دین و اندیشه

مراتب و مراحل امر به معروف

پرسش و پاسخ

مراتب و مراحل امر به معروف و نهی از منکر چیست؟

همه مراجع: امر به معروف و نهی از منکر دارای سه مرتبه است که هر مرتبه نیز مراحلی دارد: [ امام، توضیح المسائل، م 2804 تا 2824 و تحریرالوسیله، امر به معروف، گفتار در مراتب امر به معروف؛ سیستانی، توضیح المسائل، ج1، م 2212 و 2213؛ فاضل، توضیح المسائل، م 2129 تا 2144 و ‌استفتاءات، ج1، س 930؛ بهجت، توضیح المسائل، م 1610 و استفتاءات، امر به معروف، س 449 و 451؛ نوری، توضیح المسائل، م 2795 تا 2811؛ صافی، توضیح المسائل، م 2863 تا 2870؛ مکارم، توضیح المسائل، م 2419؛ دفتر مراجع.]

مراتب امر به معروف و نهی از منکر:

مرتبه اول : اظهار انزجار قلبی و ناراحتی درونی.

مرتبه دوم : امر به معروف و نهی از منکر زبانی.

مرتبه سوم : انکار عملی و به کارگیری دست.

مراحل مرتبه اول :

– چشم خود را ببندد.

– چهره خود را عبوس کرده خود را گرفته خاطر نشان دهد.

– صورت و یا همه بدن خود را از او بگرداند.

– با او قهر کند و با او مراوده و معاشرت نکند.

مراحل مرتبه دوم :

– ارشاد و موعظه با کلام و بیان نرم و روی گشاده.

– با تحکم (ولی بدون خشونت) او را امر به معروف و نهی از منکر کند.

– با سخن درشت و شدت و تهدید بر مخالفت امر و نهی کند.

مراحل مرتبه سوم:

– ایجاد حائل و فاصله بین شخص و وسیله منکر.

– ضرب (کتک زدن) و سخت گرفتن

– جرح و قتل.

تبصره 1. اگر موعظه و ارشاد با بیان نرم و روی گشاده مؤثر و یا محتمل التأثیر است و کمتر از اعراض و قهر کردن و امثال آن طرف را آزار می‌دهد، باید موعظه و نصیحت کند و نباید از اعراض و قهر کردن استفاده کند، چون اشخاص از نظر اخلاق و احوال بسیار مختلفند، بسیاری هستند که اعراض و قهر کردنشان طرف را بیشتر آزار می‌دهد و برای او سنگین تر واهانت آمیزتر است تا امر به معروف و نهی از منکر زبانی، بنابراین بر امر کننده و نهی کننده لازم است رعایت مراتب و اشخاص را بنماید و وظیفه خود را به مناسب‌ترین و آسان‌ترین راه انجام دهد.

تبصره 2. در زمان حاکمیت و اقتدار حکومت اسلامی وظیفه عموم مردم اکتفا کردن به امر و نهی زبانی است و انجام مرتبه سوم و مراحل آن وظیفه مسئولین ذیربط در نیروی انتظامی و قوه قضائیه است.

تبصره 3. در انجام مراحل واجب است از آسان‌ترین و نرم‌ترین آغاز کند و درجه‌ای را انتخاب کند که اذیّت و توهین آن کمتر و تأثیر آن بیشتر است و اگر نتیجه نگرفت با احتمال تأثیر و حصول سایر شرایط می‌توان وارد درجه بالاتر شد.

تبصره 4. سزاوار آن است که آمر به معروف و ناهی از منکر در امر و نهیش و مراتب انکارش چون طبیبی باشد که با مهربانی بیمار خود را معالجه می‌کند و چون پدری مشفق باشد که همواره مصلحت فرزند را رعایت می‌کند، و اینکه نیت خود را برای رضای خدای عزوجل خالص کند این عمل خود را از شوائب هواها و از اظهار علو پاک بدارد.

مراتب و مراحل امر به معروف

دیدگاه شما برای ما ارزشمند است

نظر شما چیه؟ منتظر نظرات ارزشمند شما هستیم *

دکمه بازگشت به بالا