صلح حدیبیه

پیامبر برای زیارت خانه خدا راهی مکه شد ، دشمنان مسلحانه حمله کردند، مسلمانان از سوی مامور به بیعت مرگ شدند ، کافران ترسیدند و نتوانستند پیامبر و مسلمانان را بکشند در حالی که بهترین فرصت برای آنها بود .
قریش پیشنهاد صلح دادند پیامبر هم پذیرفت .
 خلاصه داستان صلح حدیبیه این است :
پیغمبر اسلام(ص) در سال ششم هجرت ماه ذی قعده تصمیم گرفت که به اتفاق مهاجران و انصار به عنوان مراسم «عمره» به سوی مکه حرکت کند، و قبلا به مسلمانان اطلاع داده بود که من در خواب دیدم همراه یارانم وارد «مسجد الحرام» شده ایم و مشغول مناسک عمره هستیم. پیامبر خدا(ص) همه مسلمانان را تشویق به شرکت در این سفر نمود، اما گروهی خودداری کردند، ولی جمع کثیری از مهاجران و انصار در خدمتش عازم مکه شدند. این جمعیت که در حدود یکهزار و چهارصد نفر بودند همگی لباس احرام بر تن داشتند و جز شمشیر که اسلحه مسافران محسوب می شد هیچ سلاح جنگی با خود بر نداشند. مسلمانان در «ذی الحلیفه» نزدیک مدینه احرام بستند و با تعداد زیادی شتر برای قربانی حرکت کردند. وضع حرکت پیامبر(ص) به خوبی نشان می داد که هدفی جز انجام این عبادت بزرگ ندارد. تا اینکه پیامبر(ص) وارد سرزمین «حدیبیّه» شد (حدیبیّه قریه ای در نزدیکی مکه بود که حدود 20 کیلومتر تا مکه فاصله داشت). ولی در اینجا قریش با خبر شدند و راه را بر پیغمبر(ص) بستند، و از ورود او به مکه مانع شدند و در واقع تمام سنتهائی را که در زمینه امنیت زائران خانه خدا در ماه حرام داشتند زیرپا گذاشتند، چرا که آنها معتقد بودند در ماههای حرام (از جمله ماه ذی قعده که پیامبر در آن ماه قصد عمره داشت) و مخصوصاً در حال احرام نباید مانع هیچکس شوند، حتی اگر قاتل پدر خویش را در این ایام و در این مراسم می دیدند ابداً متعرض او نمی شدند. در اینجا سفرائی میان قریش و پیامبر(ص) رفت و آمد کردند تا مشکل به نحوی حل شود، سرانجام «عروة بن مسعود ثقفی» که مرد هوشیاری بود از سوی قریش خدمت پیامبر(ص) آمد، پیامبر(ص) فرمود : من به قصد جنگ نیامده ام و تنها هدفم زیارت خانه خدا است. از سوی پیامبر عثمان به سوی مکه رفت و چیزی نگذشت که درمیان مسلمانان شایع شد او را کشته اند، در اینجا پیامبر(ص) تصمیم به شدت عمل گرفت، و در زیر درختی با یارانش تجدید بیعت کرد که به نام «بیعت رضوان» معروف شد، و با آنان عهد بست که تا آخرین نفس مقاومت کند، این موضوع به گوش مشرکان رسید و رعب و وحشتی در قلوب آنها افکند و عثمان را آزاد کردند. قریش «سهیل بن عمرو» را برای مصالحه خدمت پیامبر(ص) فرستادند، ولی تأکید کردند که امسال به هیچ وجه ورود او به مکه ممکن نیست. بعد از گفتگوهای زیاد پیمان صلحی منعقد شد.
پیامد ها و آثار مثبت این صلح:
به طور خلاصه مسلمانان از این صلح چند امتیاز و پیروزی مهم به شرح زیر به دست آوردند: 1 ـ عملاً به فریب خوردگان مکه نشان دادند که آنها قصد کشتار ندارند و برای شهر مقدس مکه و خانه خدا احترام فراوان قائلند، همین امر سبب جلب قلوب جمع کثیری به سوی اسلام شد. 2 ـ قریش برای اولین بار اسلام و مسلمانان را به رسمیت شناختند . 3 ـ بعد از صلح حدیبیه مسلمانان براحتی می توانستند همه جا رفت و آمد کنند، و جان و مالشان محفوظ بماند، و عملا با مشرکان از نزدیک تماس پیدا کردند، تماسی نتیجه اش شناخت بیشتر اسلام از سوی مشرکان و جلب توجه آنها به اسلام بود. 4 ـ بعد از صلح حدیبیه راه برای نشر اسلام در سراسر جزیره عرب گشوده شده، و آوازه صلح طلبی پیامبر(ص) اقوام مختلفی را که برداشت غلطی از اسلام و شخص پیامبر(ص) داشتند به تجدید نظر وادار کرد، و امکانات وسیعی از نظر تبیلغاتی به دست مسلمانان افتاد. 5 ـ صلح حدیبیه راه را برای گشودن «خیبر» و برچیدن غده سرطانی یهود هموار ساخت. 6 ـ اصولاً وحشت قریش از درگیری با سپاه هزار و چهارصد نفری پیامبر(ص) که هیچ سلاح مهم جنگی با خود نداشتند و پذیرفتن شرائط صلح، خود عامل مهمی برای تقویت روحیه طرفداران اسلام و شکست مخالفان بود که تا این اندازه از مسلمانان حساب بردند. 7 ـ بعد از ماجرای حدیبیه پیامبر(ص) نامه های متعددی به سران کشورهای بزرگ ایران و روم و حبشه، و پادشاهان بزرگ جهان نوشت، و آنها را به سوی اسلام دعوت کرد، و این به خوبی نشان می دهد که تا چه حد صلح حدیبیه اعتماد به نفس به مسلمانان داده بود که نه تنها در جزیره عرب که در دنیای بزرگ آن روز راه خود را به پیش می گشودند. (قصه های قرآن، حضرت آیت الله مکارم شیرازی)