بحار الانوار – اعتبار بحار الانوار
آیاکتاب بهار الانوار همه احادیثش صحیح است یا خیر ؟
اصل کتاب معتبر است، بحث در برخی روایات آن می باشد. بِحارُالاَنوار الجامِعَةُ لِدُرَرِ أخبارِ الأئمةِ الأطهار مشهور به «بحارالانوار»، مفصلترین مجموعه حدیثی شیعه است که با نظارت و تحت اشراف محمد باقر مجلسی معروف به علامه مجلسی (متوفی 1110 قمری) در سال (1070 هـ .ق) به مدت 40 سال به رشته تحریر در آمده است.
نخستین چاپ جلد اول و دوم کتاب در کشور هندوستان در سال 1248 هـ .ق بوده و در سال 1270 هـ .ق در ایران تا 10 جلد به چاپ رسیده است و چاپهای گوناگونی در طی این سالیان صورت گرفته که بهترین چاپ اخیر بحار، در 110 جلد توسط مؤسسه الوفا، دار احیاء التراث العربی، بیروت میباشد.
برخی از مهمترین ویژگی بحار الانوار:
– بیشتر آموزه های دینی در آن آمده است.
– به جمع آوری احادیث از نسخههای خطی همت داشته است.
– مطالبی از برخی کتابها نقل کرده است که بعدها آن کتابها از بین رفته است؛
– علامه مجلسی در نقل احادیث دقت بسیاری به خرج میداد و اگر نسخه معتبر و خطی نداشت آن را تذکر میداد و هر حدیثی را صحیح میدانست میآورد. امّا بعضی از صاحب نظران معتقدند که علامه مجلسی احادیث درست و نادرست را باهم جمع آوری کرده تا از تلف شدن در امان باشند، و در واقع به مانند دائره المعارفی است که انتخاب درست و نادرست آن را به آیندگان سپرده است.
کتاب شریف بحار، همانند هر کتاب دیگری دارای روایات صحیح و معتبر و نیز روایات ضعیف السند میباشد. شاید غیر از قرآن کریم، هیچ کتاب دیگری را نتوان ادعا نمود تمام محتوای آن صددرصد صحیح و قطعی میباشند ( ر.ک: عابدی، احمد، آشنایی با بحارالانوار، تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، چاپ اول، 1378، ص78ـ278.)
علامّه مجلسی دربارة علت نامگذاری این کتاب به بحار میگوید: چون این کتاب مشتمل بر همه علوم و حکمتها و اسرار بوده و خواننده را از سایر کتابهای حدیثی بینیاز میکند، آن را به « بحار الانوار الجامعة لدرر الاخبار الائمه الاطهار ـ علیهم السّلام ـ» یعنی؛ دریای نور که دربردارنده درّها احادیث امامان معصوم ـ علیهم السّلام ـ میباشند، نامیدم. (مجلسی، بحارالانوار، بیروت، دار احیاء التراث العربی، ج1، ص5.)
ایشان هدف از نوشتن این کتاب را به دسترسی آسان دانش پژوهان به احادیث معصومین، پراکندگی احادیث و تجمع آنها، از بین رفتن کتابها و نسخههای خطی روایی، گرایش مردم ( به خصوص در اصفهان) به صوفیان و دوری از احادیث معصومین ـ علیهم السّلام ـ و… میداند.
لازم به ذکر است که این کتاب، شامل کل روایات معصومین نمیباشد و شاهد بر این مدعا، کتاب «مستدرک» است که بعدها نوشته شده است علاوه بر آن علامه مجلسی از کتب مشهور و متواتر و معروف، روایات کمتر نقل کرده است مانند: کتب اربعه، صحیفه سجادیه، نهج البلاغه و… .
بنابراین همه کتب حدیثی اعم از بحارالانوار و … به نوعی نیاز به بررسی سندی و محتوایی روایات دارند. و این نکته هیچ خلل و خدشه ای به اعتبار اصل کتاب و همه روایات آن وارد نمی کند.
بحار الانوار – اعتبار بحار الانوار