بقاء بر تقلید میت

سایت راشدون بخش احکام شرعی بررسی احکام تقلید: در مطلب قبل شرایط تغییر مرجع تقلید را ذکر کردیم و می توانید برای خواندن پاسخ به آن مقاله مراجعه کنید، اما پس از اینکه یکی از مراجع تقلید فوت می کند، اولین سوالی که برای مقلدین اش بوجود می آید این است که حکم بقا بر تقلید میت چیست؟ آیا می توان از مرجع تقلید فوت شده تقلید کرد؟ آیا تقلید ابتدایی از میت جایز است؟ برای اینکه بدانید بقا بر تقلید میت یعنی چه؟ و حکم آن را بدانید تا انتها با ما همراه باشید.

بقا بر تقلید میت

مرجع تقلید من فوت شده است تکلیف من چیست؟ برای دیدن پاسخ ویدیو کوتاه زیر را ببینید و در ادامه متن را نیز حتما بخوانید زیرا به سوالات مرتبط نیز پاسخ داده ایم.

حکم بقا بر تقلید میت

پرسش: مرجع تقلید من فوت کرده است، آیا می توانم همچنان از او تقلید کنم؟

همه مراجع: ابتدا شما باید از میان مراجع تقلید زنده آن شخصی را که اعلم است به نظر ایشان در مورد بقاء بر تقلید میت مراجعه کنید، و طبق نظر ایشان عمل کنید. لذا در ادامه نظر مراجع تقلید در مورد بقا بر تقلید میست را ذکر می کنیم.

نظر مراجع در مورد بقا بر تقلید میت

آیت الله خامنه ای:

پرسش: حکم بقا بر تقلید میت اگر اعلم باشد، چیست؟
پاسخ: بقا بر تقلید میت در هر صورت جایز است. ولی سزاوار است که احتیاط در بقا بر تقلید میتِ اعلم ترک نشود . 

آیت الله سیستانی:

پرسش: نظر معظم له در مورد بقا بر میت چیست؟
پاسخ: اگر میت اعلم باشد باید بر تقلید اوباقی باشد واگر حی أعلم باشد باید به اوعدول کن .

آیت الله مکارم شیرازی:

پرسش : باقی ماندن بر تقلید از مجتهدی که قبلا از او تقلید می کرده اما الان از دنیا رفته،چیست؟
پاسخ : هر گاه مرجع تقلیدی فوت کند مقلدین او باید یک مرجع زنده که او را اعلم از دیگران می دانند انتخاب کنند و تمامی مسایل خود را از او تقلید نمایند. همچنین اگر بخواهند بر تقلید مرجع میت باقی بمانند در مسایلی که به فتوای میت عمل کرده اند مجازند و در مسایلی که عمل نکرده اند باید به فتوای زنده عمل نمایند پس در مسائلى که اولین بار است مورد ابتلاء آنها قرار مى‏گیرد مثل اینکه اولین بار است به حج یا عمره مى‏رود باید به فتواى زنده عمل نمایند.

تقلید ابتدایی از میت

تا اینجا حکم بقا بر تقلید میت را دانستیم حال سوالی که مطرح است که آیا تقلید ابتدای از میت جایز است؟ که در ادامه توضیح می دهیم.

منظور از تقلید ابتدای از میت

تقلید ابتدایی یعنی تقلید کردن از مجتهد جامع الشرائطی که فوت نموده در حالی که در زمان حیاتش از او تقلید نکرده است.

حکم تقلید ابتدایی از میت

آیا تقلید ابتدایی از مرجعی که فوت نموده و نسبت به مراجع زنده اعلم بوده است، جایز می باشد؟

حضرات آیات امام، خویی، بهجت، تبریزی، فاضل، سیستانی، صافی و نوری:

 تقلید ابتدایی از مجتهدی که از دنیا رفته جایز نیست . [امام: تحریرالوسیلة، ج 1، کتاب التقلید، م 13؛ خویی و تبریزی: منهاج الصالحین، ج 1، کتاب التقلید، م 6؛بهجت: وسیلة النجاة، م 13؛ فاضل، سیستانی و نوری: العروة الوثقی، ج 1، کتاب التقلید، م 9؛صافی: هدایة العباد، ج 1، التقلید، م 14.].

