پیامد سکولاریسم

آثار و پیامدهای سکولاریسم در عرصه های مختلف:
1- جدایی دین و دولت: سکولاریسم همه انگیزه ها را از جمله انگیزه های سیاسی، انگیزه های علمی و اصولاً هر انگیزه ای را غیر دینی می کند. لذا این که سکولاریسم را بر مبنای جدایی دین از دولت تعریف می کنند، هم سطحی و هم گمراه کننده است. در واقع، سکولاریسم جای مذهب را می گیرد. سکولاریسم ضد مذهب نیست؛ اما بدتر از ضد مذهب است. برای این که رقیب و جانشین مذهب است و جای آن را درست پر می کند. ضدیت که همیشه نوعی براندازی نیست. با این همه، بشر با از دست دادن انگیزه دینی و اندیشه دینی، چیزهایی را از دست داده است. سکولاریسم، گر چه به ظاهر چنین نمی نماید که جای دین را پر کرده و به آدمیان انگیزه و اندیشه می دهد، ولی قادر نبوده است چیزهایی را جبران کند. به همین دلیل در جوامع غیر دینی همواره حسرتی برای دین داری یافت می شود؛ حتی نزد کسانی که چندان هم اهل ایمان نیستند. وقتی عقلانیت محض حاکم شود، زندگی کاملاً تحت محاسبه در می آید؛ اخلاق، سودجویانه و زندگی، علمی می شود.
2- سکولاریسم به معناى نا کار آمدى دین است شاید این نظریه در خصوص مسیحیت صحت داشته باشد ولى اسلام و حکومت اسلامى بیانگر کار آمدى دین و داشتن برنامه براى سعادت انسانها ست .
3- سکولاریسم وسیله را براى هدف توجیه مى کند به تعبیرى دیگر در نظام سکولاریستى، سیاست از مذهب و دین منفک مى شود در حالى که خود دین مهمترین ابزار فشار به رجال سیاسى است براى رعایت اخلاقیات است .
4- سکولاریسم یعنى: عمل کردن بر وفق انگیزه هاى غیردینى؛ تفسیر کردن جهان و حیات و انسان بر حسب مفاهیم و مقولات غیردینى؛ کشف استقلال مقولاتى چون علم، سیاست، فلسفه، هنر، علوم، نهادهاى اجتماعى و… از دین.
5- از دیگر آثار و یکى از بزرگترین پیامدهاى سکولاریسم، سست شدن پایه هاى اخلاق انسانى است . در نظام سکولاریسم اخلاقیات اگر مبناى دینى داشته باشند از بین بروند .
6- در سکولاریسم دیندارى امرى فردى مى گردد؛ زیرا عمل دینى (یعنى عملى که معطوف به ماوراء طبیعت باشد) در جامعه سکولار دیگر دین در امور دنیایى چندان مؤثر و مربوط تلقى نمى گردد. به همین جهت، میزان و محدوده آن رو به کاهش نهاده است. بر این اساس، دیندارى دیگر تکلیفى بر عهده اعضاى جامعه نیست و به صورت امرى کاملاً دلخواهانه و داوطلبانه درآمده است. با توجه به این مشخصه سکولاریسم به معنى مخالفت صریح با دین نمى باشد بلکه در جامعه سکولار اعتقادات دینى تا زمانى که صرفا اعتقاد شخصى باشد محترم است اما اگر بخواهد از جنبه شخصى و فردى خارج و مدعى نفوذ و تأثیر اجتماعى شود سکولاریسم در مقابلش مى ایستد.
7- انسان محورى (Humanism) به جاى خدامحورى از دیگر آثار سکولاریسم می باشد؛ جامعه سکولار وقعى بر وحى نمى نهد، در این جامعه انسان وقتى مى خواهد به مسائل اجتماعى بپردازد تنها باید به عقل خود متمسک شود، در واقع در این تفکر «عقل» در مقابل «وحى» قرار مى گیرد نه در پرتو آن. از این رو، در جامعه سکولار اصطلاح «حرام»، «حلال»، «مجاز»، «ممنوع» جائى ندارد. در آنجا قانون و غیرقانونى بودن مطرح است و این قانون تابع اکثریت عقل اجتماعى است. بنابراین، اگر زمانى جامعه مشروع بودن ازدواج جنس موافق را امضاء کرد این امر قانونى است ولو برخلاف وحى باشد.
8- در جامعه سکولار، ملاک هویت جامعه، ملیّت است نه دین؛ وقتى در جامعه اى، دین ملاک وحدت و هویت اجتماعى نباشد، ناگزیر باید به جاى آن چیز دیگرى گذاشت، سکولاریسم مفهوم «امت» را (که به معنى تشخیص جامعه بر حسب عقیده دینى است) کنار مى گذارد و به ناچار به مفهوم «ملت» متمسک مى شود. ملت در اینجا یک مفهوم و تشخص اعتبارى برحسب ملاک هایى از قبیل نژاد، زبان، تاریخ مشترک و سرزمین است. بنابراین، اگر مسلمانى در نقطه اى از دنیا از رهبر دینى در نقطه دیگرى از دنیا اطاعت کند در تفکر سکولار اشکال دارد.
9- در پایان چند نمونه از تأثیر سکولاریسم را در فعالیت هاى اجتماعى خاطر نشان مى سازیم. با مشخصه هاى جامعه سکولار:
الف: باید مجلس قانون گذارى «لائیک» باشد چرا که در جامعه سکولار دیگر خلاف شرع مطرح نیست، از این رو معنا ندارد که در مجلس قانون گذارى کسى بگوید این خلاف شرع است.
ب: در مدارس تعلیم دین بطور کلى ممنوع است و یا اگر هم باشد تنها بصورت یک آموزش فردى و شخصى است نه اجتماعى، بنابراین، آزادى دینى تنها در حد یک امر فردى مجاز است نه بیشتر.
ج: دین عصرى مى شود چرا که از آنجا که جامعه هر روزه امور خود را بیشتر از پیش مطابق با معیارهاى فنى و علمى سامان مى دهد، نهادهاى دین نیز تحت تأثیر این جریان قرار گرفته و در نتیجه خود نهادها و رفتار دینى نیز به نحوى روز افزون تحت نفوذ ارزش ها و معیارها و ضوابطى درمى آید که در جامعه غیردینى رواج دارد.
ر.ک: على ربانى گلپایگانى ، ریشه‌ها و نشانه‌هاى سکولاریسم ، کانون اندیشه جوان .