انبیاء و پیامبران در غیر خاورمیانه
سلام چه انبیایی دراروپامدفون هستند؟
3- نام درحدود 30 پیامبر در قرآن و متون دینی آمده است .
توضیح بیشتر :
مکان ظهور پیامبران از مسایل تاریخی است که ابهام دارد و قضاوت درباره آن مشکل است. اما با توجه به رهنمودهای وحیانی ظهور پیامبران اختصاص به منطقه خاصی ندارد. ادیان بزگ دنیا مانند اسلام-مسیحیت-یهودیت-در خاور میانه شکل گرفته، در صورتی که انسانها در تمام نقاط زمین وجود داشته اند.
یکی از مشکلات رخدادهای تاریخی عدم شفافیت آن است؛ مکان ظهور پیامبران از مسایل تاریخی است که ابهام دارد و قضاوت درباره آن مشکل است. به تصریح قرآن ظهور پیامبران اختصاص به منطقه خاصی ندارد.
طبق آموزه های اسلامی همه امت ها پیامبر داشته اند . « و ان من امّة الا خلا فیها نذیر؛ در هر امتی نذیر و هشدار دهنده ای وجود دارد».
نیز:« لقد بعثنا فی کلّ أمة رسولاً أنِ اعبدوا الله و اجتنبوا الطاغوت؛ در هر امتی پیامبری فرستادیم (تا به مردم بگویند) که خدا را بپرستید و از بت دوری کنید ».
در هر حال اگر در قرآن مجید، تنها نام عدّه معدودی از پیامبران بزرگ برده شده؛ بدین معنا نیست که تعداد ایشان منحصر به همین افراد است؛ بلکه در خود قرآن تصریح شده که بسیاری از پیامبران بوده‌اند که نامی از ایشان در قرآن به میان نیامده: « و رسلاً لم نقصصهم علیک؛ پیامبرانی که داستان آن ها را برایت بازگو ننمودیم ».بنابراین نمی توان گفت که همه 124 هزار نفر پیامبر در یک منطقه خاص ظهور نموده‌اند.
البته این حقیقتی غیرقابل انکار است که پیامبران اولوالعزم و صاحب شریعت و کتاب آسمانی، از شرق میانه برخاستند. نوح(ع) از عراق برخاست. مرکز دعوت ابراهیم(ع) عراق و شام بود. به مصر و حجاز نیز سفر کرد. موسی(ع) از مصر برخاست. چون که در زمان ظهور پیامبران، منطقه مسکونی عمده انسانها مناطق آسیایی بود و خاور میانه در مهد تمدن قرار داشت.
به نص قرآن کریم یکی از لوازم نبوت عامه این است که هیچ مردمی بدون راهنما نیستند و ممکن نیست، خداوند ملتی را بدون راهنما رها کند، زیرا خدا مربّی، مدبر انسان است و انسان مسافری است که عوالمی را پشت سر گذاشته و عوالمی را در پیش روی دارد. از این رو امکان ندارد جمعیتی در منطقه ای زندگی کند و خداوند برای آن ها راهنما نفرستد. (با توجه به سوره فاطر، آیه 24) با ذکر این مقدمه روشن می شود که یقینا هرجا مردم و قومی زندگی می کرده اند خداوند یک فرستاده ای را برای هدایت آنها فرستاده است. همچنین بنا بر نقل روایات ما بیش از 124 هزار پیامبر مبعوث شده داریم، لذا ممکن است بسیاری از آنان در مناطق مختلف دنیا به رسالت مبعوث شده اند و ما از آنان بی خبریم چنانچه خود خداوند متعال در قرآن می فرماید: و منهم من قصصنا علیک و منهم من لم نقصص علیک، ما پیش از تو رسولانی فرستادیم که سرگذشت گروهی را برای تو بازگفته و گروهی را برای تو باز گو نکردیم.(غافر 78)بعد از ذکر این مقدمه در پاسخ سوال شما در مورد امریکا باید عرض کنیم از آنجایی که این قاره حدود پنج شش قرن بیشتر از کشف آن نمی گذرد طبیعی است که پیامبری هم در مورد آن ذکر نشده باشد.اما در مورد اروپا و دیگر مناطق غربی باید گفت پیامبرانی در این مناطق مبعوث شده اند چنانچه بعضی از عارفان و حکیمان به استناد برخی از تواریخ، حضرت ادریس را همان هرمس پنداشتند، هم چنان که حضرت شیث را همان آغاثا ذیمون دانستند و عده ای شاید بر اثر همین هرمس و آغاثاذیمون و فیثاغورس، مانند آن ها مثل ارسطو… را از انبیا دانستند. (سیره پیامبران در قرآن، جوادی آملی، چ دوّم، نشر اسراء،ص236) در ادامه توجه به یک نکته خالی از لطف نمی باشد و آن اینکه: هر چند که تعداد زیادی از پیامبران در منطقه خاور میانه مبعوث شده اند اما این هم با هدف نهایی مبعوث کردن رُسُل که هدایت انسانها است منافاتی ندارد زیرا دینی را که پیامبری می آورد برای دیگر اقوام هم هست و به همه عالَم عرضه می شود مثلا خداوند متعال در مورد قرآن میفرماید: «قران برای عالَم انذار دهنده است» (سوره فرقان، آیه 1)و اگر کسی دنبال حق است، به محض برخورد با او، آن را می پذیرد، حال می خواهد از هر منطقه و سرزمینی باشد، چون دینی که خداوند می آورد بر حقیقت انسانیت و فطرت او مطابقت دارد. آنچه مهم است جهانی بودن زبان دینی است که پیامبر می آورد.
