انتخاب رشته تحصیلی و شغل

پاسخ کوتاه:
(۱) طبق فرمودة شهید مطهری، همة‌ دانش‌هایی که در خدمت اسلام و مسلمین باشد و به رشد علمی و دینی و فرهنگی جامعة اسلامی کمک کنند، علوم دینی به حساب آمده و فراگیری آنها مورد تأکید و سفارش و احترام اسلام است اگر افراد موفق به تحصیل در علوم دینی نشوید، با همان رشته دانشگاهی و مدرک مهندسی و دکتری هم می‌توانند بزرگترین خدمت را به اسلام و مسلمین بکنند و حتی می‌توانند باعث جذب و علاقه‌مندی دیگران به دین گردند و در کنار تحصیل، تدریس و کار به طور عملی یا علمی تعالیم اسلامی و آموزه‌های دینی را نیز به تشنگان راه حقیقت بیان کنند و حتی بیشتر از یک روحانی و طلبه علوم دینی مثمر ثمر واقع گردند با این اوصاف، اگر شما نیز به وظیفة فعلی خویش بپردازید و در همه حال فکر و ذهن‌تان ادای تکلیف باشد و در کنار آن همواره سعی کنید رعایت تقوای الهی را بنمایید، مطمئن باشید در هر شغل و صنفی که باشید، جایگاه ویژه‌ای در نزد پروردگار و امام زمان(عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف) خواهید داشت و حتی می توانید بر اساس روایات از برخی پیامبران، علمای ربانی و شهدا هم بالاتر روید اگر کسی بتواند از طریق علوم دیگر باعث ایجاد محبت خدا در دلها، خدمت رسانی به دین و خلق خدا و ارشاد و هدایت دیگران شود، روایات شامل او نیز خواهد شد، همان طور که افرادی همچون شهید حسن تهرانی مقدم، شهید دکتر چمران که در ظاهر تحصیلات حوزوی و دینی نداشته اند با قرار دادن تخصصشان در خدمت به اسلام و مسلمین چنین جایگاهی را به فضل الهی خواهند داشت باتوجه به توضیحاتی که عرض شد اگر شما اخلاص و نیت خالصانه ای داشته باشید در هر رشته ای که تحصیل کنید، مأجور خواهید بود و عمل شما مرضی خدا، ائمة معصومین(علیهم‌السلام) و امام زمان(عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف) خواهد بود ان شاءالله

از اینکه افتخار همراهی شما را داریم، خرسندیم و تلاش می کنیم پاسخ مناسبی خدمت تان ارائه دهیم. همچنین خوشحالیم که هدف بسیار والایی برای خود در نظر گرفته اید. مطمئن باشید امام زمان(عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف) از نیت باطنی شما آگاه هستند و کمک تان خواهند نمود. شاد کردن دل رهبری فرزانه به نوعی رضایت امام زمان(عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف) را در پی دارد.
همان‌طور که می‌دانید علومی که مستقیماً با دین مرتبطند و به عنوان علوم الهی معروفند، والاترین و برترین علوم می‌‌باشند. علم دین چون با سعادت انسان‌ها در دنیا و آخرت به‌صورت مستقیم مرتبط است و موجب رسیدن انسان به سعادت واقعی می‌گردد، شریفترین و والاترین علوم می‌باشد؛ اما این مطلب به این معنی نیست که کسب علوم دیگر هیچ فضیلتی ندارد و نمی‌تواند ارزشمند واقع گردد. در تقسیم بندی علوم، نیت و قصد طالب علم ملاک و معیار می‌باشد؛ یعنی اگر قصد و هدف ما در کسب دانش، رسیدن به دنیا باشد، آن علوم دنیایی محسوب می‌گردد و اگر مقصد و نیت ما رسیدن به مقامات اخروی باشد، علوم اخروی محسوب می‌گردد.(1) طبق فرمودة شهید مطهری، همة‌ دانش‌هایی که در خدمت اسلام و مسلمین باشد و به رشد علمی و دینی و فرهنگی جامعة اسلامی کمک کنند، علوم دینی به حساب آمده و فراگیری آنها مورد تأکید و سفارش و احترام اسلام است. در حقیقت آنچه که مهم است خلوص نیت و الهی بودن انگیزة تحصیل می‌باشد.(2) البته قدر متیقن از روایاتی که در خصوص ارزش علم وارد شده است علوم دینی است.