حضرات آیات خامنه ای و مکارم شیرازی:

 تقلید ابتدایی از مجتهدی که از دنیا رفته بنابر احتیاط واجب جایز نیست.[2خامنه ای: اجوبة الاستفتائات، س 22؛ مکارم: العروة الوثقی، ج 1، کتاب التقلید، م 9.]

آیت الله وحید خراسانی:

 اگر بچه ای در سنّ تمییز (سنی که بچه در آن سن خوب و بد را بفهمد) مجتهدی را درک کند اما قبل از تقلید از او آن مجتهد بمیرد، می تواند ابتداءاً از او تقلید نماید. همچنین تقلید ابتدایی از مجتهد فوت شده برای کسی که فتوای او را یاد گرفته طبق مبنای کسی که در بقاء بر میّت یاد گرفتن فتوا را کافی می داند، جایز است. در غیر این دو مورد تقلید ابتدایی از میّت جایز نیست.[وحید: منهاج الصالحین، ج 2، م 5 و 6.]

آیت الله شبیری زنجانی: 

اگر انسان در هنگامی که ممیّز بوده و خوب و بد را می فهمد، مجتهدی را درک کرده که در آن زمان می توانسته از او تقلید کند، می تواند پس از مرگ آن مجتهد از او تقلید کند، خواه در زمان زنده بودن مجتهد از او تقلید کرده باشد یا نه، در غیر این صورت بنابر احتیاط عمل کردن به فتوای مجتهدی که از دنیا رفته جایز نیست.[شبیری: رساله، م 10.]

مسائل متفرقه در مورد بقا بر تقلید میت طبق نظر آیت الله خامنه ای

33 – شخصی که مقلّد امام (قدّس سرّه) بوده، پس از ارتحال ایشان از مرجع معینی تقلید نموده است. در حال حاضر میخواهد دوباره از امام تقلید نماید. آیا این تقلید جایز است؟
ج. رجوع از مجتهد زنده جامع الشرایط به مجتهد میت بنا بر احتیاط، جایز نیست. ولی اگر مجتهد زنده در زمان عدول به اوواجد شرایط نبوده است، عدول به او از همان ابتدا باطل بوده، و این فرد در حال حاضر اختیار دارد که همچنان بر تقلید امام (قدّس سرّه) باقی بماند و یا به مجتهد زنده ای که تقلیدش جایز است، عدول کند . 

34 – من در زمان حیات امام خمینی (ره) به سن تکلیف رسیده و در بعضی از احکام از ایشان تقلید کردم، در حالی که مسألهتقلید به خوبی برایم معلوم نبود، اکنون چه تکلیفی دارم؟
ج. اگر در اعمال عبادی و غیر عبادی در زمان حیات امام (ره) به فتاوای ایشان عمل نموده اید، و عملاًً مقلد ایشان، هرچند دربعضی از احکام، بوده اید، در حال حاضر بقا بر تقلید حضرت امام (ره) در همه مسائل برای شما جایز است . 

35 – حکم بقا بر تقلید میت اگر اعلم باشد، چیست؟
ج. بقا بر تقلید میت در هر صورت جایز است. ولی سزاوار است که احتیاط در بقا بر تقلید میتِ اعلم ترک نشود . 

36 – آیا در بقا بر تقلید میت، اجازه از مجتهد اعلم معتبر است و یا اجازه هر مجتهدی کافی است؟ 
ج. در جواز بقا بر تقلید میت، در صورتی که مورد اتّفاق فقها باشد، اجازه از اعلم واجب نیست .

37 – شخصی که از امام راحل (قدّس سرّه) تقلید می کرده و بعد از رحلت ایشان در بعضی از مسائل از مجتهد دیگری تقلیدکرده است، اکنون آن مجتهد نیز وفات نموده است، این شخص چه تکلیفی دارد؟
ج. می تواند مانند گذشته، بر تقلید از امام (قدّس سرّه)، در مسائلی که از ایشان عدول نکرده، باقی بماند. همچنان که مخیراست در مسائلی که عدول نموده بر فتوای مجتهد دوم باقی بماند و یا به مجتهد زنده عدول کند . 

