برزخ و انواع تکامل

پاسخ کوتاه:
برزخ، فارغ از قوانین عالم ماده است. حرکت در آن به تکامل برزخى تعبیر مى شود. یعنى، مؤمنان در برزخ به مقصود و مقصد خود و کافران هم به دورى از خداوند و ورود به جایگاه دوزخى نزدیک تر مى شوند. عذاب گناهکاران در آخرت را مثل آتش کوره ذوب فلزات دانسته اند که با ذوب مکرر طلای موجود در آن کشف و استخراج میشود. اگر سنگى فاقد طلا باشد ، هر قدر هم آن سنگ ذوب شود ، محال است از آن طلایى استخراج شود.

برزخ، فارغ از قوانین عالم ماده است و نوعى تجرد مثالى در آن جریان دارد. در آن حرکت است. از آن به تکامل برزخى تعبیر مى شود؛ یعنى، مؤمنان در برزخ به مقصود و مقصد خود – دیدار خداوند متعال – نزدیک تر مى شوند و حجاب ها از دیدگانشان برطرف مى گردد و موانع را پاره مى کنند و به تدریج شایستگى حضور و دیدار را پیدا مى کنند. و کافران به سوى مقصد و مقصود خود – دورى از خداوند و ورود به جایگاه دوزخى خود – نزدیک تر مى شوند. به عبارت دیگر مؤمنان در برزخ از تعلقات خلاص مى شوند و بعضى از فشارها، دردها و عذاب ها نیز براى خلاصى از تعلّقات دنیویى است؛ زیرا آنها باید معالجه شوند؛ معالجه اى که همراه با درد و رنج است و بیمار نمى تواند به محضر ربوبى وارد شود. کافر نیز بیشتر در ضلالت خود فرو مى رود. تکامل برزخى سه گونه است .1 – تکامل قهرى است که براى همه به صورت یکسان خواهد بود آن عبارت است از تکامل ناشى از انتقال به عالم برزخ یعنى همه در اثر انتقال به برزخ از مادّیت در آمده به تجرّد برزخى مى رسند .
2 – تکامل نوع دوم ناشى از باقیات الصّالحات است که اینها در واقع همان اعمال خود شخص است که در دنیا انجام داده است و حالا بعد از مرگ اثر آنها به خودش مى رسد روشن است که اگر کسى در دنیا تلاش نکرده و باقیات الصالحاتى به جا نگذاشته است از این گونه تکامل نیز محروم خواهد شد .
3 – گونه سوم تکامل برزخى تکاملى است که در اثر عذاب حاصل مى شود یعنى دراثر عذاب برزخى و اخروى کدورات گناهان از وجود شخص ریخته مى شود و شخص بعد از مدتى عذاب ، به بهشت راه مى یابد . این گونه تکامل:
اوّل- درعالم برزخ براى همه نیست بلکه طبق روایات اهل بیت علیهم السلام تنها براى شیعیان اهل بیت علیهم السلام و برخى دیگر از انسانهاست .
دوم- این پاک شدن نیز نتیجه عمل دنیایى خود شخص است این عنایت تنها شامل حال کسانى است که ذاتى پاک و نیّتى صالح داشته ولى در عمل کوتاهى کرده اند.
سوم- افرادى که فطرت خود را به کلى مدفون کرده اند با عذاب پاک نمى شوند . کسانى با عذاب پاک مى شوند که معصیت آنها عارضى باشد.
چهارم- این پاک شدن در واقع تکامل اثباتى نیست بلکه رفع کدورات است . دراثر عذاب ، ناخالصى ها از بین مى روند ولى به ذات شخص چیزى اضافه نمى شود در حالى که معنى حقیقى تکامل این است که ذات شخص اشتداد وجودى بیابد .
زندگى برزخى و آخرتى انسان در واقع ظهورِ زندگى دنیایى اوست اگر در آنجا رفع عذاب یا ترقى مقامى رخ مى دهد ، ناشى از عقیده ، نیّات و اعمال دنیایى شخص است مثلا تا کسى معتقد به ولایت اهل بیت علیهم السلام نباشد ، شفاعت نمى شود یا اگر کسى مؤمن به خدا نباشد – هر چند به صورت انحرافى – عذاب براى او پاک کننده نخواهد بود . عذاب آخرت نسبت انسان هاى گناهکار مثل آتش کوره ذوب فلزات است ، نسبت به سنگ معدن . اگر سنگ معدنى ، داراى طلا باشد – هر چند اندک – در اثر ذوبهاى مکرر بالاخره طلاى آن استخراج مى شود ولى اگر سنگى فاقد طلا باشد ، هر قدر هم آن سنگ ذوب شود ، محال است از آن طلایى استخراج شود عذاب برزخ و آخرت نیز ، آن ذات الهى پنهان را استخراج مى کند پس اگر در وجود کسى اثرى از خوبى وجود نداشته باشد با عذاب هم چیزى از او استخراج نمى شود تا به بهشت راه یابد .