اگر افراد موفق به تحصیل در علوم دینی نشوید، با همان رشته دانشگاهی و مدرک مهندسی و دکتری هم می‌توانند بزرگترین خدمت را به اسلام و مسلمین بکنند و حتی می‌توانند باعث جذب و علاقه‌مندی دیگران به دین گردند و در کنار تحصیل، تدریس و کار به طور عملی یا علمی تعالیم اسلامی و آموزه‌های دینی را نیز به تشنگان راه حقیقت بیان کنند و حتی بیشتر از یک روحانی و طلبه علوم دینی مثمر ثمر واقع گردند. مهم شناخت تکلیف و ادای آن بر اساس شرایط خاص شما و مقتضیات زمانی و مکانی است.
با این اوصاف، اگر شما نیز به وظیفة فعلی خویش بپردازید و در همه حال فکر و ذهن‌تان ادای تکلیف باشد و در کنار آن همواره سعی کنید رعایت تقوای الهی را بنمایید، مطمئن باشید در هر شغل و صنفی که باشید، جایگاه ویژه‌ای در نزد پروردگار و امام زمان(عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف) خواهید داشت و حتی می توانید بر اساس روایات از برخی پیامبران، علمای ربانی و شهدا هم بالاتر روید. اگر کسی بتواند از طریق علوم دیگر باعث ایجاد محبت خدا در دلها، خدمت رسانی به دین و خلق خدا و ارشاد و هدایت دیگران شود، روایات شامل او نیز خواهد شد، همان طور که افرادی همچون شهید حسن تهرانی مقدم، شهید دکتر چمران که در ظاهر تحصیلات حوزوی و دینی نداشته اند با قرار دادن تخصصشان در خدمت به اسلام و مسلمین چنین جایگاهی را به فضل الهی خواهند داشت.
پیامبر اعظم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله) در حدیث بسیار زیبایی می‌فرمایند:
«أَ لَا أُحَدِّثُکُمْ عَنْ أَقْوَامٍ لَیْسُوا بِأَنْبِیَاءَ وَ لَا شُهَدَاءَ یَغْبِطُهُمْ یَوْمَ الْقِیَامَةِ الْأَنْبِیَاءُ وَ الشُّهَدَاءُ بِمَنَازِلِهِمْ مِنَ اللَّهِ عَلَى مَنَابِرَ مِنْ نُورٍ قِیلَ مَنْ هُمْ یَا رَسُولَ اللَّهِ قَالَ هُمُ الَّذِینَ یُحَبِّبُونَ عِبَادَ اللَّهِ إِلَى اللَّهِ وَ یُحَبِّبُونَ اللَّهَ إِلَى عِبَادِهِ قُلْنَا هَذَا حَبَّبَ اللَّهَ إِلَى عِبَادِهِ فَکَیْفَ یُحَبِّبُونَ عِبَادَ اللَّهِ إِلَى اللَّهِ قَالَ یَأْمُرُونَهُمْ بِمَا یُحِبُّ اللَّهُ وَ یَنْهَوْنَهُمْ عَمَّا یَکْرَهُ اللَّهُ فَإِذَا أَطَاعُوهُمْ أَحَبَّهُمُ اللَّه» (3)؛ «آیا آگاه کنم شما را از گروهى که نه از انبیا و نه از شهدا هستند، ولى انبیا و شهدا در روز قیامت به مقام و منزلت آنان غبطه مى خورند و آنها بر منبرهایى از نور نشسته اند؟ سؤال شد: اى رسول خدا! آنان کیانند؟ فرمود: آنان کسانى هستند که بندگان خدا را نزد خدا محبوب مى کنند و خدا را نزد بندگانش محبوب مى گردانند، عرض کردیم: ایجاد محبت خدا در دلها معلوم است، ولى چگونه بندگان را نزد خدا محبوب مى گرداند؟ فرمود: آنها را فرمان مى دهد به آنچه خدا دوست مى دارد و باز مى دارد آنان را از آنچه خدا دوست نمى دارد و هر گاه آنها را اطاعت کردند خداوند دوستشان دارد».
