تاثیرات و فواید خواندن قرآن در زندگی

خداوند متعال خودش نور مطلق است چون فرمود : الله نور السموات و الارض و برای اینکه انسان ها را تحت نور ولایت خود درآورد انبیاء و ائمه را مبعوث کرد تا جان انسانها را نورانی کنند و لذا پیامبر را با قرآن به سوی مردم فرستاد:
«قد جاءکم من الله نور»
اگر قرآن نور است پس اُنس با قرآن ، هم خود انسان را نورانی می کند و هم خانه ی انسان را و انسان نورانی مسیر خود را پیدا می کند و عاقبت به خیر می شود.

آثار قرائت و خواندن قرآن

زیادی خیر و برکت و نورانی شدن خانه
در روایت آمده که در منزل های خود زیاد قرآن بخوانید ؛
قَالَ النَّبِيُّ صلی الله علیه و آله :
نَوِّرُوا بُيُوتَكُمْ بِتِلَاوَةِ الْقُرْآنِ وَ لَا تَتَّخِذُوهَا قُبُوراً كَمَا فَعَلَتِ الْيَهُودُ وَ النَّصَارَى صَلَّوْا فِي الْكَنَائِسِ وَ الْبِيَعِ وَ عَطَّلُوا بُيُوتَهُمْ فَإِنَّ الْبَيْتَ إِذَا كَثُرَ فِيهِ تِلَاوَةُ الْقُرْآنِ: كَثُرَ خَيْرُهُ وَ اتَّسَعَ أَهْلُهُ وَ أَضَاءَ لِأَهْلِ السَّمَاءِ كَمَا تُضِي‏ءُ نُجُومُ السَّمَاءِ لِأَهْلِ الدُّنْيَا الکافی، ج۲، ص۶۱۰.

«خانه‌هايتان را با تلاوت ‌قرآن نورانى كنيد و آن‌ها را هم ‌چون يهود و نصارا ـ كه نماز و عبادت را در خانه‌ها تعطيل كرده، تنها در كنيسه و كليسا انجام مى‌دهند ـ به گورستان تبديل نكنيد. هنگامى‌كه در خانه‌اى زياد قرآن خوانده شود، خير و بركت آن فزونى يابد و اهل خانه مدت‌ها از آن لذت خواهند برد و همان‌گونه كه ستارگان براى زمينيان مى‌درخشند، [اين خانه] نيز براى آسمانيان مى‌درخشد».

حضور ملائکه و رفتن شیاطین

عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام قَالَ قَالَ أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ علیه السلام :
الْبَيْتُ الَّذِي يُقْرَأُ فِيهِ الْقُرْآنُ وَ يُذْكَرُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ فِيهِ: تَكْثُرُ بَرَكَتُهُ وَ تَحْضُرُهُ الْمَلَائِكَةُ وَ تَهْجُرُهُ الشَّيَاطِينُ وَ يُضِي‏ءُ لِأَهْلِ السَّمَاءِ كَمَا تُضِي‏ءُ الْكَوَاكِبُ لِأَهْلِ الْأَرْضِ وَ إِنَّ الْبَيْتَ الَّذِي لَا يُقْرَأُ فِيهِ الْقُرْآنُ وَ لَا يُذْكَرُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ فِيهِ تَقِلُّ بَرَكَتُهُ وَ تتَهْجُرُهُ الْمَلَائِكَةُ وَ تَحْضُرُهُ الشَّيَاطِينُ
كافى(ط-الاسلامیه) ج۲، ص۶۱۰
امیرالمؤمنین علیه السلام فرمود:
خانه اى كه در آن قرآن خوانده شود و ذكر خداى عزوجل (و یاد او) در آن بشود، بركتش بسیار گردد، و فرشتگان در آن بیایند و شیاطین از آن دور شوند، و براى اهل آسمان مى درخشد چنانچه ستارگان براى اهل زمین مى درخشد، و خانه اى كه در آن قرآن خوانده نشود و ذكر خداى عزوجل در آن نشود بركتش كم شود، و فرشتگان از آن دور شوند و شیاطین در آن حاضر گردند.
پس یکی از اهداف قرآن این است که انسان را نورانی کند و تاریکی های دلش را برطرف کند حالا اگرجان انسانی نورانی شد سخنانش هم نورانی میشود و برخورد او هم نورانی میشود .

