دین و اندیشه
دعاها و زیارت نامه ها
در رابطه با امام زمان(عج)، دعاها و زیارت هاى فراوانى نقل شده که در کتب ادعیه موجود است و در کتابى به نام صحیفه مهدیه نیز گردآمده است. به بعضى از این دعاها و زیارت ها اشاره مى شود.
۱. دعاى ندبه ؛ مهم ترین دعاها در عصر غیبت، دعاى ندبه است که سفارش فراوانى به خواندن آن شده است.
در رابطه با امام زمان(عج)، دعاها و زیارت هاى فراوانى نقل شده که در کتب ادعیه موجود است و در کتابى به نام صحیفه مهدیه نیز گردآمده است. به بعضى از این دعاها و زیارت ها اشاره مى شود.
1. دعاى ندبه ؛ مهم ترین دعاها در عصر غیبت، دعاى ندبه است که سفارش فراوانى به خواندن آن شده است.
صدرالاسلام همدانى در کتاب تکالیف الأنام مى گوید: از خواص دعاى ندبه این است که اگر در جایى با حضور قلب و اخلاص تمام و توجه به مضامین عالى آن خوانده شود، عنایت و توجه امام زمان(عج) را به آن مکان جلب مى کند، بلکه آن حضرت در آنجا حضور مى یابد، چنان که در بعضى جاها اتفاق افتاده است[1].
علامه مجلسى نیز در کتاب زاد المعاد با سند معتبر از امام صادق (علیه السلام) نقل مى کند: «قرائت دعاى ندبه در اعیاد چهارگانه: روز جمعه، عید فطر، عید قربان و عید غدیر» مستحب است»[2].
2. دعا براى ظهور امام زمان(عج) در روز جمعه ؛ شیخ طوسى آن را در مصباح المتهجد نقل کرده است: «اللهم اجعل صلاتک و صلواتِ ملائکتکَ و رُسُلِکَ على محمد و آل محمد وعجِّل فَرَجهم» یا بگوید: «اللهم صل على محمد و آل محمد و عجّل فرجهم»[3].
3. صلوات ضرّاب اصفهانى ؛ «اللهم صل على محمد سید المرسلین و خاتم النبیین… اللهم و صل على ولیّکَ المُحیى سنّتک القائم بامرک…». این دعا در چند کتاب از کتاب هاى معتبر و با سندهاى معتبر روایت شده است و همیشه مى توان آن را خواند[4].
4. صلوات بر امام زمان(عج) ؛ «اللهم صل على ولیک و ابن اولیائک الّذین فرضت طاعتهم… الهم انتصر به لدینک وانصر به اولیائک و اولیاءه…»[5].
5. دعاى فرج «الهى عظم البلاء» ؛ مرحوم کفعمى در کتاب البلد الامین دعایى را بر حضرت امام زمان(عج) نقل مى کند که آن حضرت این دعا را به مردى زندانى یاد داد و بعد از خواندن، او از زندان آزاد شد: «الهى عظم البلاءُ و بَرِحَ الخفاءُ وَانکَشَفَ الغطاءُ وانقطع الرّجاء…»[6].
6. دعاى افتتاح ؛ «اللهم انّى افتتح الثّناء بحمدک و انت مسددٌ للصواب بمنّک…» علامه مجلسى مى گوید: با سند معتبر روایت شده که امام عصر(عج) خطاب به شیعیان فرمود: این دعا را در تمام شب هاى ماه مبارک رمضان بخوانید ؛ زیرا فرشتگان به آن گوش فرا مى دهند و براى خواننده این دعا، طلب بخشش مى کنند»[7].
7. حضرت صادق (علیه السلام) در روایتى به یکى از اصحابش فرمود: در زمان غیبت، دعاى غریق بخوانید. راوى پرسید: دعاى غریق چگونه است؟ حضرت فرمود: این چنین است: «یا الله یا رحمن یا رحیم یا مقلب القلوب ثبت قلبى على دینک»[8].