38 – بعد از وفات امام راحل (قدّس سرّه) گمان می کردم که بنا بر فتوای ایشان بقا بر تقلید میت جایز نیست، لذا مجتهدزنده دیگری را برای تقلید انتخاب کردم. آیا می توانم بار دیگر به تقلید از امام راحل رجوع کنم؟
ج. رجوع به تقلید از امام (قدّس سرّه) بعد از عدول از ایشان به مجتهد زنده در مسائلی که عدول نموده اید، جایز نیست، مگر اینکه فتوای مجتهد زنده، وجوب بقا بر تقلید میت اعلم باشد، و شما معتقد باشید که امام (ره) نسبت به مجتهد زنده اعلم است،که در این صورت بقا بر تقلید امام (ره) واجب است . 

39 – آیا جایز است که در یک مسأله با وجود اختلاف در فتوا گاهی به فتوای مجتهد میت رجوع کنمو گاهی به فتوای مجتهد زنده اعلم؟
ج. بقا بر تقلید میت تا زمانی که به مجتهد زنده عدول نشده، جایز است و پس از عدول، رجوع مجدد به میت جایز نیست. 

40 – آیا بر مقلّدین امام راحل (ره) و کسانی که قصد بقا بر تقلید از ایشان را دارند، اجازه گرفتن از یکی از مراجع زنده واجباست؟ یا این که اتّفاق اکثر مراجع و علمای اسلام بر جواز بقا بر میت کافی است؟
مجتهد معینی نیست. 

41 – نظر شریف جناب عالی راجع به بقا بر تقلید از میت در مسأله ای که مکلّف در حال حیات مرجع به آن عمل کرده و یانکرده، چیست؟
ج. بقا بر تقلید میت در همه مسائل حتی در مسائلی که تا کنون مکلّف به آن ها عمل نکرده است، جایز و مجزی است . 

42 – بنا بر جواز بقا بر تقلید از میت، آیا این حکم شامل اشخاصی که در زمان حیات مجتهد مکلّف نبوده ولی به فتاوای آنمرجع عمل کرده اند، هم می شود؟
ج. اگر تقلید شخص غیربالغ از مجتهد جامع الشرایط به نحو صحیح محقق شده باشد، باقی ماندن بر تقلید همان مجتهد بعد ازفوتش جایز است. 

43 – ما از مقلدین امام خمینی (ره) هستیم که بعد از رحلت جانسوز ایشان بر تقلید وی باقی مانده ایم. ولی چون در شرایطدشوار فعلی که ملت مسلمان با استکبار جهانی درگیر است، با مسائل شرعی تازه ای روبرو می شویم و احساس می کنیم بایدبه حضرت عالی رجوع نمائیم و از شما تقلید کنیم، آیا این کار برای ما جایز است؟
ج. بقا بر تقلید از امام (قدّس سرّه) برای شما جایز است و فعلاًً نیازی به عدول از تقلید ایشان ندارید، در صورت نیاز به استعلامحکم شرعی در مسائل مستحدثه، می توانید با دفتر ما مکاتبه نمایید . 

44 – وظیفه مقلد در قبال مرجع تقلید خود در صورتی که اعلمیت مرجع دیگری را احراز نماید، چیست؟
ج. بنا بر احتیاط، واجب است در مسائلی که فتوای مرجع فعلی با فتوای مرجع اعلم اختلاف دارد، به مرجع اعلم عدول نماید . 

45 – 1. در چه صورتی جایز است، مقلد از مرجع تقلیدش عدول کند؟ 2. آیا عدول از اعلم به غیر اعلم در مواردی که فتاوای مرجع اعلم منطبق با زمان نباشد و یا عمل به آن بسیار دشوار باشد، جایزاست؟
ج.1. عدول از مرجع تقلید زنده به مجتهد دیگر، جایز نیست علی الاحوط، مگر در صورتی که مرجع دوم اعلم از مرجع اول وفتوای او در مسأله ای مخالف فتوای مجتهد اول باشد . 2. تنها گمان به ناهماهنگی فتاوای مرجع تقلید با زمان و شرایط حاکم بر آن و یا دشواری عمل به فتاوای او، سبب جواز عدولاز مجتهد اعلم به مجتهد دیگر نمی شود .