تاثیر در فرزندان

تلاوت قرآن در خانه‌ها در سایر افراد خانواده اثر دارد. پدر و مادری که خواندن قرآن جزو برنامه زندگیشان باشد، فرزندانشان هم به فراگیری و خواندن قرآن علاقمند می‌شوند. حتی فراتر از خانه، در همسایگان نیز تاثیر زیادی دارد. و خانه ای که در آن قرآن خوانده می شود نورانیت خاصی دارد و این نورانیت در فرزندان تاثیر می گذارد.

تاثیرات تلاوت قرآن در زندگی

بی گمان تلاوت به معنای خواندن و تدبر در معنای آن در خصوص کتاب های آسمانی از جمله قرآن، می بایست به عنوان امری روزانه انجام شود؛ زیرا خواندن و تدبر در آیات قرآن افزون بر ایجاد شناخت نسبت به هستی، فرمان هایی را نیز به خواننده منتقل می کند که بر پایه آن می تواند به سعادت دنیا و آخرت دست یابد و زندگی خویش را به درستی مدیریت نماید. به ویژه آن که قرآن از سوی خداوندی فرو فرستاده شده است که آفریدگار و پروردگار هستی و انسان است و خیر و صلاح وی را بیشتر می داند و می خواهد.
به نظر می رسد که قرائت به معنای خواندن مطلق است ولی تلاوت به معنای خواندنی خاص است که شخص آیات و یا سوره های قرآنی را پشت سر هم می خواند. راغب اصفهانی براین باور است که تلاوت افزون بر ویژگی خواندن پیاپی و پشت سر هم از ویژگی دیگری نیز برخوردار می باشد که عبارت از تدبر در آیات و معانی آن است.
بنابراین هر نوع قرائتی را نمی توان تلاوت نامید. (مفردات راغب ص۱۶۷ ذیل ماده تلو و نیز نگاه کنید کشاف اصطلاحات الفنون و العلوم ج۱ ص۵۰۵ ذیل مدخل التلاوه) …

آثار تلاوت آیات آسمانی

قرآن در آیات چندی به مسئله آثار تلاوت آیات در زندگی بشر می پردازد تا افزون بر بیان ارزش و اهمیت آن، کارکردهای تلاوت را بنمایاند. به سخن دیگر بیان آثار تلاوت از سوی خداوند توجه دادن به کارکردهای تلاوت است و انسان می بایست با توجه به این کارکردها به تلاوت آیات بپردازد.
از جمله نقش هایی که قرآن برای تلاوت برمی شمارد و آن را از آثار تلاوت می داند، مسئله اتمام حجت است. به این معنا که تلاوت آیات الهی برای مردم از سوی پیامبران به این قصد و منظور انجام می شد که اتمامی حجتی صورت پذیرد و کسی مدعی نشود که به حقایق آگاه نبوده و یا دسترسی به حقایق نداشته و نتوانسته است از حق و حقیقت آگاهی یابد.
ازآن جایی که توبیخ و مجازات می بایست برپایه آگاهی و علم و توان انجام شود و مجازات بدون آگاهی بخشی و ظرفیت سنجی، امری قبیح و از نظر عقل و عقلا نادرست و مذموم می باشد، خداوند از طریق آیات الهی می کوشد تا مردمان را به حق آگاه ساخته و باطل را به ایشان بازشناساند. از این رو هرگونه مجازات و عذاب و سرزنشی را موکول به بیان حکم و تبیین حق و حقیقت نموده است.
خداوند در آیه ۵۹ سوره قصص می فرماید: و ما کان ربک مهلک القری حتی یبعث فی امها رسولا یتلوا علیهم آیاتنا و ماکنا مهلکی القری الا و اهلها ظالمون.

