آیا پی جی اس بهترین راهحل برای بارداری سالم است؟

در سالهای اخیر، تکنیکهای پیشرفته ژنتیکی در زمینه درمان ناباروری و تشخیص اختلالات کروموزومی، تحولی چشمگیر در دنیای پزشکی ایجاد کردهاند. یکی از این تکنیکها، پی جی اس (PGS) یا غربالگری ژنتیکی قبل از کاشت است که به طور خاص برای شناسایی مشکلات کروموزومی در جنینها قبل از انتقال به رحم مادر استفاده میشود. این روش به زوجهایی که درگیر ناباروری یا سقطهای مکرر هستند، کمک میکند تا از انتخاب جنینهای دارای اختلالات کروموزومی جلوگیری کرده و شانس بارداری سالم را افزایش دهند.
پی جی اس (PGS) چیست؟
PGS مخفف “Preimplantation Genetic Screening” به معنی غربالگری ژنتیکی قبل از کاشت است. این روش مشابه پی جی دی (PGD) است، اما تفاوت اصلی آن در هدف و نوع بررسی است. در حالی که پی جی اس به طور خاص برای شناسایی اختلالات ژنتیکی یا بیماریهای موروثی به کار میرود، PGS بیشتر برای شناسایی مشکلات کروموزومی در جنینهای حاصل از لقاح مصنوعی استفاده میشود.
در روش PGS، هدف شناسایی مشکلات کروموزومی مانند تریزومیها (وجود یک کروموزوم اضافی) یا مونوزومیها (کمبود یک کروموزوم) است. این مشکلات میتوانند باعث ناهنجاریهای جدی مانند سندرم داون، سندرم ترنر، یا اختلالات دیگر شوند. با استفاده از PGS، امکان انتخاب جنینهای سالم از نظر کروموزومی پیش از انتقال به رحم مادر فراهم میشود.

فرآیند پی جی اس چگونه صورت می گیرد؟
فرآیند PGS شباهتهای زیادی با PGD دارد، با این تفاوت که بیشتر تمرکز آن بر روی مشکلات کروموزومی است:
- تحریک تخمدانها: همانند PGD، در ابتدا تخمدانهای زن با داروهای خاص برای تولید تخمکهای بیشتر تحریک میشود.
- برداشت تخمک: پس از آماده شدن تخمکها، تحت یک عمل جراحی ساده، تخمکها برداشت میشوند.
- لقاح آزمایشگاهی (IVF): تخمکها با اسپرم در آزمایشگاه لقاح داده میشوند تا جنینها تشکیل شوند.
- برداشت سلولهای جنینی: در این مرحله، یک یا چند سلول از جنینهایی که در حال رشد هستند برداشته میشود. این سلولها برای تجزیه و تحلیل ژنتیکی به آزمایشگاه ارسال میشوند.
- تحلیل کروموزومی: در این مرحله، سلولهای جنینی برای مشکلات کروموزومی بررسی میشوند. هدف اصلی شناسایی مشکلاتی مانند تریزومی (وجود یک کروموزوم اضافی) یا مونوزومی (کمبود یک کروموزوم) است. این تحلیل معمولاً به کمک تکنیکهای پیشرفتهای همچون FISH (فلورسانس این سایت هیبریدیزاسیون) و یا نانوژنومیکس انجام میشود.
- انتقال جنین سالم: پس از تحلیل و تایید سلامت کروموزومی جنینها، جنینهای سالم به رحم مادر منتقل میشوند.
مزایای پی جی اس چیست؟
PGS میتواند مزایای قابل توجهی برای زوجهایی که به درمان ناباروری و تکنیکهای IVF نیاز دارند، فراهم کند:
- افزایش شانس بارداری سالم: PGS میتواند به طور مؤثری شانس بارداری موفق را افزایش دهد، زیرا جنینهایی که مشکلات کروموزومی دارند معمولاً نمیتوانند رشد کنند یا در صورت بارداری، به سقط منجر میشوند.
- جلوگیری از اختلالات کروموزومی: PGS به کاهش احتمال ابتلا به اختلالات کروموزومی در جنینها کمک میکند. این اختلالات میتوانند منجر به مشکلات ژنتیکی جدی شوند که ممکن است در صورت نداشتن غربالگری، شناسایی نشوند.
- کاهش خطر سقط جنین: انتخاب جنینهایی که از نظر کروموزومی سالم هستند، احتمال سقط جنین را کاهش میدهد. جنینهای دارای اختلالات کروموزومی معمولاً به دلایل مختلف قادر به رشد طبیعی نیستند.
- افزایش شانس موفقیت IVF: PGS میتواند به انتخاب جنینهای سالمتر کمک کند که این امر احتمال موفقیت IVF را افزایش میدهد.
آشنایی با کاربردهای پی جی اس
PGS به طور عمده برای کسانی که با مشکلات باروری مواجه هستند یا در معرض خطر ابتلا به اختلالات کروموزومی قرار دارند، کاربرد دارد. برخی از شرایطی که PGS برای آنها مناسب است عبارتند از:
- سن بالای مادر: مادرانی که در سنین بالای 35 سال هستند، احتمال ابتلا به اختلالات کروموزومی در جنینهای آنها بیشتر است و استفاده از PGS میتواند این خطر را کاهش دهد.
- پیشینه سقط جنینهای مکرر: زوجهایی که چندین بار سقط جنین داشتهاند، ممکن است با استفاده از PGS جنینهایی سالمتر انتخاب کنند که احتمال بارداری موفقتری داشته باشد.
- ناباروری: در مواردی که IVF به طور معمول با موفقیت همراه نبوده است، استفاده از PGS میتواند شانس بارداری سالم را افزایش دهد.
- سابقه خانوادگی اختلالات کروموزومی: اگر یکی از زوجین در معرض خطر اختلالات کروموزومی مانند سندرم داون باشد، استفاده از PGS میتواند به شناسایی جنینهای سالم کمک کند.

