دین و اندیشه

اهمیت غرب شناسی-ضرورت غرب شناسی-معرفی کتاب غرب شناسی

پرسش و پاسخ

باسلام وادب باتوجه به اینکه امروزه در وجوه مختلف جامعه فرهنگ مهاجم را می بینیم،به نظر بنده شناخت بنیان های نظری وصورتبندی های مفهومی فرهنگ مهاجم یکی از عناصر اصلی کارفرهنگی است آیا درست است؟در این زمینه راهنمایی بفرمایید

با سلام و تشکر از انعکاس سوالات و دیدگاههای خود به این مرکز ، در زمینه کار فرهنگی یکی از روش های مهم برای خنثی سازی تهاجم فرهنگی دشمنان، شناخت علمی بنیان های نظری فرهنگ غرب از منظر فکری و تاریخی و پیامدها و بحران های ناشی از این نوع فرهنگ در خود جوامع غربی و سایر جوامع هدف می باشد. در ادامه مباحثی در اهمیت این موضوع ارائه می گردد: یکم . « مفهوم و رویکردهای جاری درغربشناسی » :غربشناسی به معنای شناخت فرهنگ ساری و جاری غرب است که از آغاز حیات فرهنگی سیاسی غرب تا کنون در ارتباط با مجموعه های متشکلی از انسان ها , با مواضع ویژه جغرافیایی , با مقاطع برجسته تاریخی و با دوره های خاصی از سیاست و حاکمیت همواره در تحول و دگرگونی بوده است . هدف از مطالعات غرب شناسی بازشناسی محورها , اصول و مبانی اندیشه غرب است . در باب شناخت غرب الگوهای مختلفی از غرب شناسی را می توان سراغ داشت یکی از این الگوها این است که به تبیین و تحلیل مفهومی و محتوایی نظام ها و ایسم های فکری , فرهنگی و سیاسی حاکم بر جهان غرب بپردازیم و ویژگی های هر کدام را همراه با سیر تحولات جاری آن نظام ها بیان کنیم . الگوی دیگر این است که با حفظ یک جهت گیری تاریخی , به تألیف تاریخی از تحولات غرب دست یابیم . الگوی سومی را می توان نام برد که بر اساس آن تحولات جاری مغرب زمین با توجه به موضوعات , مسائل و معیارهای ویژه ای در بخش های گوناگونی رده بندی می شود و هر بخش ساحت خاصی از میان ساحت های اخلاقی , مذهبی , سیاسی , اقتصادی و نظایر آن را مورد نقد و بررسی قرار می دهد .در مطالعات غرب شناسانه رویکردهای مطالعاتی را می توان بر حسب محور قرار گرفتن جنبه های خاصی مانند جنبه های تاریخی , اقتصادی , فلسفی , ایدئولوژیک , سیاسی و فرهنگی به طبقات گوناگونی طبقه بندی کرد . ( سید احمد رهنمایی , غرب شناسی , قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی ره , 1383, ص 13-15) بدیهی است که بر اساس هر رویکرد , مباحث مطرح شده متفاوت خواهد بود ولی اگر با رویکردی تاریخی , فلسفی و تحلیلی به مباحث غرب شناسی بپردازیم سیر مطالعات ما شامل دو بخش خواهد بود ؛1- سیر تاریخی غرب که برهه های مختلف غرب را در بر می گیرد که شامل این مباحث خواهد بود ؛ غرب باستان , قرون وسطا , رنسانس و عصر دگرگونی های ژرف در اندیشه ها و روش های غرب و پیامدها و آثار آن , مدرنیسم و عصر تحولات نوین علمی – صنعتی , پست مدرنیسم و تحولات و پیامدهای ناشی از آن تا به امروز .2- مبانی و اصول فکری حاکم بر تمدن غرب و تحلیل و واکاوی جریان های اصلی اندیشه غربی, این بخش شامل تبیین مهمترین مبانی فکری حاکم بر غرب همچون علم گرایی افراطی , عقل گرایی افراطی , اومانیسم , سکولاریسم و… و جریانهایی همچون مارکسیسم , لیبرالیسم و محافظه کاری و نحله های مختلف آن و…می باشد . دوم . « اهمیت و ضرورت غربشناسی » ؛مطالعات غربشناسی از اهمیت زیادی برخوردار است وآثارو فوائد فراوانی را به همراه خواهد داشت که به برخی از آنها اشاره خواهیم نمود :1-آشنایی وآگاهی از تحولات جهان پیرامون ؛ شاید بتوان گفت , اهمیت و ضرورت مطالعات غرب شناسی به اهمیت و ضرورت آگاهی از جهان سیاسی و فرهنگی روز باز می گردد . گسترش