آگاهی از نکات حقوقی خرید خودرو دست دوم ضروری است
شیب تند افزایش قیمت خودرو در سال‌های اخیر باعث شده تا بسیاری چاره‌ای جز خرید خودروی کارکرده نداشته باشند. توجه به نکات حقوقی خرید خودرو دست دوم در معامله این خودروها به اندازه مسائل فنی اهمیت دارد؛ اما متأسفانه بسیاری از افراد هنگام خرید خودرو کارکرده بیشتر به نکات فنی دقت می‌کنند و به نکات حقوقی خرید ماشین دست دوم توجه کافی ندارند.
این موضوع متأسفانه ضررهای جبران‌ناپذیری را به دنبال دارد و اگر قصد خرید چنین خودرویی را دارید، توصیه می‌کنیم تا این مطلب را حتماً تا انتها بخوانید؛ چون سعی کرده‌ایم تمامی نکات حقوقی خرید خودرو کارکرده، قوانین مربوطه و تبعات ناشی از عدم رعایت آن‌ها را با برداشت از سایت همراه مکانیک، در آن شرح بدهیم تا هنگام معامله خودرو کارکرده دچار ضرر و زیان نشوید.
مدارک خودرو را بررسی کنید
قبل از معامله خودرو، حتماً از کامل‌بودن مدارک شناسایی فروشنده و مدارک خودرو اطمینان حاصل کنید. این مدارک باید شامل موارد زیر باشند:
- کارت خودرو
- برگ سبز خودرو
- سند کمپانی
- برگ معاینه فنی معتبر
- بیمه شخص ثالث خودرو
- مفاصاحساب مالیات نقل‌وانتقال و خلافی خودرو (در صورت قطعی‌شدن معامله)
دقت کنید خودرو حتماً به نام فروشنده باشد و حتی‌المقدور از خرید خودروهای در رهن شرکت سازنده (به عبارت در رهن در بالای برگ سبز دقت کنید)، با پلاک شهرستان‌های دیگر، وکالتی و … بپرهیزید. برخی دلالان، خودروها را با سند باز و پلاک نفر قبلی می‌فروشند! بعضی خودرو را جای طلب از کسی گرفته‌اند و خرید این مدل خودروها تازه اول داستان است.
بر اساس جدیدترین قوانین خرید و فروش خودرو دست دوم و صفر، فروش خودرو بدون سند کمپانی ممنوع است. درصورتی‌که چنین خودرویی را بخرید، در صورت بروز مشکل برای اثبات مالکیت خودرو چالش خواهید داشت و در صورت اقدام قانونی برای دریافت سند کمپانی المثنی، این سند به نام آخرین کسی ثبت می‌شود که در دفاتر اسناد رسمی خودرو به نام او خورده است. نقل‌وانتقال خودرو و تعویض پلاک بدون برگ سبز و معاینه فنی هم اصولاً امکان‌پذیر نیست.
حواستان به خودروهای وکالتی و در رهن باشد
معمولاً خودروهای در رهن نسبت به خودروهایی که سند شش‌دانگ آن‌ها به نام مالک خورده، قیمت پایین‌تری دارند. با این حال قوانین خرید و فروش خودرو دست دوم در رهن بسیار پیچیده است و به همین دلیل توصیه می‌شود که تا جای ممکن از خرید این خودروها خودداری کنید.
قوانین و نکات حقوقی خرید خودرو کارکرده وکالتی هم به اندازه خرید خودروی در رهن پیچیده است و به همین دلیل خرید چنین خودروهایی هم توصیه نمی‌شود؛ مگر این که وکالت فقط برای تعویض پلاک باشد و پیش از آن از پرداخت مالیات و خلافی خودرو توسط فروشنده و نبودن مشکلاتی مثل توقیفی و در رهن نبودن خودرو مطمئن شوید.
برای مثال در صورت وجود مشکلات زیر، خودرو در پارکینگ مراکز تعویض پلاک توقیف می‌شود و اگر مدت‌زمان وکالت‌نامه شما کمتر از این زمان توقیف خودرو باشد با مشکلات زیادی روبرو خواهید شد:
- اگر خودرو مشکل منکراتی داشته باشد.
- فروشنده ممنوع‌المعامله باشد.
- درصورتی‌که شماره شاسی، موتور یا اتاق با سند رسمی خودرو مطابقت نداشته باشد.
- درصورتی‌که به دلیل بدهی، عدم پرداخت مهریه، ارتکاب جرم و… برای خودرو حکم توقیف قضایی صادر شده باشد.
