گناه و یاری امام زمان

بسیاری از مسائل ریز و جزئی ظهور امام زمان و یاران ایشان بر ما پوشیده است ؛ اما بطور کلی گناه در هر حال و از هرکسی بد است ؛ بخصوص از شخصی که ادعای پیروی از امام زمان و ولایت مداری دارد . روایات متعددی به تبیین ویژگی­های معنوی و نفسانی یاران خاص امام زمان علیه السلام پرداخته­ اند. خصوصیاتی مانند علم و معرفت، ایمان و خشیت الهی، طهارت و تقوا، زهد، بینش و بصیرت، عبادت و بندگی، توجه به خدا، دعا و ذکر و نیایش و استغفار، شب زنده­داری، شرح صدر، صبر و شکیب و غیر این­ها برخی از خصلتهای معنوی و نفسانی یاران خاص حضرت مهدی هستند که در روایات به آنان اشاره شده است.یاران خاص حضرت مهدی علیه السلام به جهت برخورداری از طینتی پاک و طهارت و تقوایی ستودنی از انواع فسادی که حکومتها دچار آن می­شوند، مبرّا هستند. فساد مالی، فساد کاری، قرارهای نامشروع و ناموجه در زمینه­های مسـایل کاری، جاذبه­های دنیایی دل آنان را نـمی­لرزاند و تاثیری در آنان ندارد. آنها بر اصول خود پای­بندند و پای خود را از مسیری که برایشان ترسیم شده، ذرّه­ای کج نمی­گذارندو… .اما اینکه آنان از ابتدا چنین بوده اند یا توفیق توبه هم شامل حالشان شده بر ما معلوم نیست! باید دانست که یکى از عوامل سلب توفیق یاری امام زمان و دورى انسان از ایشان و قطع ارتباط روحى و معنوى و ناخشنودى آن حضرت، ارتکاب محرّمات الهى و گناهان است. آن حضرت در توقیع شریف به شیخ مفید(ره) مى فرماید: «شما مکلّف هستید که اوامر و دستورات ما را به دوستانمان برسانید، با اینکه ما بر اساس فرمان خداوند بزرگ و صلاح واقعى خود و شیعیانمان – تا زمانى که حکومت بر دنیا در اختیار ستمگران است – در نقطه اى دور و پنهان از دیده ها به سر مى بریم ؛ ولى از تمام حوادث و ماجراهایى که بر شما مى گذرد، کاملاً مطّلع هستیم و هیچ چیز از اخبار شما بر ما پوشیده نیست. از خطاها و گناهانى که بندگان صالح خداوند، از آنها دورى مى کنند ؛ اما شما آنها را مرتکب مى شوید نیز با خبریم. از عهدشکنى ها و پشت سر گذاشتن عهد و پیمان ها با اطلاعیم… پس از خداوند بترسید و تقوا پیشه کنید و ما خاندان رسالت را مدد رسانید… سعى کنید اعمالتان به گونه اى باشد که شما را به ما نزدیک سازد و از گناهانى که موجبات نارضایتى ما را فراهم مى نماید، بترسید و دورى کنید…» بحارالانوار، ح 53، ص 175..بر اساس این توقیع شریف، همه شیعیان و دوستداران حضرت، توصیه به تقوا و ورع شده اند و این بهترین راه دوستى و خشنودى امام زمان(عج) است ؛ همان طورى که گناهان و معاصى، باعث نارضایتى آن حضرت و قطع پیوند و ارتباط با او است. حتّى در توقیع دیگر، علّت طولانى شدن غیبت و عدم مشاهده و دیدار آن حضرت، گناهان و انحرافات شیعیان و دوستان اهل بیت«ع» ذکر شده است: «… ما عهد مى کنیم با شما اى دوست مخلص (شیخ مفید) که در راه ما با ظالمان مجاهده مى کنى ؛ هر کس از برادران دینى شما – که تقوا را سرمایه خویش قرار دهد – از فتنه هاى گمراه کننده و ظلمت خیز، در امان خواهد بود… آنچه که موجب جدایى ما و دوستانمان گردیده و آنان را از دیدار ما محروم کرده است، گناهان و خطاهاى آنان و تخلّف از فرمان هاى خداوند است» نجم الثاقب، ص 567..