حضرت آیة الله مکارم شیرازی در پاسخ به این سوال اینگونه جواب داده اند: با توجه به وضع پیدایش جوامع بشری، و ظهور تمدّن انسانی، این مسئله جای شگفتی نیست که اکثر پیامبران در منطقه خاور میانه بوده اند، زیرا مورخان بزرگ جهان تصریح می کنند که مشرق زمین مخصوصاً شرق میانه، گهواره تمدن انسانی است و منطقه ای که به نام هلال خصیب است(هلال خصیب یعنی هلال پر برکت که اشاره به منطقه ای است که از دره نیل شروع می شود و تا مسیر دجله و فرات و اروند رود ادامه پیدا می‌کند زادگاه تمدن های بزرگ جهان است).
تمدن مصر باستان که قدیمی ترین تمدّن شناخته شده جهان است، تمدّن بابل در عراق، تمدن یمن در جنوب حجاز، همچنین تمدّن ایران و شامات، همه نمونه تمدن های معروف بشری هستند … قدمت تمدن انسانی دراین مناطق به هفت هزار سال یا بیشتر باز می گردد.
از سوی دیگر، رابطه نزدیکی میان تمدن انسانی و ظهور پیامبران بزرگ است، زیرا انسان های متمدن نیاز زیادی به آیین های الهی دارند، تا هم قوانین حقوقی و اجتماعی را تضمین کرده، جلو تعدیات و مفاسد را بگیرد، و هم فطرت الهی آن ها را شکوفا سازد.
به همین دلیل می گویم نیاز بشر امروز مخصوصاً کشورهایی که از تمدن و صنعت سهم بیشتری دارند، به مذهب، از هر زمین بیشتر است.
اقوام وحشی و یا نیمه وحشی، آمادگی زیادی، برای پذیرش مذاهب ندارند، و اگر مذهب را پذیرا شوند، قدرت نشر آن را ندارند. (پیام قرآن، ج 7، ص 397 – 368).
یکی از اصول قطعی قرآن، بعثت انبیا در میان امت ها برای ایفای نقش هدایت و رهبری جامعه است. قرآن کریم در آیات مختلفی می فرماید هر جا که مردمی زندگی می کرده اند از سوی خداوند پیامبرانی برای هدایت آنها فرستاده شده است. البته در قرآن مجید فقط نام تعداد محدودی از آنها آمده است. چنانچه خود قرآن می فرماید: “و پیامبرانى که سرگذشت آنها را پیش از این، براى تو باز گفته ایم و پیامبرانى که سرگذشت آنها را بیان نکرده ایم …”. این که هر قوم و امتی دارای دین بوده اند مورد تأیید دین شناسان هم هست.
خداوند انسان را خلق و او را از نعمت های بی شماری از جمله نعمت عقل و اندیشه و خرد بهره مند ساخته است. و در ازای نعمت های فراوانی که به او عطا نموده تکالیفی نیز از او خواسته است، گر چه این تکالیف نیز به نوبه خود از بزر گ ترین نعمت های الاهی اند.
لازمه تکلیف این است که از طرف خداوند پیامبرانی برای ابلاغ وظایف و دستورات به سوی انسان فرستاده شده باشند و الا تکلیف معنا ندارد.
