نظام طولی علت و معلول

پاسخ کوتاه:
مقصود از نظام طولی علت و معلول، ترتیب در آفریدن و خلق اشیاء و به اصطلاح ترتیب در فاعلیّت خدا نسبت به اشیاء و صدور اشیاء از اوست. علوّ ذات پروردگار و قدّوسیّت او اقتضاء دارد که موجودات، رتبه به رتبه و پشت سر یکدیگر نسبت به او قرار داشته باشند، صادر اولی باشد، صادر دومی باشد، صادر سومی باشد، و هکذا، یکی پس از دیگری ایجاد شوند و هر کدام معلول ما قبل خود باشند. البته مقصود، اول بودن و دوم و سوم بودن زمانی نیست؛ در آنجا زمان مطرح نیست، خود زمان یکی از مخلوقات است.
مجموعه آثار شهید مطهری ج۱ – عدل الهی، شهید مطهری به نقل از سایت تبیان

مقصود از نظام طولی علت و معلول، ترتیب در آفریدن و خلق اشیاء و به اصطلاح ترتیب در فاعلیّت خدا نسبت به اشیاء و صدور اشیاء از اوست. علوّ ذات پروردگار و قدّوسیّت او اقتضاء دارد که موجودات، رتبه به رتبه و پشت سر یکدیگر نسبت به او قرار داشته باشند، صادر اولی باشد، صادر دومی باشد، صادر سومی باشد، و هکذا، یکی پس از دیگری ایجاد شوند و هر کدام معلول ما قبل خود باشند. البته مقصود، اول بودن و دوم و سوم بودن زمانی نیست؛ در آنجا زمان مطرح نیست، خود زمان یکی از مخلوقات است.
مجموعه آثار شهید مطهری ج1 – عدل الهی، شهید مطهری به نقل از سایت تبیان