راهکارهای نهادینه کردن حجاب
چگونه می توان حجاب را در جامعه نهادینه کرد؟
پاسخ کوتاه:
برای نهادینه کردن حجاب، دو راهکار وجود دارد:۱- راهکار اساسی تغییر و اصلاح باورها است تا خود فرد به صورت اختیاری راه صحیح را انتخاب کند؛ ۲- راهکار دیگر، دادن اطلاعات در خصوص ضرورت و فلسفه پوشش در اسلام است. در راهکار اول فرد سعی می کند نگاه تازه ای نسبت به زندگی و هدف آن ایجاد کند و مسیر زندگیش را به سوی خدایی شدن اصلاح نماید و در راهکار دوم با فواید و چرایی های حجاب آشنا می شود.
برای نهادینه کردن حجاب دو راهکار وجود دارد:1- راهکار اساسی تغییر و اصلاح باورها است تا خود فرد به صورت اختیاری راه صحیح را انتخاب کند؛2- راهکار دیگر، دادن اطلاعات در خصوص ضرورت و فلسفه پوشش در اسلام است. در راهکار اول فرد سعی می کند، نگاه تازه ای نسبت به زندگی و هدف آن ایجاد کند و مسیر زندگیاش را به سوی خدایی شدن اصلاح نماید و در راهکار دوم با فواید و چرایی های حجاب آشنا می شود.اجازه دهید در ابتدای بحث، توضیحی در باره هدفمندی انسان در زندگی داشته باشیم.- داشتن هدف در زندگی:
انسان موجودی خداگونه است. خدای متعال انسان را به صورت خویش آفرید؛ «ان الله خلق آدم علی صورته» و خلیفه خود در زمین قرارش داد؛ «انی جاعل فی الارض خلیفه». به خاطر همین ملائکه بر او سجده کردند؛ «و سجد الملائکه کلهم اجمعون الا ابلیس» و برای او پیامبران فراوان فرستاد با کتاب های آسمانی، تا این خداگونگی از مرحله استعداد به فعلیت درآید و انسان آینه تمام نمای خدا در روی زمین گردد. در این راستا زندگی نیز فرصتی است برای خدایی شدن و عمر انسان اگر در این مسیر هزینه نشود، خسارت است؛ «ان الانسان لفی خسر الا الذین آمنوا و عملوا الصالحات»
هر انسانی در زندگی خود، اهدافی را دنبال می کند. حتی کسانی که اهل گناهند، هر دم هدفی را می جویند؛ ولی چون این اهداف گوناگون است و جهت خاصی ندارد، قانع کننده نیست و فرد همواره احساس می کند باید به دنبال هدفی راضی کننده بگردد. برای این که انسان هدف واحد و مناسبی برای زندگی خود انتخاب کند، باید ببیند «چرا آفریده شده است؟». آن کس که هدفش در زندگی، متناسب با هدف از آفرینش باشد، به آرامش و سعادت دست یافته است و همه جنبه های وجودی خود را در مسیر صحیح حیات قرار خواهد داد. برای این منظور نکته اساسی که وجود دارد شناسایی هدف نهایی و اصلی آفرینش است.
از دیدگاه قرآن کریم هدف نهایی انسان در زندگی، قرب الی الله یا همان خدایی شدن انسان از طریق عبادت توحیدی و انس با خداوند است؛ «و ما خلقت الجن و الانس الا لیعبدون؛ و جن و انس را نیافریدم مگر برای عبادت». فایده و اثر عبادت نیز انس با معبود و نزدیک شدن به صفات و کمالات او است. برای هدف گذاری در زندگی باید به گونه ای برنامه ریزی نمود که تمامی اهداف جزئی زندگی در مسیر قرب الی الله توجیه و سازمان دهی شود، تا انسان بتواند در این مسیر به کمال و سعادت واقعی خودش دست یابد.
– فلسفه حجاب در اسلام:
براى روشن شدن فلسفه حجاب زن و راز تفاوت آن با پوشش مردان، توجه به مطالب ذیل لازم است:
1- توجه به رابطه پوشش با فرهنگ دینى
بر اساس فرهنگ اسلامى، انسان موجودى است که براى رسیدن به کمال و معنویت خلق گردیده است. اسلام با تنظیم و تعدیل غرایز به ویژه غریزه جنسى و توجه به هر یک از آن ها در حدّ نیاز طبیعى، سبب شکوفایى همه استعدادهاى انسان شده و او را به سوى کمال سوق داده است. پوشش مناسب براى زن و مرد عامل مهمى در تعدیل و تنظیم این غریزه است.
