احکام شرعی

ازاله نجاست و احکام برطرف کردن نجاست

اِزاله نجاست زدودن و برطرف کردن نجاست که از آن بیشتر در باب‌های طهارت و صلاة بحث شده است. در ازاله نجاست، قصد قربت شرط نیست.
ازاله نجاست از لباس و بدن نمازگزار، موضع سجده، مساجد، قرآن و حرم امامان(ع)، بدن و کفن میت و اعضای وضو و غسل، واجب است.

- ازاله نجاست و احکام برطرف کردن نجاست

واژه‌شناسی ازاله نجاست

ازاله نجاست، اصطلاحی در فقه به معنای زدودن و برطرف کردن نجاست است.[۱] بیشتر مباحث مربوط به ازاله نجاست در باب‌های طهارت و صلاة آمده است.[۲] فقهای شیعه ده چیز را نجس می‌دانند[۳] که عبارتند از: خون، ادرار، مدفوع، مَنی، مردار، سگ، خوک، کافر، شراب، فُقّاع.[۴]

ازاله نجاست از واجباتی است که در انجام آنها قصد قربت شرط نیست.[۵]

احکام ازاله نجاست

ازاله نجاست در امور زیر واجب است:

نماز

ازاله نجاست از بدن حتی ناخن و مو و از لباس برای نماز واجب و مستحب واجب بوده و از شرائط صحت نماز است.[۶] همچنین در توابع نماز مانند: نماز احتیاط، قضاء تشهد و سجده‌ها و سجده سهو، ازاله نجاست از بدن و لباس واجب است.[۷] دلیل این حکم، اجماعی است که برخی از فقها ذکر کرده‌اند[۸] همچنین روایاتی است که بر دوباره خواندن نمازی که با لباس و بدن نجس خوانده شده، دلالت می‌کنند.[۹]

طواف

طواف با لباس و بدن نجس جایز نیست و ازاله نجاست از آنها بر مُحرم واجب است.[۱۰] بنا به گفته شیخ یوسف بحرانی، ابن حمزه از فقهای شیعه، طواف در لباس و بدن نجس را مکروه دانسته است.[۱۱]

مساجد

وجوب ازاله نجاست از مسجد، به کسی که مسجد را نجس کرده یا سبب نجاست آن شده، اختصاص ندارد؛ بلکه بر همه واجب است.[۱۲] برخی از فقها در این حکم به آیه ۲۸ سوره توبه «مشرکان نجس هستند پس نباید به مسجد الحرام نزدیک شوند.»[۱۳] استناد کرده‌ و گفته‌اند که در این حکم، بین مسجد الحرام و سایر مساجد فرقی نیست.[۱۴]

وجوب ازاله نجاست از مسجد واجب فوری است؛[۱۵] یعنی به تأخیر انداختن آن جایز نیست[۱۶] و در صورت تزاحم با واجبات دیگری مانند: نماز وقت‌دار، بر آنها مقدم می‌شود.[۱۷]

به اعتقاد فقهای شیعه، ازاله نجاست از مسجد واجب کفایی است.[۱۸]

موضع سجده

بنا به نظر مشهور، ازاله نجاست از موضع سجده (جایی که نمازگزار پیشانی‌اش را بر آن می‌گذارد) از شرایط صحت نماز است.[۱۹] ابوصلاح حلبی از فقهای شیعه، ازاله نجاست از همه مواضع هفتگانه سجده، را واجب دانسته است.[۲۰]

قرآن و زیارتگاه امامان(ع)

ازاله نجاست از قرآن و زیارتگاه امامان(ع) و همچنین هرآنچه در شرع اسلام مورد تعظیم واقع شده و از اهانت و تحقیر آن نهی شده، واجب است.[۲۱]

بدن میت و کفن

ازاله نجاست از بدن میت و کفن نجس شده او، حتی اگر در قبر گذاشته شده باشد، واجب است[۲۲] بنا به گفته صاحب جواهر، محقق اردبیلی ازاله نجاست از بدن میت قبل از آنکه دفن شود را واجب دانسته‌ است.[۲۳]

اعضا وضو و غسل

اگر نجاستی در هر یک از اعضای وضو و غسل وجود باشد، برطرف کردن آن واجب است.[۲۴] چراکه طهارت اعضای وضو و غسل از شرایط صحت وضو و غسل است.[۲۵] ویکی شیعه.