جالب آنکه در آغاز قیام جهانى حضرت مهدى(عج) یاران و اصحاب نزدیک ایشان، پیمان و بیعت سختى با آن حضرت مى بندند و تعهّد مى کنند که از گناهان و انحرافات دورى جویند و از ظلم و فسادگرى بپرهیزند. امیرمؤمنان على«ع»، در ضمن یک حدیث طولانى، در وصف بیعت یاران امام زمان(عج) چنین مى فرماید:با او بیعت مى کنند که هرگز:دزدى نکنند «یبایعون على اَن یَسرَقوا»؛ ؛ زنا نکنند «ولا یَزنوا»؛ ؛ مسلمانى را دشنام ندهند «و لا یَسُبّوا مسلماً»؛ ؛خون کسى را به ناحقّ نریزند «و لا یقتلوا مُحرماً»؛ ؛به آبروى کسى لطمه نزنند «و لا یهتک حریماً مُحرّماً»؛ ؛به خانه کسى هجوم نبرند «و لا یهجموا منزلاً»؛ ؛کسى را به ناحق نزنند «و لا یضربوا احداً الاّ بالحقّ»؛ ؛طلا، نقره، گندم و جو ذخیره نکنند «و لا یکنزوا ذهباً و لا فضّة و لا بُرّاً و لا شعیراً»؛ ؛مال یتیم را نخورند «ولا یأکلوا مالَ الیتیم»؛ ؛در مورد چیزى که یقین ندارند، گواهى ندهند «و لا یشهدوا بما لا یَعلمون»؛ ؛مسجدى را خراب نکنند «ولا یُخرِبوا مسجداً»؛ ؛مشروب نخورند «و لا یَشربوا مسکراً»؛ ؛حریر و خز نپوشند «و لا یلبَسوا الخزّ و لا الحریر»؛ ؛در برابر سیم و زر سر فرود نیاورند «و لا یتمنطقوا بالذّهب»؛ ؛راه را بر کسى نبندند «و لا یقطعوا طریقاً»؛ ؛راه را نا امن نکنند «و لا یخیفوا سبیلاً»؛ ؛گرد همجنس بازى نگرایند «و لا یَفسقوا بغُلام»؛ ؛خوراکى را از گندم و جو انبار نکنند «ولا یحبسوا طعاماً مِن بُرّ و لا شعیر»؛ ؛به کم قناعت کنند «و یرضَونَ بالقلیلِ»؛ ؛طرفدار پاکى باشند «و یَشَتّمونَ على الطیّب»؛ ؛از پلیدى گریزان باشند «و یکرهون النجاسةو…»؛ منتخب الاثر، ص 581، ح 4 ؛ الملاحم و الفتن، ص 53..پس گناهان و رذایل اخلاقى، عامل مهمى در محرومیت انسان از عنایات امام زمان(عج) است. با این حال باید دانست که امام هر زمان، مظهر رحمت و رأفت الهى و واسطه فیض بین خالق و مخلوق است. تمام نعمت ها به برکت وجود امام و حجّت هر زمان به مردم مى رسد و تمام بلاها نیز به برکت وجود او رفع مى شود و با اندکى اشتباه و خطایى، این الطاف و برکات از انسان دریغ نمى گردد. او مظهر رحمت الهى است و هیچ سود و منفعتى را از دیگران توقّع ندارد و جز در راه منافع آنان قدم بر نمى دارد. در عنایت و لطف او، هیچ بخل و کاستى راه ندارد.آن حضرت در سخنان خیرخواهانه اى مى فرماید: «پس باید هر یک از شما (شیعیان )، کارهایى را که موجب جلبِ محبّت مى گردد، انجام دهید و باید از کارهاى ناپسندى که خشم و غضب ما را در پى دارد، اجتناب کنید. پس (آگاه باشید که ) مرگ آدمى ناگهان مى رسد که در آن، دیگر توبه سودى نمى رساند و ندامت، نمى تواند او را از عذاب برهاند» بحارالانوار، ج 53، ص 174، ح 7..یقین بدانیم اگر کوچک ترین انحرافى که در بین شیعه ایجاد شود، قلب امام زمان را ناراحت و رنجور خواهد کرد. به همین جهت آن حجّت خداوند، شکوه خویش را از دست شیعیان جاهل و منحرف به این صورت اظهار مى دارد: «به حقیقت، نادانان و کم خردان شیعه و کسانى که پر و بال پشه بر دین آنها برترى دارد، ما را آزار مى دهند احتجاج طبرسى، ج 2، ص 474.».پس کسى که منتظر و چشم به راه ظهور و قیام جهانى نجات دهنده بزرگ و موعود امت ها است، بایسته است از نظر عملى، فکرى و اعتقادى نیز انتظار و آمادگى خود را نشان دهد. تنها با لقلقه زبان و ادعاى چشم به راه بودن، نمى توان خود را منتظر واقعى دانست!! البته مرحله نخست «انتظار سازنده»، باور به وجود منجى و اعتقاد به ظهور او و برپاداشت انقلاب جهانى به دست او است. سپس نوبت به اصلاح و همسوسازى رفتارها، گفتارها و پندارها با این اعتقاد و باور است. وقتى انسان حقیقتاً منتظر کسى باشد، تمام رفتارها و سکناتش نشان از منتظر بودن او دارد.