سید جمال الدین اسدآبادی و تجدد

پاسخ کوتاه:
رویارویی و مواجهه اسلام و مدرنیته در اندیشه اندیشمندان اسلامی اشکال متفاوتی به خود گرفته است. در این میان فهم سید جمال الدین اسدآبادی از مدرنیته و اسلام، آغاز راهی است که تلفیق و سازگاری این دو عرصه ـ یعنی اسلام و مدرنیته ـ را راه حل معضل عقب ماندگی و مساله امپریالیسم در کشورهای اسلامی می داند. سید جمال الدین اسدآبادی بر این اعتقاد بود که راه برون رفت از واپس ماندگی و مقابله با امپریالیسم، باز تفسیر آیین اسلامی است که در درون گفتمان مدرنیته صورت می گیرد. در واقع سید جمال الدین ابتدا میان مدرنیته و غرب جدایی می افکند و سپس مدرنیته غیر غربی را می جوید. بنابراین، باز تفسیر آیین اسلامی در اندیشه سید جمال الدین به بازسازی هویتی مدرن، منتها غیر غربی می انجامد. و این گونه، مدرنیسم اسلامی به مثابه هویتی متمایز و مستقل از هویت غربی، پاسخ سید جمال الدین اسد آبادی به بحران جوامع اسلامی در قرن نوزدهم است.

در این مورد به مقالات زیر مراجعه کنید:1. تجدد از نظر فلسفى ریشه در اندیشه روشنگرى و تقریر خاصى از عقلانیت و خرد خودبینانه دارد. مدرنیسم با اصل زدایى و متافیزیک زدایى، تمدن جدید را بنا مى نهد. در مقابل، سنت از نظر فلسفى اصل گرایى و خدامحورى است. اما از نظر جامعه شناختى آنچه از تقابل سنت و مدرنیسم مطرح مى شود، بیش از آنکه یک واقعیت معمولى و واقعى باشد، به علقه ها و ارزش هاى ایدئولوژیکى باز مى گردد. هیچ تجددى نمى تواند به لحاظ اجتماعى با اصل گرایى یا سنتش بیگانه باشد. برای مطالعه بیشتر به مقالات زیر مراجعه نمایید: سنت و تجدد
نویسندگان: عماد افروغ
منبع: بازتاب اندیشه 1380 شماره 14
2. عنوان نشریه: پژوهش سیاست نظری (پژوهش علوم سیاسی)
اطلاعات شماره: پاییز و زمستان 1385 , دوره 2 , شماره 3 ; از صفحه 97 تا صفحه 113 .
عنوان مقاله: اسلام و مدرنیته در اندیشه سید جمال الدین اسدآبادی
نویسندگان: توانا محمدعلی*
آدرس: * دانشگاه تربیت مدرس
چکیده:
رویارویی و مواجهه اسلام و مدرنیته در اندیشه اندیشمندان اسلامی اشکال متفاوتی به خود گرفته است. در این میان فهم سید جمال الدین اسدآبادی از مدرنیته و اسلام، آغاز راهی است که تلفیق و سازگاری این دو عرصه ـ یعنی اسلام و مدرنیته ـ را راه حل معضل عقب ماندگی و مساله امپریالیسم در کشورهای اسلامی می داند. سید جمال الدین اسدآبادی بر این اعتقاد بود که راه برون رفت از واپس ماندگی و مقابله با امپریالیسم، باز تفسیر آیین اسلامی است که در درون گفتمان مدرنیته صورت می گیرد. در واقع سید جمال الدین ابتدا میان مدرنیته و غرب جدایی می افکند و سپس مدرنیته غیر غربی را می جوید. بنابراین، باز تفسیر آیین اسلامی در اندیشه سید جمال الدین به بازسازی هویتی مدرن، منتها غیر غربی می انجامد. و این گونه، مدرنیسم اسلامی به مثابه هویتی متمایز و مستقل از هویت غربی، پاسخ سید جمال الدین اسد آبادی به بحران جوامع اسلامی در قرن نوزدهم است.