در معامله وکالتی خودرو کارکرده، حواستان به موارد زیر باشد:
- چنانچه خریدار به هر دلیل و به‌ویژه در زمان ترخیص خودرو از توقفگاه نیاز به خدمات ترافیکی داشته باشد و مالکیت وی محرز نشود، از خدمات مربوطه محروم می‌شود و امکان ترخیص خودرو را نخواهد داشت. در صورت بروز چنین مشکلی، باید مالک اصلی پلاک حضور داشته باشد که این امکان همیشه وجود ندارد.
- تا زمان قطعی نشدن نقل‌وانتقال خودرو (فروش وکالتی بدون مبایعه‌نامه)، تمامی جرایم خودرو به نام مالک ثبت می‌شوند. در نتیجه جریمه‌های رانندگی انباشته می‌شود و با رسیدن مبلغ خلافی خودرو به یک میلیون تومان، دستور توقیف خودرو در سیستم اجرائیات صادر و اجرا می‌شود.
- درصورتی‌که مبایعه‌نامه رسمی پیش از گرفتن وکالت امضا نشده باشد، فروشنده با ارائه مستندات به مراجع قضایی می‌تواند دستور توقیف سیستمی پلاک خودرو را بگیرد و خریدار را تحت تعقیب قرار دهد.
برای جلوگیری از مشکلات بالا، از فروشنده بخواهید وکالت‌نامه را در دفاتر اسناد رسمی به شما بدهد و پیش از آن مبایعه‌نامه تنظیم و امضا شود و در وکالت‌نامه اجازه انتقال سند به شما داده شود تا پلاک جدید به نام خودتان صادر شود.
مراقب فروشنده‌های ممنوع‌المعامله باشید
اگر فروشنده گفت به‌جای مراجعه به مراکز تعویض پلاک به شما وکالت‌نامه بدهد، تاحد امکان قبول نکنید چون اگر فروشنده ممنوع‌المعامله باشد داشتن وکالت‌نامه از او فایده‌ای ندارد. تمام مراکز تعویض پلاک به سامانه‌های قضایی متصل هستند و درصورتی‌که فروشنده ممنوع‌المعامله باشد، تعویض پلاک انجام نخواهد شد و حتی ممکن است خودرو توقیف شود.
البته با استفاده از برخی از سایت‌ها و اپلیکیشن‌های ارائه‌دهنده خدمات قضایی می‌توانید اعتبار معاملاتی فروشنده را بررسی کنید. این کار به کدملی و پرداخت مبلغ کمی نیاز دارد. درصورتی‌که فروشنده ممنوع‌المعامله نبود، بعداز تنظیم مبایعه‌نامه در دفاتر اسناد رسمی، می‌توانید از او وکالت تعویض پلاک بگیرید.
پیش از انتقال سند، قرارداد تنظیم کنید
توصیه می‌شود که پس از بررسی موارد فنی و حقوقی، بین خریدار و فروشنده یک مبایعه‌نامه امضا شود. مبایعه‌نامه یا قولنامه قراردادی بین خریدار و فروشنده است که هرطرف قرارداد را موظف می‌سازد تا نسبت‌به موارد توافق شده تعهد داشته باشند. از نوشتن هرگونه قولنامه دستی خودداری کنید. موارد زیر باید در قولنامه ماشین قید شود:
- مشخصات کامل مالک و فروشنده (شماره ملی، آدرس دقیق، تاریخ تولد، محل صدور شناسنامه و شماره تماس)
- تمام جزئیات خودرو مانند مدل، رنگ، وسایل و آپشن‌های موجود، تک سوخت یا دوگانه‌سوز بودن آن و…
- قیمت توافقی و نحوه پرداخت هزینه از سوی خریدار
- زمان تحویل خودرو از طرف فروشنده به‌همراه بیمه و کارت سوخت
- زمان و نحوه تعویض پلاک
- نحوه پرداخت عوارض سالانه شهرداری، مالیات، جرایم و دریافت تأییدیه عدم خلافی خودرو
- توافقات برای زمان حضور در دفترخانه
- موارد مربوط‌به نحوه فسخ معامله و جرایم مربوطه
نکات تنظیم مبایعه‌نامه
- پیش‌از امضای مبایعه‌نامه نسبت‌به بررسی اصالت خودرو و مدارک آن اقدام کنید و بدانید جمله «مورد معامله عیناً به رؤیت خریدار رسید»، به‌معنی پذیرفتن مورد معامله با شرایط پیدا و پنهان آن است.
- نگه‌داشتن بخشی از مبلغ تا پایان تنظیم سند رسمی، از مهم‌ترین نکات حقوقی خرید خودرو دست دوم محسوب می‌شود. به همین منظور تا پیش از مراجعه به مراکز تعویض پلاک، تأیید اصالت خودرو، احراز ممنوع‌المعامله نبودن فروشنده و همچنین پرداخت جرایم معوقه و دیون دولتی از سوی او، از تسویه‌حساب و پرداخت کامل پول معامله خودداری کنید.