به عنوان مثال اگر منتظر میهمان باشد، حتماً خانه را تمیز و مرتب مى کند، وسایل پذیرایى را آماده مى کند و با لباس مرتّب و چهره اى شاداب، در انتظار مى ماند. چنین کسى مى تواند ادعا کند که منتظر میهمان است. اما کسى که نه خانه را مرتّب کرده و نه وسایل پذیرایى را آماده نموده است و نه لباس مرتّب و تمیزى پوشیده و نه اصلاً به فکر میهمان بوده است ؛ اگر ادعا کند که در انتظار میهمان است. همه او را ریشخند کرده، بر گزافه گویى او خواهند خندید!!لاف عشق و گله از یار زهى لاف دروغ عشق بازان چنین مستحق هجرانند بعضى از بایسته ها و وظایف منتظران امام مهدى(عج) را چنین مى توان شمارش کرد:1. سنخیت با امام منتظران واقعى، وضعیت فکرى، روحى و عملى خود را به گونه اى سامان مى بخشند که سنخیت کاملى با امام زمان(عج) داشته باشد. به طور کلى هر انسانى داراى سه مرتبه وجودى (افکار، صفات و اعمال) است و هیچ انسانى از این قاعده مستثنا نیست. اگر کسى بخواهد به انسان دیگرى نزدیک شود، چاره اى ندارد جز اینکه بکوشد نوع اعتقاد، باورها، صفات و رفتار خود را به ایشان نزدیک سازد تا از این طریق شیعه و پیرو واقعى او باشند.امام باقر«ع» در تفسیر آیه «یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا اصْبِرُوا وَ صابِرُوا وَ رابِطُوا»؛ آل عمران (3)، آیه 200. فرمود: «اصبروا»، یعنى صبر کنید بر اداى واجبات و «صابروا»، یعنى شکیبا باشید بر اذیّت دشمنان و «رابطوا»، یعنى رابطه ناگسستنى با امام خود، مهدى منتظر(عج) داشته باشید» منتخب الاثر، ص 515، ج 8 ؛ الغیبة النعمانى، ص 199 ؛ تفسیر برهان، ج 1، ص 234..2. پرهیزکارى و تزکیه نفس یکى از وظایف و بایسته هاى مهم منتظران، آراستن درون با فضایل انسانى و چنگ زدن به مکارم اخلاقى است ؛ یعنى، همان طور که قرآن مى فرماید: «اگر مى خواهید محبوب خدا باشید، تقوا پیشگى کنید» ؛ این قانون در مورد حضرت مهدى(عج) نیز هست.بسى گفتند از عیسى و مهدى مجرّد شو، تو هم عیساى عهدى ز مهدى گر چه روزى چند پیشى بکش دجّال خود، مهدىّ خویشى چو تو در معرفت، چون طفل مهدى چه دانى، قدر علم و فضل مهدى؟!به نور علم مى کن دیده روشن که تا بتوانیش هر لحظه دیدن ر.ک: کنزالحقایق، شیخ محمود شبسترى. از امام صادق«ع» نقل شده است: «براى صاحب الامر، غیبتى طولانى است ؛ در این دوران هر کس باید تقوا پیشه سازد و به دین خود چنگ زند» الغیبة النعمانى، ص 250، باب 14، ح 5..1-3. یاد یارمنتظر حقیقى، کسى است که از یاد و نام محبوب خود غافل نمى شود و پیوسته در فکر و اندیشه او است. شخص مؤمن، در هیچ حالى از حالات و هیچ وقتى از اوقات و هیچ مکانى از مکان ها، از یاد امامش و انتظار قدوم مبارک او، خالى و فارغ نیست.روایت شده است: وقتى امام موسى بن جعفر«ع» از امام غایب و نعمت باطنى خدا یاد کرد، فردى پرسید: آیا از امامان کسى غایب مى شود؟ فرمود: «نعم یغیبُ عن اَبصارِ النّاس شخصُهُ و لا یَغیبُ عن قُلوبِ المؤمنین ذِکرُهُ و هو الثّانى عَشر منّا»؛ علامه مجلسى، بحارالانوار، ج 51، ص 150. ؛ «بلى، شخص او از دیدگاه هاى مردم غایب مى شود ؛ ولى یاد او از دل هاى مؤمنان نهان نمى شود و او دوازدهمین نفر از ما است».