در حال حاضر، کشورمان به همه رشته ها خصوصاً رشته های مادر و بنیادین که راه را برای پیشرفت و آبادی کشور هموار می کند، نیاز مبرم دارد. رشته های همچون، فیزیک هسته ای، ژنتیک، پزشکی و مهندسی، رشته های فنی و… همگی به نوعی در کشور لازم و ضروری است و کشورمان به نیروهای متخصص و متعهد در همه رشته ها نیاز مبرم دارد.
ما در کشورمان هم به دکتر و مهندس های متخصص و متعهد نباز داریم و هم به عالمان راستین و ربانی که در هر دو عرصه باعث آبادی و پیشرفت کشورمان و نیز گسترش اسلام ناب و معرفی آن به دنیا گردند. باتوجه به توضیحاتی که عرض شد اگر شما اخلاص و نیت خالصانه ای داشته باشید در هر رشته ای که تحصیل کنید، مأجور خواهید بود و عمل شما مرضی خدا، ائمة معصومین(علیهم‌السلام) و امام زمان(عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف) خواهد بود ان شاءالله.
برای اینکه انتخاب رشته خوبی انجام دهید و مسیر تحصیلی و شغلی خویش را به درستی انتخاب کنید قبل از هر چیز باید به علاقه خویش بیندیشید و استعدادیابی خوبی از خودتان به عمل آوردید و دقیقاً مشخص نمایید که به چه چیزی علاقه مند هستید و استعداد و توانایی شما در چه زمینه ای است؛ چون اگر رشته ای را با عشق و علاقه انتخاب کنید، طبیعتاً میزان موفقیت شما در آن رشته بیشتر خواهد شد و به همان نسبت خلاقیت و پشتکار بیشتری خواهید داشت و همین مسئله سبب موفقیت شما در جذب به بازارکار و درآمدزایی خواهد شد؛ پس بکوشید با مشاوره و استعدادسنجی رشته متناسب خود را انتخاب و در همان رشته تحصیل نمایید تا میزان موفقیت شما افزودن گردد.
شما برای کشف کانال استعدادی و شغل های مناسب آن می توانید به یکی از مراکز مشاوره و روان درمانی مراجعه کنید و تقاضا نمایید که یک تست MBTI از شما بگیرند، این تست می تواند راهنمای خوبی برای شما در تشخیص کانال استعدادی و نیز انتخاب رشته و شغل مناسب برایتان باشد.
در پایان، برای مطالعه بیشتر کتاب های زیر معرفی می شود:
1. تایگر، پل دی تایگر و باربارا بارون تایگر، شغل مناسب شما: با توجه به ویژگی های شخصیتی خود کارتان را انتخاب کنید، ترجمه مهدی قراچه داغی، تهران: نقش و نگار، 1399.
2. امامی راد، احمد، این رشته سر دراز دارد، مهارت های انتخاب رشته تحصیلی و شغل، قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره)،1390.
3. به پژوه، احمد، چه کسی با چه نوع شخصیتی کدام شغل را انتخاب می کند، تهران: انجمن اولیا و مربیان، 1380.
4. شفیع آبادی، عبدالله، راهنمایی و مشاوره شغلی و حرفه ای، تهران: رشد، 1381.
5. شرتزر، بروس، بررسی و برنامه ریزی زندگی تحصیلی ـ شغلی، ترجمۀ طیبه زندگی پور، تهران: فردوسی، 1366.
همواره موفق و کامروا باشید.
پی‌نوشت‌ها:
1. موسوی خمینی، روح الله، شرح چهل حدیث (اربعین حدیث)، تهران: موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره)، 1373، ص 412.
2. مطهری، مرتضی، ده گفتار، تهران: صدرا، 1369، ص 172 و 173.
3. مجلسى، محمد باقر بن محمد تقى، بحارالأنوار، بیروت : دار إحیاء التراث العربی، 1403ق، ج2، ص24.