- در صورت معاوضه 2 خودرو با یکدیگر، حتماً دو قولنامه یا مبایعه‌نامه جدا برای این‌کار تنظیم کنید تا درصورت عدم انجام تعهدات توسط یک طرف، برای طرف دیگر مشکلی پیش نیاید.
- درصورت خط‌خوردگی مبایعه‌نامه، علت آن را توضیح دهید و از همه افراد امضاکننده بخواهید زیر توضیح مربوطه را امضا و تأیید کنند که خط‌خوردگی قبل‌از امضا بوده است.
تعویض پلاک
طرفین قرارداد پس‌از تنظیم مبایعه‌نامه رسمی، نقل‌وانتقال بخشی از ثمن معامله و پیش‌از حضور در دفتر اسناد رسمی، در مراکز تعویض پلاک حضور پیدا کنند. فهرست زیر مدارک لازم برای خرید خودرو دست دوم را نشان می‌دهد که باید توسط خریدار و فروشنده در مراکز تعویض پلاک ارائه شوند:
- کارت ملی و شناسنامه فروشنده و خریدار
- وکالت تعویض پلاک (درصورت عدم حضور فروشنده)
- اصل کارت خودرو
- اصل برگ سبز
- برگه معاینه فنی معتبر
- برگه مفاصاحساب عوارض شهرداری، مالیات نقل‌وانتقال خودرو و خلافی
- سند کمپانی
- مدارک تأییدکننده محل سکونت خریدار برای ارسال کارت خودرو
مدارک تأییدیه محل سکونت باید با مراجعه‌به سامانه سخا اخذ شود.
کارت سبز خودرو به‌معنی مالکیت است؟
امرزه برگ سبز سند مالکیت خودرو تلقی می‌شود؛ مگر اینکه خریدار و فروشنده خود خواهان ثبت سند در این دفاتر باشند. البته توصیه می‌کنیم برای ثبت سند رسمی به دفترخانه مراجعه کنید تا درصورت بروز دعاوی حقوقی، به مشکل برنخورید.
نکات مراجعه‌به دفاتر اسناد رسمی
پس‌از تعویض پلاک، طرفین معامله می‌توانند با حضور در دفاتر اسناد رسمی نسبت‌به تنظیم سند قطعی خودرو اقدام نمایند. مدارک موردنیاز جهت تنظیم سند عبارت‌اند از:
- برگ سبز جدید یا همان شناسنامه خودرو صادره در مرکز تعویض پلاک
- تأییدیه نقل‌وانتقال خودرو (برگ سبز جدید) که در مراکز تعویض پلاک صادر می‌شود
- برگه کمپانی
- اصل مدارک شناسایی خریدار و فروشنده
- بیمه‌نامه شخص ثالث و کارت هوشمند سوخت
- برگ مفاصاحساب پرداختی عوارض سالانه شهرداری
- گواهی عدم خلافی با تاریخ یک روز قبل‌از معامله
- معاینه فنی معتبر
دفاتر اسناد رسمی تکلیفی در زمینه استعلام مالیات مشاغل و عدم خلافی خودرو ندارند؛ به‌همین دلیل توصیه شده که پیش از انتقال سند رسمی، مدارک مربوطه را از فروشنده بگیرید و خودتان صحت‌وسقم آن را بررسی کنید.
اطمینان از رعایت نکات حقوقی خرید خودرو دست دوم با همراه مکانیک
برای اطمینان از رعایت کلیه نکات حقوقی خرید خودرو دست دوم، می‌توانید از خدمات کارشناسی فنی و حقوقی همراه مکانیک استفاده کنید. کارشناسان این مجموعه پس از حضور در محل موردنظر شما، خودرو را از نظر موارد فنی و بدنه کاملاً کارشناسی می‌کنند و در صورت تمایل، می‌توانید از خدمت حقوقی همراه مکانیک که شامل تنظیم مبایعه‌نامه و نظارت بر مراحل قانونی نقل‌وانتقال خودرو می‌شود هم استفاده کنید.
در صورت خرید خودروی کارکرده از نمایشگاه آنلاین همراه مکانیک هم خیالتان از بابت رعایت نکات حقوقی خرید خودرو دست دوم راحت باشد. کارشناسان این مجموعه از لحظه انتخاب خودرو تا تعویض پلاک همراه شما خواهند بود.
منبع: hamrah-mechanic.com/mag/guidance-buying-used-cars-legal-tips/