روز افزون حجم اطلاعات و سرعت شگفت انگیز ارسال وانتقال پیام های فرهنگی , سیاسی و بازرگانی , همچنین تأثیر شگرف شگردهای اطلاعاتی – تبلیغاتی رسانه های عمومی غرب در عصر ارتباطات و اطلاعات , بر کسی پوشیده نیست . بدیهی است به هر اندازه که دنیای ما گسترده تر می گردد , ارتباط میان آحاد و جوامع بشری وسیع تر می شود . وبه موازات ارتباطی که روز به روز با عمق بیش تری صورت می پذیرد لازم است سطح آگاهی ما از خط مشی ها, شیوه ها و جهات ارتباطی با دیگران ارتقا یابد . در این راستا هر چه بر میزان آگاهی و شناخت خود از اوضاع جاری زمان بیفزاییم در برخورد با حوادث مختلف فرهنگی , سیاسی و…آسیب ناپذیر تر خواهیم ماند همانگونه که امام صادق علیه السلام فرمودند:« العالم بزمانه لا تهجم علیه اللوابس»« کسی که به اوضاع زمان خویش آگاه باشد , اشنباهات بر او هجوم نمی برند .»( اصول کافی , تهران: دفتر نشر فرهنگ اهل البیت(ع),ج 1, ص 31)چنین شیوه و برخوردی می تواند راهگشای برخورد ما با مسائل مختلف در برهه های مختلف باشد و براستی اگر به این دستور نورانی عمل کنیم و نسبت به اوضاع و احوال زمانه خویش شناخت لازم را پیدا کنیم در حوادث و رویدادهای مختلف در نخواهیم ماند و مسیر خویش را به خوبی پیدا خواهیم نمود . 2- دشمن شناسی وآشنایی با اهداف , شیوه ها و نقشه های غرب در قبال اسلام و نظام اسلامی و برخورد منطقی با آن و خنثی نمودن توطئه ها ؛ اکنون بیش از هر دوره دیگر کانون فرهنگ و ارزش های الهی – انسانی ما در تیررس نقشه های شوم فرهنگ غرب قرار گرفته است , به گونه ای که با اندک بی توجهی و غفلت ممکن است در کام فرهنگ غرب استحاله گردیم و در چرخش سیاست جهانی کردن فرهنگ , نسبت به اصالت ارزشهای خویش بیگانه شویم . به یقین در کنار آگاهی و شناخت از مبانی دینی , شناخت مبانی فکری و نظری غرب و آشنایی با اهداف آنان در برخورد منطقی با آن و خنثی نمودن تأثیرات آن , بسیار راهگشا خواهد بود . در شرایطی که استکبار جهانی فرهنگ و به ویژه نسل جوان ما را هدف قرار داده است و با ترویج و تحمیل فرهنگ غربی با ابزارهای گوناگون سعی در تخریب هویت فرهنگی , ملی و ایمانی جوانان و جایگزین کردن آن با هویت غربی دارد , جوانان ما باید با حفظ هوشیاری کامل آگاهی لازم را نسبت به توطئه های فرهنگی – سیاسی غرب به دست آورند .بنابر این شناخت غرب و مبانی فکری و نظری و راهکارهای عملی آن برای مقابله با نظام اسلامی ضرورتی انکار ناپذیر است . و در مقابله با دشمن , اولین گام شناخت دشمن و اهداف و شیوه های او به منظور مقابله با آن است . مقام معظم رهبری فرمودند: سیستم تبلیغاتی دشمنان , رادیوهای بیگانه و اذناب و دنباله های آنها در داخل تلاش می کنند با ممزوج کردن حق و باطل , ملت ایران را در مورد آینده مأیوس کنند و از الگو شدن نظام اسلامی جلوگیری نمایند و در برابر این هجوم , باید شاخت زمان , درک زبان ارتباطاتی روز و آگاهی به نیازهای مخاطب , به روشنگری صحیح و اقتاع کننده پرداخت و با دفع مستدل و مستحکم , شبهه ها را زدود ( دشمن شناسی از دیدگاه مقام معظم رهبری قم: انتشارات سطر , 1381, ص 26, بیانات مقام معظم رهبری در دیدار با ائمه جمعه سراسر کشور , 11/7/79) ملت و دولتی تسلیم می شود که دشمن را درست نشناسد یا دچار فساد و بدبختی باشد , اما اگر دشمن شناسی بود آن وقت شعارها , شعارهای روشن و آگاهانه یی خواهد بود .