دین و اندیشه

زن و نفس واحده

پرسش و پاسخ

چرا در قرآن کریم آمده: «ما شما را از «نفس واحده» آفریدیم که همان حضرت آدم است، در حالى که «زن» را نادیده گرفته و حتى گفته شده «حوا» را از آن «نفس واحده» آفریدیم؟

پاسخ کوتاه:
«نفس واحده» یک «مفهوم» عام دارد که بیانگر حقیقت واحد و مشترک همه انسان هاست و یک «مصداق» خاص دارد که بیانگر حضرت آدم علیه السلام به عنوان پدر همه انسان هاست. به همین جهت این آیه از یک سو به حقیقت مشترک همه انسان ها اشاره دارد که «حوا» نیز از همان حقیقت مشترک مى باشد و نشان از آن دارد که زن و مرد از یک گوهر مشترک مى باشند.از سوى دیگر در این آیه شریفه یک لطافت عاطفى و تربیتى نیز وجود دارد و آن اینکه همگى انسان ها را متوجه سرآغاز وجودشان کرده که همگى از یک ریشه و از یک پدر و مادر هستند.


در آیه اول سوره نساء آمده است:«یا أَیُّهَا النّاسُ اتَّقُوا رَبَّکُمُ الَّذِی خَلَقَکُمْ مِنْ نَفْسٍ واحِدَةٍ وَ خَلَقَ مِنْها زَوْجَها وَ بَثَّ مِنْهُما رِجالاً کَثِیراً وَ نِساءً وَ اتَّقُوا اللّهَ الَّذِی تَسائَلُونَ بِهِ وَ الْأَرْحامَ إِنَّ اللّهَ کانَ عَلَیْکُمْ رَقِیباً»؛«اى مردم! از (مخالفت) پروردگارتان بپرهیزید، همان کسى که همه شما را از یک انسان آفرید، و همسر او را نیز، از جنس او خلق کرد و از آن دو، مردان و زنان فراوانى (در روى زمین) منتشر ساخت. و از خداى بپرهیزید که (همگى به عظمت او معترفید و) هنگامى که چیزى از یک دیگر مى خواهید، نام او را مى برید. و (نیز، از قطع رابطه با) خویشاوندان خود، پرهیز کنید! زیرا خداوند، مراقب شماست».برخى مفسران(1) با دقت در این آیه شریفه گفته اند:«نفس واحده» یک «مفهوم» عام دارد که بیانگر حقیقت واحد و مشترک همه انسان هاست و یک «مصداق» خاص دارد که بیانگر حضرت آدم علیه السلام به عنوان پدر همه انسان هاست. به همین جهت این آیه از یک سو به حقیقت مشترک همه انسان ها اشاره دارد که «حوا» نیز از همان حقیقت مشترک مى باشد و نشان از آن دارد که زن و مرد از یک گوهر مشترک مى باشند.
از سوى دیگر در این آیه شریفه یک لطافت عاطفى و تربیتى نیز وجود دارد و آن اینکه همگى انسان ها را متوجه سرآغاز وجودشان کرده که همگى از یک ریشه و از یک پدر و مادر هستند لذا دلیلى ندارد که اختلاف داشته باشند بلکه لازم است تقواى الهى را رعایت کنند.
علامه طباطبایى نیز فرموده است که این آیه در صدد بیان این نکته است که همسر حضرت آدم از جنس خود او آفریده شده است و هر دو تشابه در نوعیت دارند، ولى این که همسر حضرت آدم از بدن و عضو او آفریده شده باشد، هرگز آیه بر آن دلالت ندارد.(2)
بنابراین نه تنها در این آیه نقش زن نادیده گرفته نشده است، بلکه با صراحت و روشنى تمام، بعد از بیان خاستگاه خلقت آدم و حوّا و گسترش نسل انسانى توسط زن و مرد، در ذیل آیه ضمن اشاره به «ارحام» به نقش ممتاز زن در تولید نسل تأکید مى ورزد چون «ارحام» اشخاصى هستند که از طریق «رحم»، به یکدیگر مرتبط مى باشند که در فارسى به آن خویشاوند مى گوییم. بنابراین هم از دلالت انفرادى آیه اول نساء و هم از دلالت مجموعى آیات مشابهه به دست مى آید که هرگز قرآن نقش زن را در گسترش نسل بشر نادیده نگرفته است.
پی نوشت ها:
(1) ر.ک: درس هاى تفسیر آیه اللّه جوادى آملى، سوره نساء.
(2) طباطبایى، همان، ص 136- 137.

زن و نفس واحده

دیدگاه شما برای ما ارزشمند است

نظر شما چیه؟ منتظر نظرات ارزشمند شما هستیم *

دکمه بازگشت به بالا