دین و اندیشه

افضلیت قوم یهود – جزء ۱ سوره بقره، آیه ۴۷

پرسش و پاسخ

پرسش ۱ . آیا آیه ۴۷ سوره بقره، تأییدى بر این عقیده قوم یهود که آنان برگزیده خدا هستند، نیست؟
پرسش ۲ . با توجه به این که این آیه در زمان پیامبر صلى الله علیه و آله نازل شده و با صیغه مخاطب آمده، به نظر مى رسد که فقط شامل بنى اسراییل زمان حضرت موسى نباشد؟

«یا بَنِی إِسْرائِیلَ اذْکُرُوا نِعْمَتِیَ الَّتِی أَنْعَمْتُ عَلَیْکُمْ وَ أَنِّی فَضَّلْتُکُمْ عَلَى الْعالَمِینَ»[ بقره 2، آیه 47.]؛
«اى فرزندان اسراییل! از نعمت هایم که بر شما ارزانى داشتم و [از] این که من شما را بر جهانیان برترى دادم، یاد کنید».

در وجه فضیلت بنى اسراییل بر عالمین، با این که مسلم است که پیغمبر اکرم صلى الله علیه و آله افضل انبیا و اوصیا و کتاب و دین او افضل کتاب ها و ادیان و امت او، افضل امت ها مى باشد، همانگونه که از آیه «کُنْتُمْ خَیْرَ أُمَّةٍ أُخْرِجَتْ لِلنّاسِ تَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَ تَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْکَرِ وَ تُؤمِنُونَ بِاللّهِ وَ لَوْ آمَنَ أَهْلُ الْکِتابِ لَکانَ خَیْراً لَهُمْ مِنْهُمُ الْمُؤمِنُونَ وَ أَکْثَرُهُمُ الْفاسِقُونَ»[ آل عمران 3، آیه 100 «شما بهترین امتى بودید که به سود انسانها آفریده شده اند؛ (چه اینکه) امر به معروف و نهى از منکر مى کنید و به خدا ایمان دارید و اگر اهل کتاب (به چنین برنامه و آیین درخشانى)ایمان آورند، براى آنها بهتر است (ولى تنها) عده کمى از آنها با ایمانند، و بیشتر آنها فاسقند (و خارج از اطاعت پروردگار).] استفاده مى شود چند وجه زیر گفته شده است:
1. بعضى گفته اند که مقصود عالمین زمان خودشان مى باشد؛ نه همه زمان ها؛ زیرا «الف» و «لام» در «العالمین»، براى عموم عرفى است و نه عموم حقیقى. از این رو، مقصود، برترى آنها نسبت به افراد عصر خودشان است و نه تمام اعصار.[ ر.ک: طبرسى، مجمع البیان، ج 1، ص 198.]
2. برخى گفته اند که اطلاق افضلیت با یک فضیلت هم سازش دارد و بنى اسراییل در یک یا چند فضیلت از دیگران افضل بوده اند، اگر چه در بسیارى از فضایل، دیگران از آنها افضل بوده اند؛ خواه در زمان خود و خواه در تمام زمان ها و به این سبب نمى توان گفت که بنى اسراییل از تمام جهات برترى دارند[ ر.ک: محمدجواد مغنیه، الکاشف، ج 1، ص 95.] و روشن است که فضیلت داشتن در یک جهت، بر فضیلت اطلاقى و عمومى دلالت نمى کند.
3. بعضى هم ذکر کرده اند که طبق مفاد آیه 137 سوره اعراف (ما این قوم مستضعف [بنى اسراییل] را وارث شرق و مغرب زمین کردیم)، روشن است که بنى اسراییل در آن زمان، وارث تمام جهان نشدند؛ پس مقصود این است که وارث شرق و غرب منطقه خودشان شدند. بنابراین، فضیلت آنها بر جهانیان نیز برترى نسبت به افراد همان محیط است.[ ر.ک: تفسیر نمونه، ج 1، ص 221.]
4. برخى هم گفته اند که تفضیل بنى اسراییل، مقید به زمان استخلاف و اختیار آنان بود؛ اما بعد از این که از امر پروردگار سرپیچى کردند و بر پیامبرانشان عصیان نمودند و نعمت هاى خدا را انکار و از عهد و پیمان خود شانه خالى کردند، خداوند نسبت به آنها حکم لعن و غضب و ذلت و مسکنت را اعلان نمود.[ ر.ک: سید قطب، فى ظلال القرآن، ج 1، ص 69.]