( پرسش و پاسخ از محضر رهبر معظم انقلاب اسلامی , تهران: مؤسسه فرهنگی قدر ولایت , 1380, ص 164, بیانات مقام معظم رهبری در دیدار با دانشجویان و دانش آموزان , 12/8/78)3-حفظ هویت دینی و ملی , با مطالعات غربشناسی وآشنایی با تمدن غربی می توان نقطه کانونی تلاش تمدن غرب را برای بی هویت نمودن سایر کشورها به ویژه کشورهای اسلامی بازشناسی نمود و با شناخت آن از یک سو و معرفی آن به عموم جامعه و به ویژه نسل جوان در حفظ هویت دینی و ملی گام برداشت . براستی اگر جوان مسلمان ایرانی بداند که از چه گوهر گرانبهایی برخوردار است و تمدن غربی چه آثار مخرب و زیانباری را برای فرد و جامعه به ارمغان آورده است و انسان را از جایگاه رفیع خویش با نگاه مادی و تک بعدی به آن به جایگاه حیوانیت تنزل داده است و آنچه دست پرورده غرب و تمدن غربی است یک حیوان متمدن است نه تمدنی که شایسته مقام انسانی , هیچگاه فریفته این به اصطلاح تمدن نخواهد شد و هویت دینی و ملی خود را رها نخواهد نمود . 4-آسیب شناسی غرب و عبرت آموزی ازبحران های آن ؛ مطالعه غرب و آشنایی با آن , زمینه شناسیایی آسیب های غرب و چالش ها ی و بحران هایی که با آن دست به گریبان است , ضمن اینکه بیانگر ناتوانی غرب در ارائه الگویی برای اداره صحیح بشریت است و حرکت آن را مناسب با زندگی شایسته مقام انسانیت , ارزیابی نمی کند , می تواند ما را به سمت ترسیم الگوی مناسب و بدیل و جایگزینی شایسته برای توسعه و پیشرفت مادی و معنوی رهنمون سازد و از پیروی از الگوها و مدلهای پیشرفت غربی باز دارد . 5- بهره گیری از دستاوردهای مثبت و تجارب غرب ؛ تمدن غربی علی رغم پاره ای مشکلات و بحران ها , دارای دستاوردهای مثبتی نیز بوده که می توان با بهره گیری ازآن زمینه رشدو پیشرفت جامعه اسلامی را فراهم نمود . که این امردر سایه شناخت غرب و تمدن آن و شناسایی آثار مثبت و منفی آن امکان پذیر خواهد بود .مرحوم امام فرمودند : ما پیشرفت های دنیای غرب را می پذیریم ولی مفاسد غرب را که خود از آن ناله می کنند , نه(صحیفه نور , ج 5, ص 129) مقام معظم رهبری نیز فرمودند :نفی غرب به هیچ وجه به معنای نفی تکنولوژی و علم و پیشرفت و تجربه های غرب نیست , نفی غرب به معنای نفی سلطه غرب است .( روزنامه کیهان , 14/11/78, بیانات مقام معظم رهبری در دیدار با جوانان , 13/11/78)6- بر خورد منطقی و به دور از افراط و تفریط با غرب؛ یکی از نتایج غربشناسی و شناخت صحیح آن این است که با شناخت غرب , برخورد مناسب و منطقی با آن داشته و از هر گونه افراط در شکل نفی کامل تمدن غرب و تفریط در قالب پذیرش کامل غرب وغربزدگی جلوگیری به عمل خواهد آمد .در زمینه غربشناسی مطالعه منابع زیر پیشنهاد می گردد .غرب شناسی، احمد رهنمایی، انتشارات موسسه امام خمینی ره. غرب و غرب شناسی، مرکز تحقیقات صدا و سیما، انتشارات سروش. بررسی مبانی فرهنگ غرب و پی آمدهای آن، حبیب الله طاهری، بوستان کتاب قم. غرب در جغرافیای اندیشه، مجرد کاشانی، موسسه فرهنگی دانش و اندیشه معاصر.عصر امام خمینی ره , میر احمد رضا حاجتی , دفتر تبلیغات حوزه علمیه قمفرهنگ غرب و چالشهای آن، مرتضی رهبانی، نشر ثالث. مبانی نظری تمدن غرب، سید مرتضی آوینی، مجله دانشجو، تابستان 77 دنیای اسلام و تهاجم فرهنگی غرب، محمد مهدی آصفی، انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم تفکر فلسفی غرب از منظر مرتضی مطهری، مرتضی مطهری، موسسه فرهنگی اندیشهکتاب سروش , مجموعه مقالات غرب و غرب شناسی , گروه نویسندگان , تهران: سروش مبانی و تاریخ فلسفه غرب , هالنیگ ویل , ترجمه عبد الحسین آذرنگ , تهران : کیهان

اهمیت غرب شناسی-ضرورت غرب شناسی-معرفی کتاب غرب شناسی

دیدگاه شما برای ما ارزشمند است

نظر شما چیه؟ منتظر نظرات ارزشمند شما هستیم *

دکمه بازگشت به بالا