چرایی وضو
چرا مردم باید وضو بگیرند و برای چه این شیوه ی خاص را برای وضو واجب کرده اند؟
به فرموده امام رضا(علیه السلام)، وضوگرفتن با همان دستورهایی که خداوند متعال در قرآن مجید داده عبارت است از: شستن صورت، شستن دست ها تا مِرفق (آرنج) و مسح سر و هر دو پا[ عیون أخبار الرضا(علیه السلام)، ج 2، ص 121 تا 127. ]. فضل بن شاذان در ضمن روایاتی که از حضرت رضا(علیه السلام) نقل کرده است، گوید: اگر کسی بپرسد چرا مردم باید وضو بگیرند و برای چه این امر در اسلام واجب شده است؟ در جواب گفته می شود: برای این که هرگاه بنده ای می خواهد در مقابل خداوند قرار گیرد و با پروردگار مناجات کند، باید پاک و پاکیزه باشد و از چرک و کثافت، خود را تمیز کند و کسالت و سُستی را از خود دور سازد و با دل پاک و آرام در برابر خداوند قرار گیرد.
اگر کسی بگوید: چرا در وضو، شستن دست، پا، سر و صورت واجب شد؟ در پاسخ او گفته می شود: هرگاه بنده ای در برابر خداوند قرار گیرد، اعضا و جوارحی که از وی ظاهر می شود، همان ها هستند که در هنگام وضو شسته شده اند. زیرا نمازگزار با چهره ی خود سجده می کند و خضوع و خشوع می نماید و با دست خود از خداوند چیزی طلب می کند و با سرش به رکوع و سجود می رود و با پاهایش برمی خیزد و می نشیند.
اگر کسی بگوید: چرا شستن فقط مخصوص دست و صورت شده و به سر و پا مسح مقرر شده است؟ و چرا نباید همه ی اعضا و جوارح را شست یا همه را مسح کشید؟ گفته می شود که این دستورها روی علل و جهاتی انجام می گیرد:
1. عبادت بزرگ رکوع و سجود است و رکوع و سجود با صورت و دست ها انجام می گیرد.
2. مردم قدرت ندارند در هروقت سر و پاهای خود را بشویند و در هنگام سفر یا سردی یا کسالت و مرض، بر آن ها شستن بسیار سخت می شود و در شب و روز انجام دادن آن مشکل است؛ ولیکن شستن صورت و دست از آن سبک تر است. فرائض و واجبات به اندازه ی استعداد ضعیف ترین مردم تشریع شده است و بعد همه ی مردم از ضعیف و قوی و سالم و مریض باید آن دستورها را به کار بندند و به آن عمل کنند.
3. سر و روی دو پا، همیشه آشکار و پیدا نیست. اگر کسی بگوید: چرا وضو فقط درصورت خروج بول و غائط یا خواب واجب شده و در سایر حالات این امر مقرر نشده است؟ گفته می شود که نجاست از انسان فقط از این دو محل خارج می شود و در انسان جای دیگری نیست که از آن نجاست بیرون شود. ازاین رو دستور داده شده است که هرگاه از انسان نجاست بیرون شد، باید وضو گرفت.[ عیون اخبار الرضا(علیه السلام)، ج2، ص104. ]
چرایی وضو