بزرگداشت یاد و نام امام مهدى(عج) مصادیق و شکل هاى مختلفى دارد که به بعضى از آنها اشاره مى شود:-. برپاخاستن به هنگام شنیدن نام ایشان ؛ نقل شده است: «روزى در مجلس حضرت صادق«ع»، نام مبارک حضرت مهدى(عج) برده شد ؛ امام ششم به منظور تعظیم و احترام نام آن حضرت از جاى خود برخاست و قیام فرمود» نجم الثاقب، ص 523.. «امام رضا«ع» نیز با شنیدن نام آن حضرت برخاست و دست خود را به نشانه تواضع بر سر گذاشت» بحارالانوار، ج 49، ص 137..-. نکوداشت روزهاى منسوب به آن حضرت ؛ مانند نیمه شعبان و اعیاد چهارگانه اسلامى: فطر، قربان، غدیر و جمعه.-. آغاز کردن هر روز با سلام به پیشگاه امام«ع» ؛ منتظران امام مهدى(عج) در آغاز هر روز و در تعقیب نماز صبح، سلام به مولاى خود را فراموش نمى کنند و متناسب با فرصت وقت، یکى از زیارت ها و دعاها را مى خوانند و… ر.ک: نشریه موعود، مقاله شیعه، انتظار و وظایف منتظران، مهر و آبان 80.. 4. اظهار محبّت و مودّت یکى از اوصاف منتظران شیعیان خالص امام زمان(عج)، مهرورزى و محبّت سرشار به آن حضرت است. البته این محبت و مهرورزى دو طرفه است ؛ زیرا امام معصوم نیز شیعیان و یاران خود را دوست دارد و شفیق و دلسوز آنها است: «(الامام ) الانیسُ الرفیق و الوالدِ الشفیقُ و الاخُ الشفیق…»؛ کافى، ج 1، ص 191، ح 1. ؛ «امام همدم و رفیق، پدر مهربان و برادر دلسوز است».پیامبر اکرم«ص» درباره لزوم دوستى حضرت مهدى(عج) مى فرماید:«مَن اَحَبّ اَن یَلقى اللّه و قَد کَمل ایمانُهُ و حَسُنَ اِسلامُهُ فَلیَتَوَلَّ الحُجّة صاحب الزمان المنتظر»؛ بحارالانوار، ج 36، ص 296، ح 125. ؛ «هر کس دوست دارد خدا را ملاقات کند ؛ در حالى که ایمانش کامل و اسلامش نیکو باشد، پس باید دوستدار حضرت حجّت، صاحب الزمان منتظر باشد».خود امام مهدى(عج) نیز مردم را به کارهایى سفارش فرموده که موجب ازدیاد محبّت و مودّت مى شود: «هر یک از شما باید به امورى بپردازد که او را به محبّت ما نزدیک کند و از کارهایى که ناخوشایند ما است، دورى جوید ؛ زیرا ظهور ما به صورت ناگهانى فرا مى رسد» همان، ج 53، ص 176.. 7. صبر و بردبارى در روایات زیادى توصیه به صبر و بردبارى در این دوران شده و براى منتظران صابر، پاداش ها و ثواب هاى چندى بیان گشته است.امام صادق«ع» مى فرماید: «من دین الائمة الورع و العفّة و الصلاح و انتظارُ الفرج بالصّبر»؛ منتخب الاثر، ص 498.؛ «از آیین امامان است: تقوا، عفّت، صالح بودن و انتظار فرج با صبر و شکیبایى».رسول گرامى اسلام«ص» فرموده است: «خوشا به حال شکیبایان در غیبت و محبّت او، که آنان را خداى تبارک و تعالى، در کتابش چنین توصیف فرموده است: «هُدىً لِلْمُتَّقِینَ الَّذِینَ یُؤْمِنُونَ بِالْغَیْبِ»؛ یوم الخلاص، ج 1، ص 356، ح 361.. در روایات دیگر نیز «متقین» به شیعیان و «غیب» به حجّت غایب تفسیر شده است الزام الناصب، ص 137..همچنین روایت شده است: «کسى که منتظر امر ما باشد (ظهور مهدى) و بر آنچه در این راه از آزار و ترس و وحشت مى بیند، صبر کند، فردا (روز رستاخیز)، در جرگه ما خواهد بود» بحارالانوار، ج 52، ص 256..خلاصه آنکه امام زمان(ع) به همه شیعیان و محبان خود توجه دارد و البته این طبیعی است که اگر فرد خود را از آلودگی‌ها حفظ کرده و از گناه دوری کند، بیشتر مورد عنایت حضرت قرار می‌گیرد.