قرآن کریم در آیات مختلف می فرماید هر جا که مردمی زندگی می کرده اند، از سوی خداوند پیامبرانی برای هدایت آنها فرستاده شده است. البته در قرآن مجید فقط نام تعداد محدودی از آنها آمده است. چنانچه خود قرآن می فرماید: “و پیامبرانى که سرگذشت آنها را پیش از این، براى تو باز گفته ایم و پیامبرانى که سرگذشت آنها را بیان نکرده ایم …”. [1] این که هر قوم و امتی دارای دین بوده اند مورد تائید دین شناسان هم هست.
سنت خداوند بر این بوده است که در میان هر گروه و قومی شخصی را برای هدایت آنها برانگیزاند. چنان که در قرآن کریم می فرماید: “به تحقیق که میان هر امتی رسولی برانگیخته و مبعوث کردیم…”. [2] این مضمون در آیات دیگری از قرآن کریم نیز رسیده است. [3] پس مسلم است هر کجای جهان که اقوامی زندگی می کرده اند پیامبرانی هم برای هدایتشان مبعو ث شده اند، [4] اما در آیات قرآن و در روایات ائمه نام همه آنان ذکر نشده است. اجمالا در بعضی از روایات ما آمده است که خداوند 124000و در بعضی دیگر “8000” به همراه معجزه و دلیل برای هدایت مردم فرستاده است. [5] قرآن مجید تنها از 25 تن از انبیای الاهی نام برده است. شاید به همین تعداد و یا کمتر در روایات آمده باشد. این تعداد اندک کجا و “124000و یا “8000 “که در روایات به عنوان عدد انبیا آمده است کجا؟ این قرآن است که در یک جا می فرماید: “ما داستان بعضی از پیامبران را نقل کردیم و داستان بعضی دیگر را نقل نکردیم”. [6] در جای دیگر بیان می دارد: “ما پیش از تو رسولانى فرستادیم سرگذشت گروهى از آنان را براى تو بازگفته، و گروهى را براى تو بازگو نکرده ایم…”. [7] و همه اینها می تواند موید این گفته دین شناسان باشد که در بین همه اقوام، دینی وجود داشته است.
رابرت هیوم در کتاب ادیان زنده جهان می گوید: در تاریخ بشر هرگز قبیله ای وجود نداشته که به گونه ای دین نداشته باشد. وی می گوید: دین وجه امتیاز اصلی بشر (با حیوانات) است. [8] طبیعتا باید میان ادیان زنده جهان و دین هایی که امروزه از بین رفته اند فرق گذاشت. وی می گوید: آسیا محل تولد تمام ادیان زنده جهان است. [9] اما از تعدادی از ادیان مرده در بقیه نقاط جهان نام می برد که نشان می دهد انبیا به عنوان دارندگان دین الاهی در همه مکان هایی که انسان هایی زندگی کرده اند وجود داشته اند. وی می گوید: “… ادیان مصر قدیم در افریقا، ادیان مکزیک و پروی باستان در امریکا و …”. [10]
پس به طور قطع پیامبران کثیری بوده اند که خداوند نام آنها را در قرآن نبرده است. [11] آنچه قرآن مجید بیان شده صرفا سرگذشت پیامبرانی است که در منطقه خاورمیانه بوده اند. شاید هدف قرآن از ذکر این دسته از انبیا، استفاده های تربیتی مردم از سر گذشت آنان بوده است؛ زیرا تنها تاریخ و آثار اقوام اینان در دسترس مردم آن زمان بوده و شناخت شان برای مردم آن زمان آسان تر بوده است. بر همین اساس قرآن در جاهایی که از این پیامبران نام می برد، مردم را به دیدن آثار و ویرانه های تمدن اقوامی که آن پیامبران را انکار می کردند، دعوت می کند و می فرماید: “در زمین مسافرت کنید و عاقبت کسانی را که تکذیب کردند ببینید”. [12] (و از آنان عبرت بگیرید). از این جهت اگر حکایت حضرت موسی بیشتر به میان آمده مناسبت هایی است که برای عبرت دیگران تذکّر آن لازم بوده است و روبرویی هایی است که مسلمانان با اهل کتاب داشته اند.
