دین و اندیشه

پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و تعدد زوجات

پرسش و پاسخ

تعدد زوجات پیامبر و ائمه موجب گفتارهای شیطنت آمیز مخالفان دین شده است.لطفا درباره ی علت تعدد زوجات پیامبر و ائمه توضیح بفرمایید.

ازدواج هاى پیامبر خدا صلی الله علیه و آله بیانگر اهداف متعددی بوده است: 1. محافظت از یتیمان، درماندگان و حفظ آبروى آنان مانند ازدواج با سوده. 2. وضع قانون و شکستنِ سنّت غلط جاهلى مانند ازدواج با زینب دختر جحش که رسول خدا به فرمان خدا پس از آن که زید او را طلاق داد، او را به همسرى انتخاب کرد تا مردم بدانند که زن پسر خوانده، مانند زن پسر نیست، و مى توان با زنِ پسر خوانده ازدواج کرد، گر چه در زمان جاهلیت، ازدواج با زنِ پسر خوانده ممنوع بود.
3. آزادسازى اسیران و بردگان مانند ازدواج با جویریه. پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله جویریه را گرفت و مسلمانان به خاطر خویشاوندى بنى مصطلق با پیامبر، همه اسیران را آزاد کردند و بنى مصطلق هم با مشاهده این وضعیت، مسلمان شدند.
4. برقرارى پیوند با قبایل ، طوایف و حفظ اسلام و مسلمین مانند ازدواج با عایشه، حفصه، ام حبیبه، صفیه و میمونه(نگرشى کوتاه به زندگى پیامبر اسلام، ص 29، چاپ پنجم، از انتشارات مؤسسه در راه حق).
ج) جان دیون پورت انگلیسى مى گوید: با این که در آن زمان، زیاد زن گرفتن کار بدى نبود، ولى با این حال حضرت محمد صلی الله علیه و آله تا پنجاه سالگى با یک زن زندگى کرد و تا خدیجه زنده بود، زن دیگرى نگرفت. آیا ممکن است کسى شهوت ران باشد و هیچ مانعى هم براى زن گرفتن در کار نباشد، با این حال با یک زن زندگى کند ؟!همسران پیامبر، عقیقى بخشایش، ص 78، چاپ قبل از انقلاب).
د) توماس کارلایل مى گوید: به رغم دشمنان، حضرت محمدصلی الله علیه و آله هرگز شهوت پرست نبود و این تهمت، بى انصافى است(همان).
ه) گیورگیو مى گوید: محمدصلی الله علیه و آله در سال 595 میلادى ازدواج کرد و زندگى خانوادگى او نمونه ى زهد، تقوى و پاکى بود. او همانند ابراهیم، نوح و یعقوب در محیطى ساده و بى آلایش زندگى مى کرد(همان).
براى آگاهى بیشتر ر.ک: الصحیح من سیرة النبى الاعظم، سید جعفر مرتضى عاملى، ج 4، ص 68، چاپ جامعه مدرسین.
اما درباره شبهاتى که مطرح مى شود باید گفت:
یک. آن حضرت تا سن 25 سالگى در جامعه اى پر از مفاسد، هیچ گونه ارتباط جنسى نداشته و در طهارت کامل زیسته است.
دو. اولین ازدواج وى با خدیجه بود و تا زمان حیات وى، با هیچ کس دیگر ازدواج نکرد. بنابراین ازدواج هاى متعدد ایشان همگام با عصر رسالت است و از زمانى آغاز مى شود که غریزه جنسى را نمیتوان طرح نمود. و از طرف دیگر مشکلات و اشتغالات پیامبرخدا صلی الله علیه و آله بسیار زیاد شده است.
سه. شیوه هاى رفتار جنسى آن حضرت با همسران خود، به گونه اى است که کاملاً با شیوه انسان هاى شهوتران متفاوت بوده است؛ مثلاً از عایشه نقل نموده اند مى گوید: «هیچ گاه من عورت او را ندیدم». از طرف دیگر انسان هاى شهوت ران و تنوع طلب، معمولاً از ازدواج هاى دایم شانه خالى مى کنند و به کامرانى هاى گذرا و آنى مى پردازند؛ در حالى که چنین چیزى در رفتار پیامبر صلی الله علیه و آله هرگز مشاهده نشده است.
