واژگان غیرعربی در قرآن
سلام علیکم .عده ای می گویند بسیاری از واژگان قرآن ریشه عربی ندارد مثلا منافق از من افق آمده است یا فرقان عربی نیست پذیرش این حرف چه اثراتی داشته و آیا درست است؟
با سلام و احترام به شما به سوال کننده محترم، درباره وجود واژگان غیرعربی در قرآن باید عرض شود که این نکته که آیا در آیا در قرآن کلمات غیر عربى وجود دارد یا نه؟ دیدگاههای مختلفی از سوی مفسّران و دانشمندان علوم قرآنی مطرح می باشد؛ عدهاى اساساً منکر ورود هرگونه واژگان غیر عربى در قرآن شدهاند و برخی هم آن را پذیرفتهاند. (1) اما همه آنان قائل به وجود داشتن اعلام (یعنی نامهاى خاصّ غیر عربى) در قرآن هستند.اما باید دانست که بدون تردید قرآن کریم به زبان عربی نازل شده است، و به این حقیقت باید توجه داشت که، هیچ زبان معتبر و مهمى را نمیتوان یافت که کلماتى از زبانهاى دیگر در آن وارد نشدهیا وجود نداشته باشد. ولی لغات واژگان خارجى در هر زبانی در چهارچوب زبان اصلى و تحت قواعد و ضوابط آن تغییر مییابند و رفته رفته جزو زبان همان اصلى به حساب میآیند. زبان عربى هم از این قاعده مستثنا نیست و در طىّ قرون قبل از اسلام به تدریج کلماتى از زبانهاى اقوام همسایه و همجوار مانند حبشى، مصرى، ایرانى، رومى و … در آن راه یافته و به شکل کلمات عربى و تحت قواعد آن در آمده است.(2) بنابراین، در قرآن کریم واژههایی وجود دارد که در اصل، غیر عربی بودهاند، سپس در میان عربها نیز مرسوم گشته و در قرآن بکار برده شدند. و این واژهها، کلماتی ناآشنا برای آنها نبوده و نمیتوان اینها را کلمات تماماً غیرعربی دانست و عرب در واقع آنها را «معرب» کرده یا به عربی برگردانده است. و آنها دیگر غیرعربی محسوب نمی شود.و اگر کلمات غیرعربی به معنای وجود کلمات«غریبه » باشد و مقصود از لغات غریبه، الفاظ و کلمات نامانوسی است که شـنـیـدن آن بـر طبع گران میآید و وجود آن در کلام موجب خلل در فصاحتو بلاغت میگردد چنین الـفاظ غریبی هرگز در قرآن نبوده و در شان قرآن نیز نمیباشد، زیرا قرآن در بالاترین مرتبه فصاحت و بلاغت قرار دارد و هیچ گاه کلمات غریبه درآن به کار نرفته است.قـرآن گـاه بـرخـی کـلمات شیوا را که مورد استعمال قبایل مختلف عرب بوده به کاربرده است، گرچه این کلمات احیاناً برای دیگر قبایل تازگی داشته و نامانوس مینموده است غریب بدین معنا در قرآن وجود دارد و به فصاحت آن خللی نمیرساند.در میان واژگان غیرعربی که برخی قائلند در قرآن آمده است واژه منافق و فرقان دیده نشده است. و این هردو عربی هستند. ریشه ی عربی دارند. منافق اسم فاعل از واژه «ن ف ا ق» به معنای پنهان کردن و مخفی نمودن است و فرقان نیز مصدر از واژه «ف ر ق» به معنای جداکننده یا جداشده می باشد.در این زمینه جهت مطالعه دقیق تر و بررسی بیشتر به کتاب «الاتقان فی علوم القرآن» اثر جلال الدین سیوطی و «التمهید فی علوم القرآن» اثر محمدهادی معرفت را مطالعه بفرمایید.
پاورقی:
(1) بدوى، عبد الرحمن، سیدى، سید حسین، دفاع از قرآن در برابر آراى خاورشناسان، ص 192 – 195، بهنشر، مشهد، چاپ اوّل، 1383ش.
(2) معرفت، محمد هادى، علوم قرآنى، ص 331 – 334 مؤسسه فرهنگى التمهید، قم، چاپ چهارم، 1381ش؛ همچنین مصباح یزدى، محمد تقى، قرآن شناسى، ج 1، ص 86، مؤسسه آموزشى وپژوهشى امام خمینى، قم، چاپ دوم، 1380ش.
واژگان غیرعربی در قرآن