شک در تأثیر
اگر در موقعیتی شک کنیم که امر به معروف و نهی از منکر تأثیر دارد یا نه، چه وظیفهای داریم؟
همه مراجع (به جز سیستانی): در فرض احتمال اثر و اجتماع سایر شرایط امر به معروف واجب است.[ امام، توضیح المسائل، م 2786 و 2791 و استفتاءات، ج1، امر به معروف، س 1؛ خامنهای، سایت،احکام موضوعی، امر به معروف؛ مکارم، توضیح المسائل، م 2414؛ صافی، توضیح المسائل، م 2860 و 2862؛ نوری، توضیح المسائل، م 2784 و 2789؛ فاضل، توضیح المسائل، م 2119 و 2124؛ بهجت، توضیح المسائل، م 1608.]
آیتالله سیستانی: بر همه افراد جامعه لازم است که اگر با کارِ حرام یا ترکِ واجبی مواجه شدند بیتفاوت نباشند و انزجار و ناراحتی خود را با گفتار یا کردار و مانند آن، ابراز نمایند و این مقدار بر همه مکلّفین، واجب عینی است. و در مواردی که فرد احتمال تأثیر در امر به معروف و نهی از منکر نمیدهد، اظهار ناراحتی و ابراز انزجار قلبی از ترک واجب یا ارتکاب حرام، بنابر احتیاط، واجب میباشد.[ سیستانی، توضیح المسائل، ج 1، م 2205 و 2215.]
تبصره. در موارد بسیار کم نهی از منکر اثر ندارد و در غالب موارد اگر امر به معروف بهطور صحیح اجرا شود تأثیر گذار است، خصوصاً مراحل اولیه امر به معروف که با لسان خوش و گفتار نیکو با فردی صحبت شود و عیب و گناه او تذکر داده شود، بسیار تأثیرگذار است، (((وَ ذَکِّرْ فَانَّ الذِّکْری تَنْفَعُ الْمُؤْمِنینَ)))[ ذاریات(51)، آیه 55.].
شک در تأثیر