شخصیت پیامبرصلی الله علیه و آله و شیوه هاى رفتار جنسى و قراینى که در بالا ذکر شد، همه و همه بیانگر کذبمحض بودن و تهمت زدن به شخصیت ایشان صلی الله علیه و آله است. روشنى این مسأله تا آنجا است که مستشرقان غربى قرن اخیر، از اینکه پیشینیان آنها پیامبر خدا صلی الله علیه و آله را متهم به شهوترانی نموده اند ، پوزش خواسته و خلاف آن را معتقد شدند و در همین راستا، کتاب هاى متعددى نگاشته شد؛ از جمله: «عذر تقصیر به پیشگاه محمد و قرآن» نگاشته: «جان دیون پورت» و… .
تعدد زوجات در آن زمان در منطقه عربستان یک امر عادی و متداول بود و مختص به رسول خدا نبود – حتی اگر شخصی دارای یک خانم بود او را مورد تمسخر قرار می دادند – البته این مسأله در جامعه امروز عربستان نیز وجود دارد.
اما راجع به شخص پیامبر:
در مجموع پیامبرخدا صلی الله علیه و آله با یازده خانم ازدواج نمودند که با شرح مختصری معلوم می گردد که سیره رسول خدا صلی الله علیه و آله در این باره چگونه بوده است.
پیامبر در سن 25 سالگی با خدیجه کبری علیها السلام ازدواج نمود و تا سن 50 سالگی یعنی سال دهم بعثت فقط با آن بانوی بزرگ زندگی می نمود.
بعد از رحلت خدیجه کبری علیها السلام پیامبر صلی الله علیه و آله با خانمی به نام سوده که شوهرش در حبشه از دنیا رفته بود و بیوه بود ازدواج نمود.سوده دارای خانواده ای مشرک و دشمن پیامبر بود و به علت این که مسلمان شده بود هیچ پشتیبانی در خانواده خود نداشت و او را اذیت می کردند. سپس سایر ازدواج های پیامبر در مدینه و حد فاصل سن 53 تا 63 سالگی رخ داد و به طور قطع آن ازدواج ها عوامل گوناگون سیاسی، اجتماعی و الهی داشت زیرا سن 53 سالگی اقتضایی برای خوشگذرانی جنسی مرد ندارد.
به عنوان مثال ازدواج با جویره که از قبیله بنی مصطلق بود موجب شد که بیش از صد خانواده از این قبیله به اسلام بگروند و ازدواج با ام حبیبه دختر ابوسفیان موجب شد دل بزرگترین و قدرتمندترین دشمن مسلمانان به دست آید و توطئه کمتری از سوی او متوجه مسلمین گردد.
ازدواج با ام سلمه که شوهرش در احد شهید شده بود و در مدینه غریب و بی کس و سرپرست چهار یتیم بود انگیزه ای الهی بود.
همچنین ازدواج با صفیه که بیوه زن بود و شوهرش در جنگ خیبر کشته شده بود.
ازدواج با زینب همسر طلاق داده شده زید بن حارث پسر خوانده پیامبر به امر خداوند به جهت برداشتن بدعت ازدواج با همسر پسرخوانده بود (زیرا آنان همسر پسر خوانده را مانند همسر پسر خود عروس تلقی می کردند).
ازدواج با ماریه قبطیه کنیزی که پادشاه اسکندریه برای پیامبر فرستاد به جهت علو مقام و نسب او که به هارون برادر موسی می رسید و مادرش به سموئیل نبی می رسید بود.
ازدواج با عایشه و حفصه هم حکمت های خاص خود را داشت.
توضیح بیشتر:
مساله تعدد زوجات یکی از احکام بسیار با اهمیت وارزشمند از نظر اجتماعی و نظام خانوادگی دراسلام است . درقرون پیشین مستشرقین و اسلام شناسان غربی این مساله را براسلام خرده می گرفتند . اما تحقیقات اخیر و واقعیات و رخدادهای اجتماعی قرن ما اهمیت این حکم را به آنان ثابت کرد به طوری که اند یشمندانی چون برنارد شا و جان دیون پورت گوستاد لوبون و … در این رابطه از د ر تحسین آمدند و به حکمت آن گواهی دادند .زیرا .
