درمان چشم چرانی

مقدمه برای ترک گناه باید مبدا میل را عوض کرد و به جای محبت گناه، محبت تقوا و خدای متعال را جایگزین آن کرد و نیز فرار از گناه قبل از آن که به وسیله ذکری ممکن باشد ، نیاز به اراده انسان دارد. ارائه هر راهکاری برای گناه متوقف بر خواست و اراده قطعی انسان است . بهترین اذکار و قوی ترین راهکارها بدون خواست واقعی انسان روی کاغذ باقی می‌ماند. کید شیطان ضعیف است و کید و مکر او به انسان هاى عاقل و انسان ها ی خداجو وحقیقت طلب و آنان که با یاد خدا زندگى مى کنند و تنها از او فرمان مى برند، کارگر نیست. پس در همه احوال در «یاد» حضرت حق باشید؛ چرا که شیطان همواره مى کوشد انسان را به غفلت کشانده و از این راه آدمى را دچار تزلزل، شک و تردید سازد. از این رو باید تصمیم بگیرید که مراقب حال خود باشید و هر وقت به هر بهانه اى به «غفلت» کشیده شدید، فوراً متذکر شوید و استعاذه و استغفار کنید و به حالت ذکر و یاد خدا برگردید.اگر حقیقتش را بخواهید، این غفلت است که آدمى را در دام گناه قرار مى دهد و به بیان دیگر، غفلت از حق به این معنى که انسان باطناً خداى متعال را فراموش کند، از او و از ذکر او غافل شود و مستغرق در این و آن، و این سو و آن سو گردد، اساس همه گرفتارى ها و وسیله ورود به تمام گناهان است. چنانکه امام صادق (علیه السلام) نیز به این حقیقت اشاره فرموده اند: «فان الغفلة مصطادالشیطان و رأس کل بلیة و سبب کل حجاب… / غفلت صیدگاه شیطان، ریشه هر بلا و بدبختى و سبب همه حجاب ها است » (مصباح الشریعة، باب بیست و چهارم).جلیس دل و قرین آدمى به هنگام غفلت جز شیطان نیست؛ چنان که خود غفلت هم از ناحیه شیطان است و اوست که انسان را به غفلت مى کشد و از یا خدا غافل مى گرداند «اِسْتَحْوَذَ عَلَیْهِمُ اَلشَّیْطانُ فَأَنْساهُمْ ذِکْرَ اَللَّهِ—شیطان بر آنان سخت احاطه نمود و آنان را از یاد خدا غافل کرد…»، (مجادله، آیه 19).پیامبر خدا (صلی الله علیه و اله): «ان الشیطان واضع خطمه علی قلب ابن آدم، فاذا ذکر الله خنس، و اذا نسی التقم فذلک الوسواس الخناس / همانا شیطان پوزه‌ی خود را بر روی آدمیزاد نهاده است؛ هر گاه او یاد خدا کند شیطان پوزه‌اش را کنار می‌برد و هر گاه خدا را فراموش کند شیطان در آن نجوا (و وسوسه) می‌کند. این است وسواس خناس. »(همان/ ح6430)امام صادق علیه السلام می‌فرمایند: «… منظور من از یاد خدا گفتن سبحان الله و الحمد لله و لا اله الا الله و الله اکبر نیست. گو اینکه اینهم ذکر است؛ اما منظور، به یاد خدا بودن در هنگام روبرو شدن با طاعت یا معصیت خدا است.» (همان/ ح6455)و نیز پیامبر خدا (صلی الله علیه و اله) فرمود: «آیا شما را از چیزی خبر ندهم که اگر به آن عمل کنید، شیطان از شما دور شود، چندان که مشرق از مغرب دور است؟ عرض کردند: چرا. فرمود: روزه، روی شیطان را سیاه می‌کند و صدقه، پشت او را می‌شکند و دوست داشتن برای خدا و همیاری در کار نیک، ریشه‌ی او را می‌کند و استغفار، شاهرگش را می‌زند». (همان/ ج6/ح9412 )
