بهترین زمان و تعداد استغفار
سلام. لطفا طبق روایات توضیح فرمایید. ۱- بهترین زمان استغفار چه زمانی است؟ ۲- بهترین عدد استغفار چه عددی است؟
آنچه از روایات به دست می آید این است که مداومت و زیاد استغفار نمودن در هر لحظه از شبانه روز سفارش شده و بیش از آنکه بر زمان و تعداد آن تأکید کنند بر اثرات و برکات عجیب و حیاتی استغفار در بهبود کیفیت زندگی تأکید کرده اند بنابراین آنچه از روایات برداشت می شود این است که زیاد استغفار کردن دارای برکات مادی و معنوی فراوانی است که انسان را از تنگناها و مشکلات روزمره نجات می دهد از جمله از حضرت رسول خدا(ص) روایت های ذیل نقل شده است:- مَنْ أَکْثَرَ الإِسْتِغْفارَ جَعَلَ اللهُ لَهُ مِنْ کُلِّ هَمّ فَرَجاً وَ مِنْ کُلِّ ضیق مَخْرَجاً وَ یَرْزُقْهُ مِنْ حَیْثُ لایَحْتَسِبُ؛ کسى که زیاد استغفار گوید و از خدا عذرخواهى کند، خداوند از هر غصهاى برایش گشایشى قرار دهد و از هر تنگنایى راه فرارى پیش پایش گذارد و او را از جایى که گمان ندارد روزى مىدهد.(1)و در روایتی دیگر فرمود:
– أَکْثَرُوا مِنَ الإِسْتِغْفارِ، فى بُیوتِکُمْ وَ فى مَجالِسِکُمْ وَ عَلى مَوائِدِکُمْ وَ فى أَسْواقِکُمْ وَ فى طُرُقِکُمْ وَ أَیْنَما کُنْتُمْ فَاِنَّکُمْ لاتَدْرُونَ مَتى تَنْزِلُ الْمَغْفِرَةُ»؛ زیاد استغفار کنید، در خانهها و مجالستان، سر سفرهها و در بازارهایتان، و در مسیر رفتوآمدهایتان و هر جا که بودید(استغفار کنید)، چرا که شما نمىدانید آمرزش خداوند چه زمانى نازل مىشود.(2)
آیت الله محمدتقی بهجت رحمه الله در پاسخ به سوال فردی که در امور مختلف از جمله اشتغال و ازدواج دچار گرفتاری شده بود، این چنین بیان کردند: زیاد از روی اعتقاد کامل بگویید: «أستغفر الله»، هیچ چیز شما را منصرف نکند غیر از ضروریات و واجبات تا کلیه ابتلائات رفع شود، بلکه بعد از رفع آنها هم بگویید، برای اینکه امثال آنها پیش نیاید و اگر دیدید رفع نشد، بدانید یا ادامه ندادهاید، یا آنکه با اعتقاد کامل نگفتهاید. (برگرفته از سایت مرکز تنظیم و نشر آثار حضرت آیتالله بهجت)
در ادامه به تعدادی از سفارشاتی که بزرگان دین در مورد زمان و تعداد استغفار بیان فرموده اند اشاره می نماییم:
1ـ شیخ طوسی فرموده مستحب است که در آخِر روز پنجشنبه استغفار کنند به این نحو؛
«أَسْتَغْفِرُ اللَّهَ الَّذِی لا إِلهَ إِلاَّ هُوَ الْحَیُّ الْقَیُّومُ وَ أَتُوبُ إِلَیْهِ تَوْبَةَ عَبْدٍ خَاضِعٍ مِسْکِینٍ مُسْتَکِینٍ لاَ یَسْتَطِیعُ لِنَفْسِهِ صَرْفاً وَ لاَ عَدْلاً وَ لاَ نَفْعاً وَ لاَ ضَرّاً وَ لاَ حَیَاةً وَ لاَ مَوْتاً وَ لاَ نُشُوراً وَ صَلَّى اللَّهُ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ عِتْرَتِهِ الطَّیِّبِینَ الطَّاهِرِینَ الأَخْیَارِ الأَبْرَارِ وَ سَلَّمَ تَسْلِیماً».
و نیزشیخ رحمه الله فرمود: که سنّت است بعد از نماز صبح روز جمعه، … صد مرتبه استغفار کند و ….
2ـ در حدیثی آمده که چون برادران «یوسف» از حضرت یعقوب استدعای طلب آمرزش کردند، فرمود: «سَوْفَ اَسْتَغْفِرُلَکمْ رَبّی»؛ یعنی بعد از این استغفار خواهم کرد برای شما از پروردگار خود. حضرت فرمود که تأخیر کرد که در سحر شب جمعه دعا کند تا مستجاب گردد.(3)
بنابراین توصیه شده که بهترین وقت استغفار، سحرگاهان به ویژه سحر شب جمعه است تا جایی که استغفار کنندگان در سحرگاهان مورد مدح خداوند عالمیان قرار می گیرند.
3ـ همچنین طبق روایات از جمله تعقیبات نماز صبح 100 مرتبه و نماز عصر70 مرتبه ذکر استغفار است که مرحوم حاج شیخ عباس قمی در کتاب مفاتیح الجنان به آن اشاره کرده است.
پی نوشت ها:
1ـ وسائل الشیعه،ج 7، ص 176.
2ـ مستدرک الوسائل،ج 5،ص 319.
3ـ فیض العلام، ص 392.
بهترین زمان و تعداد استغفار