جبران خوبی دیگران

الف ) این که شما به فکر جبران خوبی های دیگران هستید بسیار قابل تحسین است ، در منابع دینی ما هم بر این نکته تاکید شده است و درباره خوبی به دیگران از دو جنبه سخن گفته است: 1 . اینکه در برابر خوبی دیگران باید خوبی کرد؛ لذا در قران چنین آمده است که ) هل جزاء الاحسان الا الاحسان (آیا پاداش نیکی کردن جز نیکی کردن است؟و در روایت است که ( من لم یشکر النعم من المخلوقین لم یشکر الخالق ) هر کس شکر مخلوقات را به جا نیاورد شکر خالق را نیز به جا نمی آورد.2 . جنبه دیگر این است که بنا به دستورات اسلام، باید در برابر بدی‌ها هم خوبی کرد. خداوند متعال در قرآن کریم می فرماید : « ادفع بالتی هی احسن »با رفتار بهتر، رفتار بدی را دفع کن. نکته این آیات در این است که خداوند می‌فرماید احسان بدی را از جامعه دفع می کند و بدان نیز به نیکان تبدیل می‌شوند. نمونه های بسیاری از این عملکرد موفق در تربیت انسان ها در زندگی انبیاء و اوصیاء و اولیاء به چشم می خورد. البته دشمنانی که حق را می‌فهمند و انکار می کنند حکم دیگری دارند و درباره چنین کسانی در روایات فرموده اند :سنگ را به همان جا که از آن سو پرتاب شده پرتاب کن.* بنابراین جبران خوبی دیگران چه شخص معتقد و نیکوکاری باشد یا شخصی گناهکار ، تاکید شده است ، البته ذکر این نکته لازم است که جبران خوبی باید به صورتی باشد که شخص را به راه درست رهنمود کند و به صورتی نباشد که به کار بد وگناه او کمک کند .
ب ) راه جبران خوبی در روایات
وَ قَالَ صلی الله علیه وآله : «مَنْ تَقَدَّمَتْ إِلَیْهِ یَدٌ کَانَ عَلَیْهِ مِنَ الْحَقِّ أَنْ یُکَافِئَ فَإِنْ لَمْ یَفْعَلْ فَالثَّنَاءُ فَإِنْ لَمْ یَفْعَلْ فَقَدْ کَفَرَ النِّعْمَةَ. »
پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله فرمودند : به هر کس از طرف دیگران محبّت و دستگیری شد، باید جبران نماید چنانچه نتوانست جبرانی نماید از او تشکّر کند و در صورتی که تشکر نکرد کفران نعمت نموده است. ( تحف العقول عن آل الرسول ص، ص55 )
2 . قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه وآله: مَنْ آتَاکُمْ مَعْرُوفاً فَکَافِئُوهُ وَ إِنْ لَمْ تَجِدُوا مَا تُکَافِئُوهُ فَادْعُوا اللَّهَ لَهُ حَتَّى تَظُنُّوا أَنَّکُمْ قَدْ کَافَیْتُمُوهُ.
رسول خدا صلی الله علیه وآله فرمود: هر کس به شما نیکى کرد، جبران کنید و اگر نتوانستید، آن قدر براى او دعا کنید که مطمئن شوید تلافى کرده اید. (الزهد، النص، ص۳۱)
3 . قال علی ابن الحسین علیه السلام :«أمّا حَقُّ ذِی المَعروفِ عَلَیکَ فَأن تَشکُرَهُ وتَذکُرَ مَعروفَهُ، وَ تُکْسِبَهُالمَقالَةَ الحَسَنَةَ وَتُخلِصَ لَهُ الدُّعاءَ فیما بَینَکَ وَ بَینَ اللّه ِ عَزَّوَجَلَّ، فَإذا فَعَلتَ ذلِکَ کُنتَ قَدشَکَرتَهُ سِرّا وَ عَلانیَةً ، ثُمَّ إن قَدَرْتَ عَلی مُکافاتِهِ یَوما کافَیْتَهُ؛» (خصال، صفحه 568)
حضرت زین‌العابدین امام سجاد علیه‌السلام فرمودند: حق کسی که به تو نیکی کرده، این است که از او تشکر کنی و نیکیش را به زبان آوری و از وی به خوبی یاد کنی و میان خود و خدای عزّوجلّ برایش خالصانه دعا کنی، هرگاه چنین کردی بی گمان پنهانی و آشکارا از او تشکر کرده ای. سپس اگر روزی توانستی نیکی او را جبران کنی، جبران کن.