8. زراره از امام صادق (علیه السلام) پرسید: اگر من زمان غیبت امام زمان(عج) را درک کردم و در آن زمان واقع شدم، چه کارى انجام دهم؟ حضرت فرمود: اى زراره! اگر این زمان را درک کردى، پیوسته این دعا را بخوان:
«اللهم عرفنى نفسک فاِنّک أن لم تعرفنى نفسک لم أعرف نبیک، اللهم عرفّنى رسولک فاِنّک اِن لم تعرفّنى رسولک لم أعرف حجّتک ؛ اللّهم عرفنى حجتک فانّک ان لم تعرفّنى حجتک ضللت عن دینى»[9] ؛ «خدایا! خودت را به من بشناسان، چون اگر خویش را به من نشناسانى پیامبرت را نمى شناسم. خدایا! فرستاده ات را به من بشناسان، چون اگر او را به من نشناسانى، حجتت را نمى شناسم، خدایا! حجت خود را به من بشناسان وگرنه گمراه خواهم شد و از دینم منحرف مى گردم».
9. دعاى عهد ؛ «اللهم ربّ النور العظیم وَ ربَّ الکرسى الرفیع…» ؛ امام صادق (علیه السلام) در مورد این دعا مى فرماید: «هر کس چهل صبح این دعا را بخواند از یاوران حضرت قائم(عج) خواهد بود و اگر پیش از ظهور آن حضرت بمیرد، خداوند او را از قبر بیرون مى آورد تا در خدمت آن حضرت باشد و حق تعالى به هر کلمه از این دعا هزار حسنه به او عطا مى کند و هزار گناه او را مى بخشد»[10].
10. زیارت آل یاسین که داراى مضمون عالى و محتواى ارزنده اى است. این زیارت مورد تأکید امام زمان(عج) است و خود مى فرماید: «هرگاه خواستید توجه کنید به وسیله ما به سوى خداوند و به سوى ما – چنان که خداى تعالى فرموده است – چنین بگویید: «سلام على آل یاسین، السلام علیک یا داعى الله و ربّانى آیاته…»[11].
11. دعاى فرج: «اللهم کن لولیک…» ؛ شیخ عباس قمى در مفاتیح الجنان این دعا را در اعمال شب 23 ماه مبارک رمضان ذکر کرده است.
12. دعاى «اللهم ارزقنى توفیق الطاعه و بعد المعصیه…» ؛ این دعا در مفاتیح الجنان شیخ عباس قمى آمده است[12].
1. دعاى ندبه ؛ مهم ترین دعاها در عصر غیبت، دعاى ندبه است که سفارش فراوانى به خواندن آن شده است.
صدرالاسلام همدانى در کتاب تکالیف الأنام مى گوید: از خواص دعاى ندبه این است که اگر در جایى با حضور قلب و اخلاص تمام و توجه به مضامین عالى آن خوانده شود، عنایت و توجه امام زمان(عج) را به آن مکان جلب مى کند، بلکه آن حضرت در آنجا حضور مى یابد، چنان که در بعضى جاها اتفاق افتاده است[1].
علامه مجلسى نیز در کتاب زاد المعاد با سند معتبر از امام صادق (علیه السلام) نقل مى کند: «قرائت دعاى ندبه در اعیاد چهارگانه: روز جمعه، عید فطر، عید قربان و عید غدیر» مستحب است»[2].
2. دعا براى ظهور امام زمان(عج) در روز جمعه ؛ شیخ طوسى آن را در مصباح المتهجد نقل کرده است: «اللهم اجعل صلاتک و صلواتِ ملائکتکَ و رُسُلِکَ على محمد و آل محمد وعجِّل فَرَجهم» یا بگوید: «اللهم صل على محمد و آل محمد و عجّل فرجهم»[3].
3. صلوات ضرّاب اصفهانى ؛ «اللهم صل على محمد سید المرسلین و خاتم النبیین… اللهم و صل على ولیّکَ المُحیى سنّتک القائم بامرک…». این دعا در چند کتاب از کتاب هاى معتبر و با سندهاى معتبر روایت شده است و همیشه مى توان آن را خواند[4].
4. صلوات بر امام زمان(عج) ؛ «اللهم صل على ولیک و ابن اولیائک الّذین فرضت طاعتهم… الهم انتصر به لدینک وانصر به اولیائک و اولیاءه…»[5].
5. دعاى فرج «الهى عظم البلاء» ؛ مرحوم کفعمى در کتاب البلد الامین دعایى را بر حضرت امام زمان(عج) نقل مى کند که آن حضرت این دعا را به مردى زندانى یاد داد و بعد از خواندن، او از زندان آزاد شد: «الهى عظم البلاءُ و بَرِحَ الخفاءُ وَانکَشَفَ الغطاءُ وانقطع الرّجاء…»[6].
