انواع توسل به غیر خدا

– توسل در لغت به معنای تمسک جستن به وسیله ای برای رسیدن به مقصد است. مانند آنکه فرموده اند : أبی الله أن یجری الاُمور إلاّ بالاسباب – بحارالانوارجلد 2 صفحه 90 – – نزدیک شدن به چیزی ، نزدیک شدن به سلطان ،درجه ، چاره جویی برای رسیدن با میل و رغبت یا هرچه به سبب آن نزدیک شدن به چیزی ممکن باشد، نیز از معانی توسل است. اتخاذ وسیله برای نزدیک شدن به چیزی گویی یک حقیقت تکوینی در عالم است. هر موجودی برای رسیدن به کمال ، نوعی فعل و انفعال و دست نیاز به سوی غیر امکانات وجودی خودش دارد تا نهایت بهره برداری از آنها را به عمل آورد. خدای متعال از افرادی که وسیله مناسب برای تقرب به خودش آورند به نوعی در آیه شریفه 57 از سوره مبارکه اسرا ، تقدیر نموده اند. . . . الذین یدعون یبتغون الی ربهم الوسیله …در کتابهایی بسیار مهم از شیعیان و نیز اهل سنت مانند سُنَن ابن ماجه جلد 1صفحه 441 و مُسنَد احمد بن حَنبَل جلد 4صفحه 138 یا الجامع الصغیر سیوطی صفحه 59 روایات زیادی برای نحوه توسل به خدای متعال مانند این عبارت شریفه اللهم انی اسئلک و اتوجه الیک بنبیک نبی الرحمه … وجود دارد . یا اینکه در منابع متعدد دارد بدون صلوات ، دعایی به اجابت نخواهد رسید.
تمام شیعیان و جمع کثیری از اهل سنت با استناد به آیه مبارکه 35 از سوره شریفه مائده عبارت کریمه . . . ابتغوا الیه الوسیله . . . توسل با وسیله معصومین علیهم السلام به خدای متعال را دستور الهی دانسته اند .
توسل مستقیم و بدون وسیله از معصومین علیهم السلام به عنوان موثر حقیقی شرک است ولی به عنوان افراد وجیه عند الله یا اینکه افرادی بعنوان حجت الله و مأذون بإذن الله بدانها متوسل شویم عین مصداق توسل با وسیله است.
این نگرش مسئله ی است که در فطرت هر بشری بلکه هر موجود زنده ای نهادینه و گذاشته شده حتی حیوانات، مانند آن داستان ضمانت امام رضا علیه السلام از آهوی بیابان که مشهور خاص وعام است. توسل یعنی حیات و زندگانی، و کسی که توسل ندارد یعنی اینکه حیات و زندگی ندارد و انکار توسل یعنی انکار یک امر و موضوع فطری و حیاتی، چون هر انسان و موجودی هدفی را دنبال می کند و در فکر رسیدن و نیل به آن هدف و مقصد است و رسیدن به هدف و مقصد بدون وسیله و ابزار امکان ندارد. فرقی ندارد آن هدف ، وسیله، مادی باشد یا معنوی ، چون هدف، علل و اسباب و امور را به ابعاد مادی نباید منحصر کرد. خواه اعمال و رفتار اخلاقی یا اجتماعی یا فرهنگی مردم یا دولتها باشد. در قرآن کریم و روایات متعدد در طرق شیعه و اهل تسنّن به خوبی استفاده می شود که توسل به آن معنا که در بالا گفتیم از پیامبران و امامان و افراد صالح ، کار خوبی محسوب می شود. بنابراین توسل جستن از روح بلند پیامبران و امامان و امامزادگان و افراد صالح مانعی ندارد. و نباید وسیله را اعم از مادی یا معنوی مؤثر دانست بلکه فاعل مطلق قادر خدای یکتاست.