ازاله نجاست و احکام برطرف کردن نجاست
اِزاله نجاست زدودن و برطرف کردن نجاست که از آن بیشتر در باب‌های طهارت و صلاة بحث شده است. در ازاله نجاست، قصد قربت شرط نیست.
ازاله نجاست از لباس و بدن نمازگزار، موضع سجده، مساجد، قرآن و حرم امامان(ع)، بدن و کفن میت و اعضای وضو و غسل، واجب است.
واژه‌شناسی ازاله نجاست
ازاله نجاست، اصطلاحی در فقه به معنای زدودن و برطرف کردن نجاست است.[۱] بیشتر مباحث مربوط به ازاله نجاست در باب‌های طهارت و صلاة آمده است.[۲] فقهای شیعه ده چیز را نجس می‌دانند[۳] که عبارتند از: خون، ادرار، مدفوع، مَنی، مردار، سگ، خوک، کافر، شراب، فُقّاع.[۴]
ازاله نجاست از واجباتی است که در انجام آنها قصد قربت شرط نیست.[۵]
احکام ازاله نجاست
ازاله نجاست در امور زیر واجب است:
نماز
ازاله نجاست از بدن حتی ناخن و مو و از لباس برای نماز واجب و مستحب واجب بوده و از شرائط صحت نماز است.[۶] همچنین در توابع نماز مانند: نماز احتیاط، قضاء تشهد و سجده‌ها و سجده سهو، ازاله نجاست از بدن و لباس واجب است.[۷] دلیل این حکم، اجماعی است که برخی از فقها ذکر کرده‌اند[۸] همچنین روایاتی است که بر دوباره خواندن نمازی که با لباس و بدن نجس خوانده شده، دلالت می‌کنند.[۹]
طواف
طواف با لباس و بدن نجس جایز نیست و ازاله نجاست از آنها بر مُحرم واجب است.[۱۰] بنا به گفته شیخ یوسف بحرانی، ابن حمزه از فقهای شیعه، طواف در لباس و بدن نجس را مکروه دانسته است.[۱۱]
مساجد
وجوب ازاله نجاست از مسجد، به کسی که مسجد را نجس کرده یا سبب نجاست آن شده، اختصاص ندارد؛ بلکه بر همه واجب است.[۱۲] برخی از فقها در این حکم به آیه ۲۸ سوره توبه «مشرکان نجس هستند پس نباید به مسجد الحرام نزدیک شوند.»[۱۳] استناد کرده و گفته‌اند که در این حکم، بین مسجد الحرام و سایر مساجد فرقی نیست.[۱۴]
وجوب ازاله نجاست از مسجد واجب فوری است؛[۱۵] یعنی به تأخیر انداختن آن جایز نیست[۱۶] و در صورت تزاحم با واجبات دیگری مانند: نماز وقت‌دار، بر آنها مقدم می‌شود.[۱۷]
به اعتقاد فقهای شیعه، ازاله نجاست از مسجد واجب کفایی است.[۱۸]
موضع سجده
بنا به نظر مشهور، ازاله نجاست از موضع سجده (جایی که نمازگزار پیشانی‌اش را بر آن می‌گذارد) از شرایط صحت نماز است.[۱۹] ابوصلاح حلبی از فقهای شیعه، ازاله نجاست از همه مواضع هفتگانه سجده، را واجب دانسته است.[۲۰]
قرآن و زیارتگاه امامان(ع)
ازاله نجاست از قرآن و زیارتگاه امامان(ع) و همچنین هرآنچه در شرع اسلام مورد تعظیم واقع شده و از اهانت و تحقیر آن نهی شده، واجب است.[۲۱]
بدن میت و کفن
ازاله نجاست از بدن میت و کفن نجس شده او، حتی اگر در قبر گذاشته شده باشد، واجب است[۲۲] بنا به گفته صاحب جواهر، محقق اردبیلی ازاله نجاست از بدن میت قبل از آنکه دفن شود را واجب دانسته است.[۲۳]
اعضا وضو و غسل
اگر نجاستی در هر یک از اعضای وضو و غسل وجود باشد، برطرف کردن آن واجب است.[۲۴] چراکه طهارت اعضای وضو و غسل از شرایط صحت وضو و غسل است.[۲۵] ویکی شیعه.
منابع و پی نوشت ها
- مؤسسة دائرة المعارف الفقه الاسلامی، فرهنگ فقه فارسی، ج۱، ص۳۸۸.
- نجفی، جواهر الکلام، ۱۳۶۲ش، ج۵، ص۲۷۳.
- امام خمینی، تحریر الوسیله، ۱۴۳۴، ج۱، ص۱۱۹-۱۲۴.