6. دعاى افتتاح ؛ «اللهم انّى افتتح الثّناء بحمدک و انت مسددٌ للصواب بمنّک…» علامه مجلسى مى گوید: با سند معتبر روایت شده که امام عصر(عج) خطاب به شیعیان فرمود: این دعا را در تمام شب هاى ماه مبارک رمضان بخوانید ؛ زیرا فرشتگان به آن گوش فرا مى دهند و براى خواننده این دعا، طلب بخشش مى کنند»[7].
7. حضرت صادق (علیه السلام) در روایتى به یکى از اصحابش فرمود: در زمان غیبت، دعاى غریق بخوانید. راوى پرسید: دعاى غریق چگونه است؟ حضرت فرمود: این چنین است: «یا الله یا رحمن یا رحیم یا مقلب القلوب ثبت قلبى على دینک»[8].
8. زراره از امام صادق (علیه السلام) پرسید: اگر من زمان غیبت امام زمان(عج) را درک کردم و در آن زمان واقع شدم، چه کارى انجام دهم؟ حضرت فرمود: اى زراره! اگر این زمان را درک کردى، پیوسته این دعا را بخوان:
«اللهم عرفنى نفسک فاِنّک أن لم تعرفنى نفسک لم أعرف نبیک، اللهم عرفّنى رسولک فاِنّک اِن لم تعرفّنى رسولک لم أعرف حجّتک ؛ اللّهم عرفنى حجتک فانّک ان لم تعرفّنى حجتک ضللت عن دینى»[9] ؛ «خدایا! خودت را به من بشناسان، چون اگر خویش را به من نشناسانى پیامبرت را نمى شناسم. خدایا! فرستاده ات را به من بشناسان، چون اگر او را به من نشناسانى، حجتت را نمى شناسم، خدایا! حجت خود را به من بشناسان وگرنه گمراه خواهم شد و از دینم منحرف مى گردم».
9. دعاى عهد ؛ «اللهم ربّ النور العظیم وَ ربَّ الکرسى الرفیع…» ؛ امام صادق (علیه السلام) در مورد این دعا مى فرماید: «هر کس چهل صبح این دعا را بخواند از یاوران حضرت قائم(عج) خواهد بود و اگر پیش از ظهور آن حضرت بمیرد، خداوند او را از قبر بیرون مى آورد تا در خدمت آن حضرت باشد و حق تعالى به هر کلمه از این دعا هزار حسنه به او عطا مى کند و هزار گناه او را مى بخشد»[10].
10. زیارت آل یاسین که داراى مضمون عالى و محتواى ارزنده اى است. این زیارت مورد تأکید امام زمان(عج) است و خود مى فرماید: «هرگاه خواستید توجه کنید به وسیله ما به سوى خداوند و به سوى ما – چنان که خداى تعالى فرموده است – چنین بگویید: «سلام على آل یاسین، السلام علیک یا داعى الله و ربّانى آیاته…»[11].
11. دعاى فرج: «اللهم کن لولیک…» ؛ شیخ عباس قمى در مفاتیح الجنان این دعا را در اعمال شب 23 ماه مبارک رمضان ذکر کرده است.
12. دعاى «اللهم ارزقنى توفیق الطاعه و بعد المعصیه…» ؛ این دعا در مفاتیح الجنان شیخ عباس قمى آمده است[12].
پی نوشت ها
_________________________
[1]. تکالیف الأنام فى غیبة الامام، ص 197.
[2]. زاد المعاد، ص 491.
[3]. مصباح المتهجد، ص 284.
[4]. همان، ص 406 ؛ البلد الامین، ص 120 ؛ دلائل الامامة، ص 549.
[5]. مصباح المتهجد، ص 405.
[6]. البلد الامین، ص 607 ؛ مزار شهید، ص 231.
[7]. زاد المعاد، ص 110 ؛ مصباح المتهجد، ص 577.
[8]. براى مطالعه بیشتر ر.ک: اثبات الهداة، ج 3، ص 475، ح 6 ؛ مهج الدعوات، ص 396.
[9]. بحارالانوار، ج 52، ص 146، ح 70 ؛ جمال الاسبوع، ص 314.
[10]. مفاتیح الجنان، ص 1061 ؛ زادالمعاد، ص 488 ؛ البلد الامین، ص 124.
[11]. مفاتیح الجنان.
[12]. ر.ک: مکیال المکارم در فوائد دعا براى حضرت قائمعج، سید محمد تقى موسوى اصفهانى، ج 2.
دعاها و زیارت نامه ها