منابع و پی نوشت ها

 
  1. مؤسسة دائرة المعارف الفقه الاسلامی، فرهنگ فقه فارسی، ج۱، ص۳۸۸.
  2. نجفی، جواهر الکلام، ۱۳۶۲ش، ج۵، ص۲۷۳.
  3. امام خمینی، تحریر الوسیله، ۱۴۳۴، ج۱، ص۱۱۹-۱۲۴.
  4. نجفی، جواهر الکلام، ج۲، ص۹۳.
  5. طباطبایی یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۱۷ق، ج۱، ص۱۷۶.
  6. طباطبایی یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۱۷ق، ج۱، ص۱۷۶.
  7. نجفی، جواهر الکلام، ۱۳۶۲ش، ج۶، ص۸۹.
  8. حر عاملی، وسائل الشیعه، ۱۴۱۴ق، ج۳، ص۴۷۴، (ابواب النجاسات، باب ۴۰، حدیث ۳، ۵، ۹)
  9. بحرانی، الحدائق الناضره، مؤسسة النشر الاسلامي التابعة لجماعة المدرسين، ج۱۶، ص۸۶.
  10. بحرانی، الحدائق الناضره، مؤسسة النشر الاسلامي التابعة لجماعة المدرسين، ج۱۶، ص۸۷.
  11. طباطبایی یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۱۷ق، ج۱، ص۱۷۹.
  12. سوره توبه، آیه ۲۸.
  13. حکیم، مستمسک العروة، ۱۳۹۱ق، ج۱، ص۴۹۳.
  14. مقدس اردبیلی، مجمع الفائدة و البیان، ۱۴۰۳ق، ج۱، ص۳۲۵؛ فقیه همدانی، مصباح الفقیه، ۱۳۷۶ش، ج۸، ص۵۶.
  15. مظفر، اصول الفقه، ۱۳۷۰ش، ج۱، ص۹۷.
  16. مظفر، اصول الفقه، ۱۳۷۰ش، ج۲، ص۱۹۷.
  17. مظفر، اصول الفقه، ۱۳۷۰ش، ج۱، ص۸۶.
  18. شهید اول، الذکری، ج۱، ص۱۴؛ طباطبایی یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۱۷ق، ج۱، ص۱۷۷؛ حکیم،
  19. مستمسک العروة، ۱۳۹۱ق، ج۱، ص۴۹۱.
  20. حلبی، الکافی فی الفقه، ۱۴۰۳ق، ج۱، ص۱۴۰.
  21. نجفی، جواهرالکلام، ۱۳۶۲ش، جلد۶، ص ۹۹.
  22. نجفی، جواهر الکلام، ۱۳۶۲ش، ج۴، ص۲۵۱.
  23. نجفی، جواهر الکلام، ۱۳۶۲ش، ج۴، ص۲۵۱.
  24. نجفی، جواهر الکلام، ۱۳۶۲ش، ج۳، ص۱۰۱.
  25. طباطبایی یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۱۷ق، ج۱، ص۳۹۹.

منابع:

  • حکیم، سید محسن، مستمسک العروة الوثقی، بیروت، دار إحياء التراث العربی، ۱۳۹۱ق.
  • حلبی، ابوصلاح، الکافی فی الفقه، اصفهان، مكتبة الإمام أمير المؤمنين (ع)، چاپ اول، ۱۴۰۳ق.
  • شیخ حر عاملی، وسائل الشیعه، قم، مؤسسة آل البيت عليهم السلام لإحياء التراث، ۱۴۱۴ق. ج۳، ص۴۷۴.
  • طباطبایی یزدی، سیدمحمدکاظم، العروة الوثقی، قم، مؤسسة النشر الإسلامی، ۱۴۱۷ق.
  • غروی تبریزی، علی، التنقیح فی شرح العروة الوثقی، قم، انتشارات لطفی، چاپ اول، ۱۴۰۷ق.
  • محقق اردبیلی، مجمع الفائدة و البیان، قم، مؤسسة النشر الإسلامی، چاپ اول، ۱۴۰۳ق.
  • مظفر، شیخ محمدرضا،اصول الفقه، قم، مركز انتشارات دفتر تبليغات اسلامي حوزه علميه قم، چاپ چهارم، ۱۳۷۰ش.
  • مؤسسة دائرة المعارف الفقه الاسلامی، فرهنگ فقه فارسی، قم، مؤسسة دائرة المعارف الفقه الاسلامی، ۱۳۸۷ش.
  • نجفی، شیخ محمدحسن، جواهر الکلام، بیروت، دار إحياء التراث العربی، چاپ هفتم، ۱۳۶۲ش.
  • همدانی، آقا رضا، مصباح الفقیه، قم، المؤسسة الجعفرية لاحياء التراث، چاپ اول، ۱۳۷۶ش.

لطفا امتیاز دهید

‫2 نظرها

  1. با سلام و عرض ادب
    نویسنده این تحقیق بنده هستم و این متن یک اشکالاتی داشته است و من آنها را اصلاح کرده ام.
    لطفا نسخه جدید و اصلاح شده را در سایت‌تان بارگذاری بفرمایید.
    باتشکر

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا