عالم قبل از عالم ذر

– عالم ذر: از مهمترین منابع قابل دسترس در این بحث ، تفاسیر مربوط به سوره مبارکه اعراف ، آیه شریفه 172… است. تفاسیر شریف المیزان ج 8 و نمونه ج 7 هم ورود مفصلی دارند . طبق آیات و روایات میتوان ادعا کرد، که عالم ذرّ یک زمان محدودی بود که خداوند از ذرّ انسان ها، که از پشت آدم یا از خاک اضافی او بر وحدانیت خود و پیامبران و اوصیای آنها پیمان گرفت. و همه انسان ها از آدم تا قیام قیامت در مقابل و حضور ملائک که شاهد و ناظر بودند، اقرار به وحدانیّت خداوند کردند. که دیگر در روز قیامت نگویند که ما از این پیمان غافل بودیم. و خداوند میفرمایند: وَ إِذْ أَخَذَ رَبُّکَ مِنْ بَنی آدَمَ مِنْ ظُهُورِهِمْ ذُرِّیَّتَهُمْ وَ أَشْهَدَهُمْ عَلى أَنْفُسِهِمْ أَ لَسْتُ بِرَبِّکُمْ قالُوا بَلى شَهِدْنا أَنْ تَقُولُوا یَوْمَ الْقِیامَةِ إِنَّا کُنَّا عَنْ هذا غافِلینَ. و به یاد آر هنگامى که خداى تو از پشت فرزندان آدم ذرّیّه آنها را برگرفت و آنها را بر خودشان گواه ساخت که آیا من پروردگار شما نیستم؟ همه گفتند: بلى، ما گواهى دهیم. (برخى مفسرین گفتند: مراد ظهور ارواح فرزندان آدم است در نشئه ذرّ و عالم روح و گواهى آنها به نور تجرّد و شهود به توحید خدا و ربّانیت او در عوالم ملک و ملکوت.) (و ما این گواهى گرفتیم) که دیگر در روز قیامت نگویید: ما از این واقعه غافل بودیم.سوره اعراف آیه 172. بحث از عالم ذر و عهد الست، همواره یکی از مباحث کلیدی در آثار حدیثی و تفسیری عالمان اسلامی بوده است. عالَم ذَرّ یا عالم اَلَسْت یا عالم قالوا بَلیٰ یکی از جهان‌های آفرینش است که در قرآن و روایات به آن اشاره شده است. روایات فراوانی در منابع مختلف اسلامی در کتب شیعه و اهل سنت در زمینه عالم ذر نقل شده است. در تفسیر برهان 37 روایت و در تفسیر نورالثقلین 30 روایت است . تجزیه ، تحلیل ، اسناد و محتوای آنها بیانگر طرق‌ متعدد نقل آن روایات و نیز مباحث متعددشان ، مباحثی مانند درک قلبی بندگان در عالم ذر، دلایل شناختِ خالق و رازق ، خروج ذریه بنی آدم از پشت آدم علیه السلام در عالم ذر ، تشبیه به ذره ، انشاء فراموشی ، یاد آوری دوباره ، اقرارفرشتگان ،محل نامگذاری حضرت علی علیه السلام بدین نام ، حمل میثاق نامه توسط حجر الاسود، وجود تکلیف ، استقبال و تعلل از انجام تکلیف ، وجود یا تطبیق دیگر عوالم ، وجود عوالم قبل از عالم ذر مانند عالم اظله یا عالم اشباح و… ، میثاق بر یاری رساندن بر حضرت مهدی سلام الله علیه و ارواحنا فداه و . . . است .برای مطالعه بیشتر در این زمینه مراجعه کنید به کتب :
از ازل تا قیامت، نوشته: محمد جواد مصطفوی، انتشارات نبوغ.
معاد شهید دستغیب
معاد شناسی سید محمد حسین حسینی طهرانی
سیر تکاملی انسان ازعالم ذر تا قیامت براساس قرآن وسنت‌ طاهره محسنی فارسی تهران جام جم 1383
عالم ذر فاطمه چناری فارسی تهران ناس 1384
عالم ذر محمد علی سلیمانی فارسی تهران مؤسسه اندیشه و فرهنگ دینی 1384
آغاز شگفت انگیز زندگی انسان محمد رضا اکبری فارسی قم مسجد جمکران 1387
عالم ذر از دیدگاه عالمان شیعه مرضیه اسحاقی فارسی تهران اراده 1394
روابط، ارتباطات و تعاملات انسان؛ عالم ذر حسین صدری نیا فارسی — سایه روشن 1390
عالم ذر و ارواح سید طاهر خلف زاده فارسی اهواز معتبر 1392
سد المفر علی منکر عالم الذر سید علی رضوی عربی بیروت ‌دار العلم 1433ق
ریاحی مهر، باقر، عوامل و آثار سعادت انسان از منظر قرآن، پایان نامه کارشناسی ارشد، مدرسی معارف اسلامی، قم، دانشگاه معارف، 1392ش.
فطرت در قرآن آیت الله جوادی آملی فارسی ج 12 قم خدا در قرآن شهید بهشتی
برخی از منابع مهم و قبلی که بخشی از آنها در خصوص عالم ذر است:
بحرانی، سیدهاشم، البرهان فی تفسیر القرآن، تهران، بنیاد بعثت،
برقی، احمدبن محمدبن خالد، المحاسن، قم،‌ دار الکتب الإسلامیه .
رازی، ابوالفتوح، روض الجنان و روح الجنان، تصحیح یاحقی، چاپ دوم، آستان قدس.
سبحانی، جعفر، منشور جاوید قرآن، قم، مؤسسه امام صادق(علیه‌السلام)،
صدوق، محمدبن علی، علل الشرائع، قم،
صدوق، محمدبن علی، التوحید، تحقیق هاشم حسینی، قم، .
صفار، محمد بن حسن، بصائر الدرجات فی فضائل آل محمّد صلّی الله علیهم، تحقیق محسن بن عباسعلی کوچه باغی، قم،
طبرسی، فضل بن حسن، جوامع الجامع، تهران، قم، دانشگاه تهران و مدیریت حوزه علمیه،
طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان، بیروت، مؤسسه اعلمی.
طوسی، محمد بن حسن، الأمالی، مؤسسة البعثة، قم،‌دار الثقافة،
طوسی، محمد بن حسن، التبیان فی تفسیر القران، شیخ طوسی، چاپ اول، مکتب اعلام، قم.
عیاشی، محمد بن مسعود، تفسیر العیاشی، تحقیق سیدهاشم رسولی محلاتی، تهران، .
فخر رازی، محمد بن عمر، تفسیر کبیر، بیروت، .
قمی، علی بن ابراهیم، تفسیر القمی، تحقیق طیب موسوی جزائری، قم،‌ دار الکتاب،
کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی،
کوفی، فرات بن ابراهیم، تفسیر فرات الکوفی، تهران، مؤسسة الطبع و النشر فی وزارة الإرشاد الإسلامی،
مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، چاپ دوم، بیروت، مؤسسه الوفاء.
مصطفوی، حسن، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، 1368ش.
مطهری، مرتضی، فطرت، تهران، صدرا، 1369ش.
مفید، محمدبن محمد، تفسیر القرآن المجید، قم، بوستان کتاب، 1424ق.
برگرفته از همین پایگاه پرسمان :
http://porseman.com
و نیز پایگاه ویکی شیعه یا دانشنامه مجازی :
http://fa.wikishia.net