این احتمال نیز داده شده است که؛ ظهور تمدن های مختلف در خاورمیانه بوده است و به گفته باستان شناسان و کسانی که در تاریخ تمدن اقوام و ملل مطالعه می کنند، اولین نمونه ها در این منطقه شکل گرفته است. از این رو ضرورت بعثت پیامبران در این منطقه را در پی داشته است.
البته باید توجه داشت که شرایط و ملاحظات بسیار در انتخاب و گزینش پیامبر مورد ملاحظه است که خداوندِ باعث الانبیاء خود از آن آگاه است. شاید بتوان گفت که در سرزمین هایی؛ مانند فلسطین، جزیرة العرب، مکّه و مدینه، رجال دین و مردان خدا و کسانی که آمادگی قبول دعوت حق را داشته باشند بیشتر پرورش می یافته اند. چنان که مثلاً در یونان، فلاسفه بیشتر زمینه پیدایش داشته اند. در هر حال این امری است الاهی و خدا از همه داناتر به آن است. هر چه که باشد و به هر جهتی که باشد، این پیامبرانی که در قرآن مجید یاد شده اند، از این سرزمین های مبارک برخاسته اند و در این جای هیچ بحثی نیست که همه ادیان بزرگ موجود در جهان امروز، در خاورمیانه متولد شده اند و در طی قرون متمادی بقیه ادیان را در خود هضم کرده و پیروان آنها را به تبعیت از خود دعوت کرده اند. اگر امروز دینی؛ مانند مسیحیت در سراسر اروپا و قاره آمریکا طرفداران زیادی دارد، مسلماَ منشأ پیدایش آن مانند همه ادیان ابراهیمی در آسیا و به طور احض در خاورمیانه بوده است. امّا این بدان معنا نیست که پیامبران الاهی در بقیه نقاط جهان نبوده اند و اگر امروز غیر از این ادیان بزرگ، دینی دیگر یافت نمی شود، نشانه آن نیست که هرگز نبوده است، بلکه اگر با کاوش های قطعی تاریخی وجود پیامبری الاهی در غیر آسیا و خاورمیانه ثابت شود، به طور حتم مورد قبول واقع می شود. امروز به خوبی نشانه های از خداپرستی (اگر چه ضعیف و یا تحریف شده) در قبایل بدوی و یا سرخپوستان قاره آمریکا دیده می شود که نشانه از تعالیم پیامبران الاهی است.
بنابراین، از آغاز خلقت در هر جایی که انسانی زندگی می کرده، خداوند برای بیان و ابلاغ تکالیف خود به آنان پیامبران زیادی را فرستاده است، اما اسامی و سرگذشت همه آنها به صورت تفصیلی در کتاب های آسمانی و از جمله در قرآن بیان نشده است. البته این کار با توجه به اهدافی که قرآن تعقیب می کرده، لزومی هم نداشته است. [13]بر گرفته از اسلام کوییست باکمی تغییر و تصرف : https://www.islamquest.net/fa/archive/fa2633
پی نوشت :
[1] غافر، 78.
[2] نحل، 36.
[3] فاطر، 24؛ اسراء، 15؛ طه، 134.
[4] علاوه حکمت و عدالت الاهی لازمه‌اش هدایت آحاد ملت ها در هر عصر و نسلی است.
[5] بحارالأنوار، ج 11 ، ص 21.َ قال الطبرسی (ره) روی عن علی ع أنه قال بعث الله نبیا أسود لم یقص علینا قصته و اختلف الأخبار فی عدد الأنبیاء فروی فی بعضها أن عددهم مائة ألف و أربعة و عشرون ألفا و فی بعضها أن عددهم ثمانیة آلاف نبی أربعة آلاف من بنی إسرائیل و أربعة آلاف من غیرهم بِآیَةٍ أی بمعجزة و دلالة…
[6] نساء،164 .
[7] غافر ، 78. “وَ لَقَدْ أَرْسَلْنا رُسُلاً مِنْ قَبْلِکَ مِنْهُمْ مَنْ قَصَصْنا عَلَیْکَ وَ مِنْهُمْ مَنْ لَمْ نَقْصُصْ عَلَیْکَ …”.
[8] رابرت هیوم، ادیان زنده جهان، ص 17.
[9] همان ص 30.
[10] همان ص 29.
[11] نک: آموزش عقاید،مصباح یزدی، ص 237.
[12] نحل، 36.
[13] اقتباس از پاسخ: شماره 546 (سایت: 596).
انبیاء و پیامبران در غیر خاورمیانه