- نجفی، جواهر الکلام، ج۲، ص۹۳.
- طباطبایی یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۱۷ق، ج۱، ص۱۷۶.
- طباطبایی یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۱۷ق، ج۱، ص۱۷۶.
- نجفی، جواهر الکلام، ۱۳۶۲ش، ج۶، ص۸۹.
- حر عاملی، وسائل الشیعه، ۱۴۱۴ق، ج۳، ص۴۷۴، (ابواب النجاسات، باب ۴۰، حدیث ۳، ۵، ۹)
- بحرانی، الحدائق الناضره، مؤسسة النشر الاسلامي التابعة لجماعة المدرسين، ج۱۶، ص۸۶.
- بحرانی، الحدائق الناضره، مؤسسة النشر الاسلامي التابعة لجماعة المدرسين، ج۱۶، ص۸۷.
- طباطبایی یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۱۷ق، ج۱، ص۱۷۹.
- سوره توبه، آیه ۲۸.
- حکیم، مستمسک العروة، ۱۳۹۱ق، ج۱، ص۴۹۳.
- مقدس اردبیلی، مجمع الفائدة و البیان، ۱۴۰۳ق، ج۱، ص۳۲۵؛ فقیه همدانی، مصباح الفقیه، ۱۳۷۶ش، ج۸، ص۵۶.
- مظفر، اصول الفقه، ۱۳۷۰ش، ج۱، ص۹۷.
- مظفر، اصول الفقه، ۱۳۷۰ش، ج۲، ص۱۹۷.
- مظفر، اصول الفقه، ۱۳۷۰ش، ج۱، ص۸۶.
- شهید اول، الذکری، ج۱، ص۱۴؛ طباطبایی یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۱۷ق، ج۱، ص۱۷۷؛ حکیم،
- مستمسک العروة، ۱۳۹۱ق، ج۱، ص۴۹۱.
- حلبی، الکافی فی الفقه، ۱۴۰۳ق، ج۱، ص۱۴۰.
- نجفی، جواهرالکلام، ۱۳۶۲ش، جلد۶، ص ۹۹.
- نجفی، جواهر الکلام، ۱۳۶۲ش، ج۴، ص۲۵۱.
- نجفی، جواهر الکلام، ۱۳۶۲ش، ج۴، ص۲۵۱.
- نجفی، جواهر الکلام، ۱۳۶۲ش، ج۳، ص۱۰۱.
- طباطبایی یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۱۷ق، ج۱، ص۳۹۹.
منابع:
- حکیم، سید محسن، مستمسک العروة الوثقی، بیروت، دار إحياء التراث العربی، ۱۳۹۱ق.
- حلبی، ابوصلاح، الکافی فی الفقه، اصفهان، مكتبة الإمام أمير المؤمنين (ع)، چاپ اول، ۱۴۰۳ق.
- شیخ حر عاملی، وسائل الشیعه، قم، مؤسسة آل البيت عليهم السلام لإحياء التراث، ۱۴۱۴ق. ج۳، ص۴۷۴.
- طباطبایی یزدی، سیدمحمدکاظم، العروة الوثقی، قم، مؤسسة النشر الإسلامی، ۱۴۱۷ق.
- غروی تبریزی، علی، التنقیح فی شرح العروة الوثقی، قم، انتشارات لطفی، چاپ اول، ۱۴۰۷ق.
- محقق اردبیلی، مجمع الفائدة و البیان، قم، مؤسسة النشر الإسلامی، چاپ اول، ۱۴۰۳ق.
- مظفر، شیخ محمدرضا،اصول الفقه، قم، مركز انتشارات دفتر تبليغات اسلامي حوزه علميه قم، چاپ چهارم، ۱۳۷۰ش.
- مؤسسة دائرة المعارف الفقه الاسلامی، فرهنگ فقه فارسی، قم، مؤسسة دائرة المعارف الفقه الاسلامی، ۱۳۸۷ش.
- نجفی، شیخ محمدحسن، جواهر الکلام، بیروت، دار إحياء التراث العربی، چاپ هفتم، ۱۳۶۲ش.
- همدانی، آقا رضا، مصباح الفقیه، قم، المؤسسة الجعفرية لاحياء التراث، چاپ اول، ۱۳۷۶ش.
با سلام و عرض ادب
نویسنده این تحقیق بنده هستم و این متن یک اشکالاتی داشته است و من آنها را اصلاح کرده ام.
لطفا نسخه جدید و اصلاح شده را در سایت‌تان بارگذاری بفرمایید.
باتشکر
سلام علیکم
ممنون از اطلاع رسانی شما اصلاحات انجام شد.
با تشکر