شهادت شیخ اشراق
آیا علمای دینی کار درستی کردند که سهروردی را حکم قتل دادند؟ دلیل چه بود و آیا مطابق شرع بود؟
پاسخ کوتاه:
باعث شهادت شیخ اشراق، فلسفه اش نبود . بلکه تفکّرات او در باب حکومت بود. او معتقد بود که حاکم اسلامی باید عارف، حکیم و فقیه باشد؛ و معتقد بود که خودش مصداق چنین کسی است. حاکمان زمان نیز از این فکر در هراس بودند. لذا بهانه هایی تراشیدند تا شهیدش کنند و نگذارند این فکر را اشاعه دهد.
باعث شهادت شیخ اشراق، فلسفه اش نبود. بلکه تفکّرات او در باب حکومت بود. او معتقد بود که حاکم اسلامی باید عارف، حکیم و فقیه باشد؛ و معتقد بود که خودش مصداق چنین کسی است. حاکمان زمان نیز از این فکر در هراس بودند. لذا بهانه هایی تراشیدند تا شهیدش کنند و نگذارند این فکر را اشاعه دهد. ماردینی می گفته در هوش و ذکاء و حدّت ذهن مانندش را ندیده ام و از این رو بر جانش می ترسم (معجم الادباء 7 / 269). گویند البصائر النصیریة ابن سهلان را نزد ظهیرالدین قاری خوانده است. سهروردی در سایر علوم و از آن جمله فقه نیز سرآمد بوده است. به شام و حلب رفت و در جلسة درس فقه استاد مدرسة حلاویة حلب به نام شیخ افتخارالدین شرکت کرد؛ برتری اش روشن گشت و مقرب استاد شد. صیت شهرتش او را مورد علاقة الملک الظاهر پسر صلاح الدین ایوبی کرد و در حضور او بی محابا با فقها و متکلمین مناظره می کرد و آنها را مغلوب می ساخت. همین کار سبب حسادت دیگران شد و کاری کردند که صلاح الدین ایوبی فرزندش را وادار کرد که او را به قتل برساند. در سال 586 در سن 36 سالگی (وفیات الاعیان 5/316.) و یا در سال 587 در سن 38 سالگی(عیون الاتباء 3/ 274) کشته شد. گویند وی با فخرالدین رازی همدرس بوده است. سالها پس از مرگش که نسخه ای از کتاب تلویحات او را به فخرالدین دادند، آن را بوسید و به یاد ایام هم شاگردی اشک از دیده فروریخت(سه حکیم مسلمان/ 76).
شهادت شیخ اشراق