2- توجه به ساختار فیزیولوژى انسان
نوع پوشش زن و تفاوت آن با لباس مرد رابطه اى مستقیم با تفاوت هاى جسمى و روحى زن و مرد دارد. در تحقیقات علمى در مورد فیزیولوژى و نیز روان شناسى زن و مرد ثابت شده که مردان نسبت به محرّک هاى چشمىِ شهوت انگیز حساس ترند و چون تأثیر حس بینایى زیادتر است و چشم از فاصله دور و میدان وسیعى قادر به دیدن است، و از سوى دیگر ترشّح هورمون ها در مرد صورتى یکنواخت و بدون انقطاع دارد، مردان به صورتى گسترده تحت تأثیر محرّک هاى شهوانى قرار مى گیرند اما زنان نسبت به حس لمس و درد حساس ترند و به محرّک هاى حسى پاسخ مى دهند. حس لامسه بروز زیادى ندارد و فعالیتش محدود به تماس نزدیک است. از این گذشته چون هورمون هاى جنسى زن به صورت دوره اى ترشح مى شوند و به طور متفاوت عمل مى کنند، تأثیر محرّک هاى شهوانى بر زن صورتى بسیار محدود دارد و نسبت به مردان بسیار کمتر است.
استاد مطهری در زمینه وجوب پوشش زنان می فرماید : «اما علت این که در اسلام دستور پوشش، اختصاص به زنان یافته، این است که میل به خود نمایى و خودآرایى مخصوص زنان است. از نظر تصاحب قلب ها و دل ها مرد شکار است و زن شکارچى، همچنان که از نظر تصاحب جسم و تن، زن شکار است و مرد شکارچى. میل زن به خود آرایى از حس شکارچى گرى او ناشى مى شود. در هیچ جاى دنیا سابقه ندارد که مردان لباس هاى بدن نما و آرایش هاى تحریک کننده به کار برند. این زن است که به حکم طبیعت خاص خود مى خواهد دلبرى کند و مرد را دل باخته و در دام علاقه خود اسیر سازد. بنابراین انحراف تبرّج و برهنگى، از انحراف هاى مخصوص زنان است و دستور پوشش هم براى آنان مقرر گردیده است».( مرتضی مطهری، مجموعه آثار، ج19، ص 436)
با توجه به مطالب فوق مى توان گفت: حجاب در اسلام از یک مسئله کلّى و اساسى ریشه گرفته است. اسلام مى خواهد انواع التذاذهاى جنسى (چه بصرى و لمسى و چه نوع دیگر) به محیط خانواده و در چهارچوب شرع و قانون اختصاص یابد و اجتماع تنها براى کار و فعالیت باشد، بر خلاف سیستم غربى که حضور در جامعه را با لذت جویى جنسى به هم مى آمیزد و تعدیل و تنظیم امور جنسى را به هم مى ریزد.
اسلام قائل به تفکیک میان این دو محیط است و براى تأمین این هدف، پوشش و حجاب را توصیه نموده است، زیرا بى بند و بارى در پوشش به معناى عدم ضابطه در تحریک غریزه و عدم محدودیت در رابطه جنسى است که آثار شوم آن بر کسى پوشیده نیست.تردیدى نیست که حجاب و پوشش زن یکى از احکام ضرورى اسلام به شمار مى رود. زن با عنصر حجاب اسلامی، به تهذیب و تزکیه نفس و ملکات نفسانی پرداخته و قرب الهی را فراهم ساخته و زمینه رشد معنوی مردان را در اثر حفظ نگاه تأمین میکند؛ هم چنان که خداوند سبحان خطاب به پیامبر میفرماید: «به مردان مؤمن بگو تا چشم های خود را از نگاه ناروا بپوشانند و فروج و اندامشان را محفوظ دارند، که این بر پاکیزگی جسم و جان ایشان اصلح است»(سوره ی نور، آیه 30)؛
هم چنین میفرماید: « به زنان و دختران خود و زنان مؤمن بگو که خویشتن را به چادرهای خود فرو پوشند که این کار برای این است که آنها به عفت شناخته شوند تا از تعرض و جسارت آزار نکشند؛ خداوند در حق خلق، آمرزنده و مهربان است».( سوره ی احزاب آیه 59).
حجاب، بهترین ارزش براى یک زن مسلمان بوده و چیزى است که باعث خرسندى و خوشحالى خداى متعال، اولیاى الهى و به ویژه حضرت زهرا (سلام الله علیها) مى باشد و پرواضح است که برای یک زن متدین کسب رضایت آنان از هر چیز دیگر بهتر و شایسته تر است.
کتبی که در ادامه معرفی می گردد جهت اطلاعات افزایی شما در زمینه حجاب:
1-حجاب و آزادی، سید علی خامنه ای
2- مساله حجاب، شهید مطهری (رحمةالله علیه)
3- پوشش زن در اسلام، محمد اشتهاردی
4- حجاب شناسی، حسین مهدیزاده
5- فرهنگ برهنگی و برهنگی فرهنگی، دکتر حداد عادل
6- اکبری ،محمود ،زندگی شیرین .انتشارات گلستان ادب ،بهار 1383
راهکارهای نهادینه کردن حجاب