تلاوت قرآن زمینه ساز آگاهی بخشی

در این آیه به دو مسئله مهم توجه داده شده است: نخست آن که هرگونه مجازات توبیخی و عذابی متوقف بر بیان حکم و آگاهی بخشی از طریق تلاوت آیات الهی و آموزه های وحیانی شده است و خداوند نیز به حکم عقل و سیره عقلایی، مردمان را بدون اطلاع و آگاهی بخشی از حق و باطل، عذاب نمی کند.
دوم این که تنها آگاهی برای عذاب و مجازات کافی نیست بلکه می بایست شخص در مقام عمل قرار گیرد و توان عمل به مطلب و حکم را داشته باشد. بنابراین هرگاه قادر به انجام کاری بود ولی باز رفتاری بیرون از حق و دایره قانون تلاوت شده انجام داد می توان وی را مجازات کرد. براین اساس احتمال خلاف و یا نیت عمل به تنهایی موجب نمی شود تا شخصی را حتی اگر به موضوع آگاه بود مجازات کرد.
تنها کسانی از سوی خداوند مجازات می شوند که پس از آگاهی، برخلاف حق عمل کرده و با در پیش گرفتن ظلم یعنی تجاوز از حدود بیان شده رفتاری برخلاف قانون انجام می دهند.
بنابراین یکی از کارکردها و اهداف تلاوت آیات الهی بر گناهکاران و مجرمان از سوی خدا و پیامبران اتمام حجت خدا بر ایشان است. (مؤمنون آیات ۱۰۳ و ۱۰۵)

اصلاح افراد

از دیگر کارکردهای تلاوت می توان به اصلاح افراد اشاره کرد. تلاوت آیات الهی بر انسان زمینه ساز اصلاح وی می شود و او از این شایستگی برخوردار می گردد تا به مقام اهل تقوا و رستگاری برسد. (اعراف آیه ۳۵)
قرآن در آیه ۱۱۳ و ۱۱۵ سوره آل عمران تلاوت آیات الهی به ویژه در شب را عامل مهمی برای انجام کارهای خیر و تزکیه انسان برمی شمارد.
تلاوت آیات الهی زمینه ساز تقواپیشگی انسان به شمار می رود (اعراف آیه ۳۵) و موجب می شود انسان در زمره صالحان (آل عمران آیه ۱۱۳ و ۱۱۴) قرار گیرد.
از نظر قرآن تلاوت آیات الهی به هنگام شب و در حال سجده معیاری برای برتری و فضیلت انسان بر دیگری می باشد (آل عمران آیه ۱۱۳) و موجبات ازدیاد و افزایش ایمان مؤمنان راستین (انفال آیه ۲ و ۴) و خشم و غضب کافران (حج آیه ۷۲) را فراهم می آورد.
از آثاری که قرآن برای تلاوت بیان می کند می توان به اظهار ایمان (قصص آیه ۵۲ و ۵۳) اعراض کافران و مشرکان از حق و حقیقت(اسراء آیه ۴۶)، اقرار به حق و حقانیت قرآن (قصص آیات ۵۲ و ۵۳) امیدواری به پاداش همیشگی (فاطر آیه ۲۹)، انذار انسان های دیگر (مریم آیه ۹۷) بشارت و مژده به پرهیزگاران (همان)، بالا بردن ظرفیت و توان انسان ها برای به دوش گرفتن مسئولیت های سنگین (مزمل آیه ۴ و ۵) تذکر (دخان آیه ۵۸) و تسلیم در برابر حق (قصص آیات ۵۳ و ۵۴) تعلیم معارف الهی به مردم (بقره آیه ۱۲۹ و ۱۵۱ و آل عمران آیه ۱۶۴ و جمعه آیه۲)، ایجاد حجاب میان کافران و مؤمنان (اسراء آیه ۴۵)، ایجاد خشوع (اسراء آیه ۱۰۷ و ۱۰۹) و خضوع (همان)، هدایت (آل عمران آیه ۱۰۱) و مغفرت (انقال آیه ۲ و ۴) و جلوگیری از ارتداد (آل عمران آیه ۱۰۰ و ۱۰۱) اشاره کرد.

چگونه می‌توان با قرآن مجید انس پیدا کرد؟

برای بهره‌مندی و اُنس با قرآن باید مراحلی را طی کرد از جمله:

1. یادگیری قرآن؛

پیامبر اکرم ـ صلّی الله علیه و آله ـ می‌فرماید: «خیاركم من تعلم القرآن وعلّمه؛ بهترین شما كسی است كه قرآن را بیاموزد و آن را به دیگران نیز یاد دهد». (بحار الانوار، ج 89، ص 186)