الف ) چشم چرانی
چشم چرانی در مقابل غض بصر و به معنای نگاه خیره و شهوت آلود به نامحرم است که با انگیزه لذت طلبی جنسی انجام می شود. ما در روابط اجتماعی خود با دیگران چه جنس مخالف یا موافق به طور طبیعی با آنها ارتباط حضوری و کلامی داریم و به آنها نگاه می کنیم, نگاهی که به هیچ وجه در آن بحث تحریک شهوت و لذت جنسی مطرح نیست, این نگاه ها داخل در مقوله چشم چرانی نیستند, ولی نگاه های تیزی که با انگیزه لذت جنسی انجام می شود و به تحریک شدن غریزه و میل جنسی می انجامد, اصطلاحا تحت عنوان چشم چرانی تعریف می شود.در قرآن صریحاً این مطلب آمده است : «قل للمومنین یغضوا من ابصارهم » به مومنین بگو چشم های خویش را بپوشانند. یغضوا از ماده غض به معنی نگاه و صوت کوتاه می باشد و نقطه مقابل آن خیره نگاه کردن و صدا را بلند کردن است . منظور این است که انسان به هنگام نگاه کردن معمولاً منطقه وسیعی را زیر نظر می گیرد ؛ هر گاه نامحرمی در حوزه دید قرار گرفت ، چشم را چنان فرو گیرد که آن نامحرم از منطقه دید مستقیم و عمیق او خارج شود, یعنی به او نگاه خیره نکند اما راه و چاه خود را نیز ببیند.
ب ) توصیه‌هایی برای کنترل نگاه
1 . مطالعه پیوسته در عوالم پس از مرگ و احوال برزخ و قیامت و جدیت در ترس از عوالم پس از مرگ.
2 . مطالعه پیرامون عواقب وخیم گناهان.
3 . ارتباط پیوسته و قلبى با خداوند، خواندن قرآن، دعاها، نماز شب و … ولیکن با توجه و حال.
4 . دورى از عواملى که انسان را به گناه متمایل مى سازد؛ مانند محیط هاى آلوده به گناه.
5 . از بین بردن زمینه هاى گناه؛ مثلاً کسى که انحرافات جنسى دارد باید هرچه سریع تر ازدواج کند.
6 . نشست و برخاست با انسان هاى مؤمن و خداترس واقعى.
7 .از معاشرت با کسانی که توجهی به این حکم الهی ندارند خودداری کنید و اگر در جمعی سخنانی در این موضوع و نگاه ها یا ارتباط‌های حرام به میان آمد، مجلس را ترک کنید.
8 . در برخورد با نامحرم سعی کنید به حداقل ارتباط اکتفا کنید. سخن کوتاه بگویید و از اطاله کلام با آنها خودداری کنید.
9 . هنگام صحبت کردن به صورت آنها نگاه نکنید و به طور کلی نگاه خود را فرو بیندازید چنانچه قرآن می فرماید: «قل للمؤمنین یغضوا من ابصارهم؛ به مؤمنان بگو چشمان خود را فرو بندند و پایین بیندازند» همین دستورالعمل را برای زنان نیز دارد «قل للمؤمنات یغضضن من ابصارهن».
10 . نگاه خود را مستمرا به پایین بیاندازید و دائما نگاه خود را نچرخانید. حتی از نگاه کردن به داخل ماشین ها، خانه‌ها و هر جایی که دارای حریمی است خودداری کنید.
11 . نگاه خود را حتی در توجه به مجلات و روزنامه‌ها، یا تلویزیون و اینترنت و … حفاظت کنید. حتی ممکن است نگاه کردن به یک عکس در یک کتاب یا مجله یا گوشی موبایل یا رایانه و امثال آن تمام زحمات شما در کنترل نگاهتان را به باد بدهد. پس از دشمن خونی خود یعنی شیطان که جز با نابودی و افتادن شما در آتش خشنود نمی‌شود و به کمتر از آن راضی نیست، بترسید و برحذر باشید.