پی جی اس چالش و محدودیت دارد؟
اگرچه PGS مزایای زیادی دارد، اما همچنان چالشها و محدودیتهایی در این روش وجود دارد:
- هزینه بالا: PGS یکی از روشهای پیچیده است و هزینههای بالایی را به دنبال دارد. این هزینه شامل غربالگری ژنتیکی و تکنیکهای آزمایشگاهی پیشرفته میشود.
- محدودیت در تشخیص برخی اختلالات: PGS تنها قادر به شناسایی مشکلات کروموزومی است و نمیتواند برخی از اختلالات ژنتیکی دیگر مانند بیماریهای مونوژنیک (که فقط یک ژن در آن نقش دارد) را شناسایی کند.
- احتمال تخریب جنین: مانند PGD، در فرآیند برداشت سلولهای جنینی، ممکن است برخی جنینها آسیب ببینند یا از بین بروند.
- مسائل اخلاقی: برخی از افراد نگرانیهایی درباره مسائل اخلاقی استفاده از تکنیکهای غربالگری ژنتیکی دارند. به عنوان مثال، امکان انتخاب جنینهای سالم میتواند منجر به تصمیمات اخلاقی پیچیده شود.
PGS یک روش پیشرفته برای غربالگری کروموزومی جنینها قبل از انتقال به رحم مادر است. این تکنیک به طور خاص برای کاهش خطر اختلالات کروموزومی و افزایش شانس بارداری سالم طراحی شده است. در حالی که این روش میتواند نتایج قابل توجهی در درمان ناباروری و جلوگیری از بیماریهای ژنتیکی داشته باشد، هزینه بالا و محدودیتهای آن نیازمند مشاوره دقیق با متخصصین است.
اگر شما یا یکی از نزدیکانتان به فکر استفاده از PGS هستید یا در زمینه تشخیص ژنتیکی به مشاوره نیاز دارید، میتوانید با دکتر معصومه یونسی، متخصص ژنتیک و ناباروری، مشورت کنید. دکتر یونسی با تجربه و تخصص خود در این زمینه، میتواند شما را در انتخاب بهترین روش درمانی و تصمیمگیریهای مربوط به بارداری سالم یاری کند.