1 : آمارهای موجود درسطح جهان نشان می دهد میزان تولد دختر غالبا بیش ازپسر می باشد . بنابراین تکیه بر «تک زنی» باعث می شود همواره تعدادی از زنان تا آخر عمر از نعمت ازدواج محروم بمانند و درتجرد و عزوبت به سربرند واین ظلمی فاحش درحق آنان است .
2: در طول تاریخ همواره براثر حوادث و کوارث اجتماعی – مانند جنگ ها – تعداد بیشماری از مردان تلف می شوند و همسران آنان بی سرپرست می گردند. طبیعی است که غالب مردان جوان حاضر به ازدواج باچنین کسانی برای اولین بار نیستند. بنابراین اگر از نظر قانون و نظام اجتماعی اینان نتوانند به عنوان همسر دوم گزینش شوند همواره بدون شوهر خواهند ماند و این نیز ظلم برآنان است و تنها راه حل آن جواز چند زنی باقیود و شرایط خاص است . جالب است بدانید که پس از جنگ جهانی دوم در آلمان چند هزار بیوه زن که سرپرستان خود را در جنگ از دست داده بودند به تظاهرات پرداخته و از کلیسا درخواست کردند که چند همسری را مجاز گرداند . ولی کلیسا در برابراین خواست سرسختی نشان داد و همین باعث شد که پس از آن فساد و بزهکاری در آلمان به شد ت رواج یابد .
3:بلوغ جسمی وجنسی دختران معمولا چند ین سال پیش از پسران است و درطول زمان همراه با رشد جمعیت بشری باعث می شود که در جامعه تک همسرگرا همواره انبوه کثیری از زنان که آمادگی و علایق جنسی دارند در برابر مردانی فاقد شعور و درک جنسی قرارداشته و تمایلات جنسی آنان به نحو مشروع ارضا نگردد .
4: از نظر روان شناسی تفاوتی اساسی بین ساختار روانی و گرایش ها و عواطف زن و مرد وجود دارد . روان شناسان معتقدند که زنان به طور طبیعی ( ( تک شوهرگرا ) ) می باشند وفطرتا از تنوع همسر گریزانند و خواستار پناه یافتن زیر چترحمایت عاطفی و عملی یک مرد می باشند و تنوع گرایی در زنان نوعی بیماری است . ولی مردان ذاتا تنوع گرا و ( ( چند زن گرا ) ) می باشند و چنان که می دانید احکام اسلام همه متناسب با نیازهای واقعی وویژگی ها و خصلت های ذاتی انسان ها وضع گردیده است. افزون برآن زنان در ایام معینی قابلیت تامین جنسی مردان را ندارند . اکنون باید پرسید در برابر این حقایق چه باید کرد؟ در این جا سه راه وجود دارد :
الف ) همیشه تعدادی از زنان درمحرومیت کامل جنسی به سربرند.
ب ) راه و روابط نامشروع و کمونیسم جنسی گشوده شود .
ج ) به طورمشروع و قانونمند باقیود و شرایطی عادلا نه راه چند همسری گشوده شود . کدام یک ؟
دین مبین اسلام راه سوم که حکیمانه ترین و بهترین راه است را گشوده و اجازه چند زنی را تنها به مردانی می دهد که توانایی کشیدن بارسنگین آن را به نحو عادلا نه داشته باشند ودستورات اکیدی در این زمینه برای آنان وضع نموده است و این نه تنها به ضرر زنان نیست بلکه درواقع بیشتر برای تامین مصالح و منافع آنان است .
برای آگاهی بیشتر در این زمینه رجوع کنید به:
1- نظام حقوق زن در اسلام، شهید مطهری
2- زن در آیینه جلال و جمال، آیه الله جوادی آملی
3- تفسیر المیزان، ج 4، علامه طباطبایی(ره).

پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و تعدد زوجات

دیدگاه شما برای ما ارزشمند است

نظر شما چیه؟ منتظر نظرات ارزشمند شما هستیم *

دکمه بازگشت به بالا