12 . آیات ، روایات و جملات مربوط به گناه و پیامدهای گناه در مقابل چشمان خود نصب کنید و هر از چند گاهی آن جملات را تغییر دهید و جملات جدیدتر با الفاظ دیگری را جایگزین کنید و سعی کنید این جملات را هر روز چند بار بخوانید. بهترین راه منصرف کردن نگاه و دید و یا بازداشتن نگاه از تیزى و خیره نمودن است. حضرت على(ع) فرمود: «کسى که چشم خود را پایین اندازد، دلش آسوده گردد، تأسف کمتر خورد و از نابودى در امان ماند»، (غرر الحکم، ص 9122 – 9125). هم چنین مى فرماید: «هر که نگاه هایش پاک باشد، اوصافش نیکو شود»؛ «کسى که عنان چشم خود را رها کند، زندگى اش را به زحمت مى اندازد»؛ «کسى که نگاه هایش پیاپى باشد، حسرت هایش دائمى و پیاپى خواهد بود»، (تحف العقول، ص 97) و نیز فرمود: «بسا هوسى از نیم نگاهى حاصل است»، (بحارالانوار، ج 71، ص 293). در قرآن کریم آمده است: «اى پیامبر! به مؤمنان و مؤمنات بگو که در مقابل نامحرم چشم هاى خود را بپوشانند و نگاه خیره نکنند»، (نور، آیات 31 – 30)
13. تقویت اراده و استفاده از یک برنامه اخلاقی محاسبه نفس (تشویق و تنبیه) خواهد توانست به تدریج به کنترل دقیق و کامل چشم بیانجامد بنابراین توصیه می شود هر روز صبح با خود عهد کنید امروز به نامحرم نگاه نمی کنم ولی اگر نگاه شهوت آلود کردم خود را جریمه خواهم کرد. در طی روز نیز مراقب همین عهد خود با خود باشید. در پایان روز نیز به محاسبه رفتار و نگاه های خود بپردازید، اگر موفق بودید خود را تشویق کنید و شکر خدا کنید و اگر در مواردی مرتکب خلاف شدید از خداوند عذرخواهی کنید و برنامه تنبیهی تان را به اجرا گذارید. این برنامه عملی را هر روز پیاده کنید و پیگیری کنید.
14 . نمازهاى خود را کاملاً با توجه و حضور قلب و دقت کامل بخوانید. زیرا نماز بزرگ ترین عامل بازدارنده از کژى هاست و میزان قبولى نماز هر کس متناسب با قوت بازدارندگى آن از فحشاست. بنابراین هر قدر نماز بهتر باشد دیگر اعمال نیز بهتر خواهند بود و هر اندازه نماز از حقیقت اصلى اش دور گردد دیگر کنش ها نیز به ناهنجارى خواهند گرایید.
15 . جناب شیخ رجبعلی خیاط ذکر « یا خَیرَحَبیبٍ و مَحبوبٍ صَلِّ عَلی مُحمّدٍ و آلِه » را بعد از دیدن نامحرم موثر و کارساز می دانستند و بارها این ذکر را به اطرافیان توصیه می کردند تا از وسوسه شیطان در امان باشند، می گفتند:
«چشمت به نامحرم می افتد، اگر خوشت نیاید که مریضی! پس اگر خوشت آمد فورا چشمت را ببند و سرت را پایین بینداز و بگو: یا خیر حبیب… ؛ یعنی خدایا من تو را می خواهم، اینها چیه، این ها دوست داشتنی نیستند ، هر چه نپاید، دلبستگی نشاید… .»
مطمئن باشید با عمل به این تو صیه ها به تدریج خواهید توانست چشم تان را کنترل کرده و موارد خطا را کاهش دهید.
موفق باشید .