شک در اعتقادات

پاسخ کوتاه:
خداوند ظن (احتمال بالای ۵۰%) را نیز در مورد اعتقادات می پذیرد، زیرا ما همه فیلسوف و یا متکلم دینی نیستیم و یا عارفی که به شهود برسد. قرآن “ظنّ” به آخرت را هم قبول دارد. به علاوه این سوالات، پرسش های یک محقق برای فهم بهتر دین است و ابداً مصداق کفر نیست. شک اگر پلی برای تحقیق باشد و انسان شاکّ، عجولانه از شک خود بطلان موضوع مورد شک را نتیجه نگیرد، نه تنها بد نیست بلکه می تواند درهای حقیقت را به روی انسان بگشاید. بنابراین چاره کار نیز به دست آوردن شناخت و دلیل کافی برای حقّانیّت اسلام و اصول اساسی آن است. برای این منظور لازم است که با سعه صدر و بدون عجله و از راه درست به کار مطالعه و تحقیق در این مورد وارد شوید.

در این مورد به نکات زیر توجه کنید:1. در چنین شرایطی شما کماکان یک مسلمان هستید، اما یک مسلمان شاک، مانند بسیاری از مسلمانان دیگر. خداوند ظن (احتمال بالای 50%) را نیز در مورد اعتقادات می پذیرد، زیرا ما همه فیلسوف و یا متکلم دینی نیستیم و یا عارفی که به شهود برسد.قرآن “ظنّ” به آخرت را هم قبول دارد و برای مومنین می گوید: (الذین یظنّون انهم ملاقوا ربهم. بقره/ 46) آنان کسانی اند که به ملاقات پروردگارشان در قیامت ظن دارند و تصدیق می کند که یقین آوردن بسیار دشوار است.
2. این سوالات، پرسش های یک محقق برای فهم بهتر دین است و ابداً مصداق کفر نیست. از این رو باید همچون یک محقق که به اصول پژوهشی که حتماً در دانشگاه خوانده اید، اعتقاد دارد، باید به شیوه ای روشمند و با تکیه بر متون علمی، همچون کاری که شهید مطهری، علامه طباطبایی ره و آیت الله جوادی آملی انجام داده اند، به دنبال کشف حقیقت باشید.
نگران نباشید، این اقتضای سن شما است که ما به اصطلاح به آن بحران هویت و یا به تعبیر استاد شهید مرتضی مطهری، به آن شک مقدس می گوییم. شما به آرامی از باورهایی که در کودکی از خانواده و محیط زندگی خود گرفته بودید بیرون می آیید و باورهای بالغانه ای را با بازنگری انتخاب می کنید.
شک اگر پلی برای تحقیق باشد و انسان شاکّ، عجولانه از شک خود بطلان موضوع مورد شک را نتیجه نگیرد، نه تنها بد نیست بلکه می تواند درهای حقیقت را به روی انسان بگشاید. گاه شک انسان نه به خاطر عدم یقین و نه به خاطر نداشتن شناخت و دلیل کافی، بلکه ناشی از حکم پنهانی نفس است که می خواهد با به چالش کشیدن اعتقادات، خود را از بند تکالیف الهی رها سازد. کسانی که گرفتار این گونه از شکها می شوند برعکس جناب عالی که میل به تحقیق دارید ناخودآگاه از تحقیق گریزانند، تا مبادا به حقیقت دست یابند. لذا از اینکه حضرت عالی در مواجهه با شکّتان علاقمند به تحقیق شده اید ، معلوم می شود که شکّ شما ناشی از نداشتن روش شناخت و دلیل کافی است؛ پس چاره آن نیز به دست آوردن شناخت و دلیل کافی برای حقّانیّت اسلام و اصول اساسی آن است. برای این منظور لازم است که حضرت عالی با سعه صدر و بدون عجله و از راه درست ، جواب سوالات زیر را به دست آورید.
1) چرا انسان محتاج به دین است؟
2) چرا انسان باید یک دین را بپذیرد؟
3) چرا اسلام تنها دین حقّ است؟
4) چرا تنها مذهب شیعه مذهب حقّ است؟
5) راه تحقیق برای یافتن دین درست کدام است؟
6) چه کتابهایی را باید مطالعه کنم؟
7) از چه کسانی باید بپرسم؟
8) در مدّت تحقیق چه کار باید بکنم؟