5. اما تحقیق این است که افضلیت به معناى دارا بودن فضایل اخلاقى، اعتقادى، عبادى، جاه و منزلت، قرب به مقام ربوبى و مانند اینها نیست؛ بلکه مراد اتمام حجت به وسیله ادله واضح و براهین متقن، معجزات باهره، نعمت هاى دنیوى (مال، ثروت، ریاست و سلطنت) و امثال اینهاست.[ طیب، اطیب البیان، ج 1، ص 23.]
نکته قابل توجه و با اهمیت در این جا، این است که بایستى مسئله تفضل الهى در ارائه نعمت ها را که خود نوعى آزمون الهى به حساب مى آید، از مسئله فضیلت نفسانى و شخصیتى جدا کنیم؛ زیرا به دنبال آن تفضل، اظهار لعن و نفرین خداوند بر آن قوم، در قرآن آمده است[ مائده 5، آیه 78 – 80.] و این، دلیل روشنى بر بدطینتى و زشتى کردار ایشان مى باشد.
افزون بر این، معناى برخى آیات با در نظر گرفتن آیات دیگر، روشن مى شود و براى فهم یک موضوع، باید همه آیات مربوط به آن موضوع مورد توجه و درایت قرار گیرند و خداوند خود در آیه 18 از سوره مائده، درباره نفى فضیلت یهود، تأکید کرده، به آنان مى گوید: «وَ قالَتِ الْیَهُودُ وَ النَّصارى نَحْنُ أَبْناءُ اللّهِ وَ أَحِبّاؤهُ قُلْ فَلِمَ یُعَذِّبُکُمْ بِذُنُوبِکُمْ بَلْ أَنْتُمْ بَشَرٌ مِمَّنْ خَلَقَ یَغْفِرُ لِمَنْ یَشاءُ وَ یُعَذِّبُ مَنْ یَشاءُ وَ لِلّهِ مُلْکُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ وَ ما بَیْنَهُما وَ إِلَیْهِ الْمَصِیرُ»؛ که مفهوم آن این است که اى جماعت یهود! اگر آن گونه که مى پندارید، شما بر توده بشر ارجحیت دارید، پس چگونه خداوند شما را به کیفر و عذاب هاى دردناکى که به آن دچار گشتید، مبتلا کرد و به علت عصیانى که دارید، شما را پراکنده ساخت و از نظر بدکردارى، ضرب المثل عالم بشریت شدید.
اوصافى که قرآن براى قوم یهود مى شمارد، عبارتند از:
الف) دنیاپرستى (آیه 96 بقره و آیه 160 و 161 نساء).
ب) غرور یهود به برترى نژاد (آیه 18 مائده).
ج) داشتن آرزوهاى دور و دراز (آیه 168 و 169 اعراف و آیه 122 و 133 نساء).
د) بى دلى و ترسو بودن یهود (آیه 112 آل عمران).
ه) جنایات یهود (آیه 70 مائده و آیه 23 آل عمران و آیه 10 بقره).
و) تبهکاران زمینى (آیه 64 مائده).
ز) جادوگرى و سحرانگیزى یهود (آیه 102 بقره).
ح) زشت کردارى یهود (آیه 78 تا 80 مائده).
ط) پیمان شکنى (آیه 12 و 13 مائده و آیه 154 نساء).
ى) سرپیچى از شریعت الهى (آیه 59 و 60 مائده).
ک) پنهان کردن تعالیم خدا (آیه 159 بقره).
ل) بى بهره بودن از هدایت الهى (آیه 5 جمعه).
م) قساوت و سنگدلى (آیه 76 بقره).[ج) سیاست و حکومت رژیم صهیونیستى، ترجمه مرکز مطالعات و تحقیقات اندیشه سازان نو، گردآورنده و ناشر: مؤسسه مطالعات فلسطینى.
د) آلفرد.م.لیلیانتال، ارتباط صهیونیستى، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامى.
و) اسدالله رضایى، بررسى سیر تحول دولت در سرزمین فلسطین، نشر گنج معرفت.]

افضلیت قوم یهود – جزء ۱ سوره بقره، آیه ۴۷

دیدگاه شما برای ما ارزشمند است

نظر شما چیه؟ منتظر نظرات ارزشمند شما هستیم *

دکمه بازگشت به بالا