دین و اندیشه

تمسخر

پرسش و پاسخ

ایا اگر ادای کسی را در بیاوریم یا همان دهان کجی کسی را کنیم ولی نه در جمع بلکه در تنهایی خود ولی فورا متوجه گناه خود شویم وپشیمان شویم واستغفار کنیم وبرای او دعای خیر کنیم حق الناس ب گردن ماست؟

در پاسخ به چند نکته توجه نمایید :الف ) در کتاب های اخلاقی، استهزا را مسخره کردن افراد یا برخی امور دانسته اند که بوسیله گفتار یا کردار، مانند اشاره با چشم و دیگر اعضای بدن به قصد تحقیر و توهین به دیگران صورت می گیرد، گاهی نیز با اهدافی دیگر مانند فراهم کردن زمینه خوشحالی و سرور خود و دیگران، یا تقویت روحیه خود و تضعیف روحیه دشمن، یا برای جبران کمبود شخصیت، ارضای روحیه دیگر آزاری و مانند آن انجام می پذیرد. (معراج السعاده، نراقی ص502) ادا درآوردن و دهن کجی به دیگران یکی از مصادیق مسخره کردن است ، اما اگر این کارها در تنهایی و بدون حضور دیگران باشد از مصادیق مسخره کردن نیست و با این کار حق النّاسی به گردن کسی نمی آید ، اما اینکه از این کار خود پشیمان شده اید و استغفار ودعای خیر برای او انجام داده اید، کار پسندیده ای است .
ب ) مسخره کردن و توهین به هیچ یک از بندگان خدا به هر طریقی جایز نیست و از گناهان بزرگ و حرام است. قرآن کریم در سوره حجرات در مورد حرمت و ممنوع بودن تمسخرو غیبت و برخی صفات اخلاقی زشت دیگر می فرماید : یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا لا یَسْخَرْ قَوْمٌ مِنْ قَوْمٍ عَسى أَنْ یَکُونُوا خَیْراً مِنْهُمْ وَ لا نِساءٌ مِنْ نِساءٍ عَسى أَنْ یَکُنَّ خَیْراً مِنْهُنَّ وَ لا تَلْمِزُوا أَنْفُسَکُمْ وَ لا تَنابَزُوا بِالْأَلْقابِ بِئْسَ الاسْمُ الْفُسُوقُ بَعْدَ الْإِیمانِ وَ مَنْ لَمْ یَتُبْ فَأُولئِکَ هُمُ الظَّالِمُونَ (11) یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا اجْتَنِبُوا کَثِیراً مِنَ الظَّنِّ إِنَّ بَعْضَ الظَّنِّ إِثْمٌ وَ لا تَجَسَّسُوا وَ لا یَغْتَبْ بَعْضُکُمْ بَعْضاً أَ یُحِبُّ أَحَدُکُمْ أَنْ یَأْکُلَ لَحْمَ أَخِیهِ مَیْتاً فَکَرِهْتُمُوهُ وَ اتَّقُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ تَوَّابٌ رَحِیمٌ (12 )
ترجمه:
11- اى کسانى که ایمان آورده اید نباید گروهى از مردان شما گروه دیگر را استهزا کنند، شاید آنها از اینها بهتر باشند، و نه زنانى از زنان دیگر شاید آنان بهتر از اینان باشند، و یکدیگر را مورد طعن و عیبجویى قرار ندهید، و با القاب زشت و ناپسند یاد نکنید، بسیار بد است که بر کسى بعد از ایمان نام کفر بگذارید، و آنها که توبه نکنند ظالم و ستمگرند.
12- اى کسانى که ایمان آورده اید! از بسیارى از گمانها بپرهیزید، چرا که بعضى از گمانها گناه است، و هرگز (در کار دیگران) تجسس نکنید، و هیچیک از شما دیگرى را غیبت نکند، آیا کسى از شما دوست دارد که گوشت برادر مرده خود را بخورد؟
(به یقین) همه شما از این امر کراهت دارید، تقواى الهى پیشه کنید که خداوند توبه پذیر و مهربان است.
شان نزول:
مفسران براى این آیات شان نزولهاى مختلفى نقل کرده اند، از جمله اینکه:
جمله لا یَسْخَرْ قَوْمٌ مِنْ قَوْمٍ در باره ثابت بن قیس (خطیب پیامبر ص) نازل شده است که گوشهایش سنگین بود، و هنگامى که وارد مسجد مى شد کنار دست پیامبر ص براى او جایى باز مى کردند، تا سخن حضرت را بشنود روزى وارد مسجد شد در حالى که مردم از نماز فراغت پیدا کرده، و جاى خود نشسته بودند، او جمعیت را مى شکافت و مى گفت: جا بدهید! جا بدهید! تا به یکى از مسلمانان رسید، و او گفت همین جا بنشین! او پشت سرش نشست، اما خشمگین شد، هنگامى که هوا روشن گشت ثابت به آن مرد گفت: کیستى؟
او نام خود را برد و گفت فلان کس هستم، ثابت گفت: فرزند فلان زن؟! و در اینجا نام مادرش را با لقب زشتى که در جاهلیت مى بردند یاد کرد، آن مرد شرمگین شد و سر خود را بزیر انداخت، آیه نازل شد و مسلمانان را از این گونه کارهاى زشت نهى کرد.
و گفته اند: وَ لا نِساءٌ مِنْ نِساءٍ در باره ام سلمه نازل گردید که بعضى از همسران پیامبر ص او را به خاطر لباس مخصوصى که پوشیده بود، یا به خاطر کوتاهى قدش مسخره کردند، آیه نازل شد و آنها را از این عمل باز داشت.
و نیز گفته اند جمله وَ لا یَغْتَبْ بَعْضُکُمْ بَعْضاً در باره دو نفر از اصحاب رسول اللَّه ص است که رفیقشان سلمان را غیبت کردند، زیرا او را خدمت پیامبر ص فرستاده بودند تا غذایى براى آنها بیاورد، پیامبر ص سلمان را سراغ اسامة بن زید که مسئول بیت المال بود فرستاد، اسامه گفت:
الان چیزى ندارم، آن دو نفر از اسامه غیبت کردند و گفتند: او بخل ورزیده و در باره سلمان گفتند: اگر او را به سراغ چاه سمیحه (چاه پر آبى بود) بفرستیم آب آن فروکش خواهد کرد! سپس خودشان به راه افتادند تا نزد اسامه بیایند، و در باره موضوع کار خود تجسس کنند، پیامبر ص فرمود من آثار خوردن گوشت در دهان شما مى بینم، عرض کردند: اى رسول خدا ما امروز مطلقا گوشت نخورده ایم! فرمود: آرى گوشت سلمان و اسامه را مى خوردید، آیه نازل شد و مسلمانان را از غیبت نهى کرد .
* کتاب گناهان کبیره شهید دستغیب منبع مناسبی برای آگاهی بیشتر در این مورد است .

تمسخر

guest
0 نظرات
تازه‌ترین
قدیمی‌ترین بیشترین رأی
بازخورد (Feedback) های اینلاین
مشاهده همه دیدگاه ها
دکمه بازگشت به بالا