2. قرائت قرآن؛

حضرت امام صادق ـ علیه السّلام ـ می‌فرماید: «من قرأ القرآن و هو شاب مۆمن اختلط القرآن بلحمه ودمه و جعله الله مع السفرة الكرام البررة…؛ (الكافی، ج 2، ص 603) كسی كه قرآن بخواند، درحالی كه جوان مۆمن است، قرآن با گوشت و خون او مخلوط شده و با فرشتگان بزرگوار و نیكو صفت همنشین می‎شود».
پیامبر اکرم ـ صلّی الله علیه و آله ـ می‌فرماید: «نوروا بیوتكم بتلاوة القرآن…»؛ ( خانه‎های خود را با تلاوت قرآن نورانی كنید». (الکافی، ج 2، ص 610)
انسانِ کمال طلب, فقط به امور مادّی بسنده نمی کند و به سوی هدفهای والاتری گام بر می دارد. لذا وحشت و تنهایی خود را در پناه امور معنوی زائل می کند

3. تدبر در قرآن؛

قاری قرآن باید با توجه به معانی قرآن، آن راتلاوت کند و در آیات تفکر و اندیشه نماید و از آن‌ها پند گیرد، چنان که حضرت علی ـ علیه السّلام ـ می‌فرماید: «(پرهیزكاران) در شب به پا خواسته و قرآن را شمرده و با تدبر تلاوت می‎كنند، جان خویش را با آن محزون می‎سازند و دوای درد خود را از آن می‎گیرند.
هرگاه به آیه‎ای برسند كه در آن تشویق باشد، با علاقه و امید به آن روی می‎آورند و روح و جانشان با شوق بسیار در آن ذخیره می‎شود و آن را همواره الگوی خود می‎سازند و هرگاه به آیه‎ای برسند كه در آن بیم باشد، گوش‎های دل خود را برای شنیدن آن باز می‎كنند و صداهای ناله و برخورد زبانه‎های آتش در گوششان طنین انداز است» (نهج البلاغه، معجم المفهرس، خطبه 193، ص 12)

4. عمل به قرآن؛

پیامبر اکرم ـ صلّی الله علیه و آله ـ می‌فرماید: «ربّ تال للقرآن و القرآن یلعنه؛ چه بسیار كسانی كه قرآن را تلاوت می‎كنند، در حالی كه قرآن بر آن‎ها لعن و نفرین می‎فرستد». (ری شهری، میزان الحکمه، ج 8، ص 90)

5. حفظ قرآن؛

پیامبر اکرم ـ صلّی الله علیه و آله ـ می‌فرماید: «لا یعذب الله قلبا وعی القرآن؛ خداوند قلبی را كه ظرف قرآن باشد، عذاب نمی‎كند». (بحار الانوار، ص 178)
بنابراین، برای مأنوس شدن با قرآن، داشتن برنامه‌ای منظم و روزانه برای قرائت و عمل به موارد و عوامل مذکور لازم است.

موانع تاثیرگذاری قرائت و خواندن قرآن

قرآن از استکبار (مؤمنون آیه ۶۶ و ۶۷)، تمسخر و استهزاء (نساء آیه ۱۴۰)، غفلت (انبیاء آیه ۱ تا ۳)، کفر (آل عمران آیه ۱۰۱)، کوردلی (انعام آیه ۲۵) و گناه (جاثیه آیه ۳۱) به عنوان مهم ترین موانع تاثیرگذاری آیات قرآن یاد می کند.
آداب تلاوت
قرآن، خواندن آیات الهی به هنگام شب را از آداب تلاوت آیات الهی برمی شمارد و مردمان را تشویق و ترغیب می کند تا در این هنگام به تلاوت بپردازند؛ زیرا تلاوت در شب موجب تدبر بیش تر شخص در آیات می شود و امکان دریافت مطالب سنگین و مهم را برای وی فراهم می آورد. (آل عمران آیه ۱۱۳)
از دیگر آدابی که قرآن برای تلاوت بیان می کند سجده و خضوع در هنگام تلاوت آیات الهی است. (همان و نیز مریم آیه ۵۸)
استعاذه و پناه بردن به خدا از شر شیطان (نحل آیه ۹۸)، تلاوت شایسته آیات قرآن (بقره آیه ۱۲۱)، تانی و آرامش در خواندن آیات (اسراء آیه ۱۰۶)، ترتیل آن (بقره آیه ۱۲۱ و نیز مزمل آیه ۴)، رعایت سکوت هنگام شنیدن آیات قرآنی (اعراف آیه ۲۰۴ و احقاف آیه ۲۹)و آغاز به بسم الله و نام خدا (علق آیه۱) و خواندن با صوت زیبا (مزمل آیه ۴) از آداب دیگر تلاوت قرآن است.