راه‌های آشنایی با تفسیر قرآن

گاه منظور از عنوان «آشنایی با تفسیر قرآن»، آشنایی با تفسیر آیات قرآن است، که می‌توان با مطالعه‌ی تفاسیر معتبر و مناسب تا حد زیادی به این هدف نائل آمد، و کم کم به علوم، معارف و حقایق قرآن به شکل استدلالی آگاهی یافته و بهره ها گرفت. لکن گاه مراد آشنایی با چگونگی تفسیر قرآن است، که در اینجا باید به چند مطلب بسیار مهم، توجه جدی داشته باشیم:الف. تفسیر قرآن از مراتب بالا و تخصصی بهره‌مندی از قرآن می‌باشد.
ب. تفسیر قرآن از زمان پیامبر(ص) شروع شده و الان نیز ادامه دارد. اولین مفسر کلام الهی حضرت رسول(ص) و پس از وی ائمه معصومین(ع)، صحابه و تابعین و علماء بدان پرداخته و می‌پردازند. پیامبر(ص) و ائمه اهل بیت(ع) ضمن بیان تفسیر آیات، راه و روش، اصول، قواعد و … تفسیر صحیح را نیز تعلیم می‌دادند.
ج. تفسیر قرآن، به تعلیم، پژوهش وتمرین نیاز جدی دارد. و بدون فراهم کردن شرائط و مقدمات نمی‌توان به آن پرداخت.
د. برای اقدام به تفسیر باید با ادبیات عرب، علوم قرآن و تفسیر آشنایی داشت.
هـ. آگاهی از علل نیاز به تفسیر، انواع تفسیر، منابع تفسیر، مراحل تفسیر، قواعد تفسیر، علوم مورد نیاز مفسر، شرایط مفسر و … لازمه‌ی راه تفسیر صحیح قرآن است.
و. تفسیر قرآن بدون استناد به دلائل و شواهد معتبر شرعی همچون محکمات قرآن، سنّت و عقل سلیم تفسیر به رأی و حرام است، و سر از کجی و انحراف، گمراهی و ضلالت، و آتش و جهنم در می‌آورد.
بدون توجه و رعایت موارد فوق نمی‌توان دست به تفسیر قرآن برد و اگر تفسیری صورت گیرد اعتبار عقلی و شرعی ندارد.[ جهت اطلاع بیشتر ر. ک:
آموزش تفسیر، سید محمد رضا صفری؛ التفسیر و المفسران (یا ترجمه آن)، محمد‌هادی معرفت؛ روش شناسی تفسیر قرآن، علی اکبر بابایی و همکاران زیر نظر محمود رجبی؛ مکاتب تفسیری و قواعد تفسیری، علی اکبر بابایی؛ منطق تفسیر قرآن، محمد علی رضایی اصفهانی؛ دانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، مقاله «تفسیر»، شماره 5009. ]