توسل به کدام امام علیه السلام
وقتی حاجتی داریم به ائمه معصومین یا بندگان ناب خدا متوسل میشیم. سوال من این است که ممکن است به خاطر اینکه یکی از امامان چون بیشتر نسبت به ما عنایت دارند قطعا حاجتمون رو بدن و در مورد امام یا اولیای الهی دیگر چون کمتر عنایت و دوستمون دارن، کمتر بهمون توجه کنن. مثل اینکه بعضی بنده های ناب خدا چون امام جواد به باب الحوایج معروف هستند و توسل به ایشون رد خور نداره و برخی دیگر علی رغم کریم بودن و مشهور به باب الحوایج بودن وقتی ازشون خواسته ای داریم اجابتمون نمیکنند. آیا میتونه یکی از علت هاش میزان عنایت و علاقه اون ها نسبت به ما باشه؟
پاسخ کوتاه:
معصومین علیهم السلام نوری واحد از جانب خدای متعال برای بسط و گسترش یک هدف مشترک یعنی توحید منبعث شده اند. تفاوت آنها علیهم السلام در مأموریتهای محول شده برای ابلاغ و نگهداری شریعت و معرفی حق از جانب خدای متعال است.
معصومین علیهم السلام از جانب خدای متعال برای بسط و گسترش یک هدف مشترک یعنی توحید در بین بشریت منبعث شده اند. تفاوت آنها علیهم السلام در امور و مأموریتهای محول شده در ابلاغ و نگهداری یک شریعت با راهکار معرفی حق از جانب خدای متعال است. علم آنها صلوات الله علیهم از جانب خدای متعال و لدنی است. خدای متعال این علم را آن به آن و نیز در ایام خاص برای وجود مقدسشان افزون مینماید . مشیت و اراده ای غیر از مشیت و اراده او ندارند. نور واحدی هستند. بر اساس روایات، چهارده معصوم علیهم السلام همه «یک نور»اند.(1)؛ یعنى، آنان در مقام وحدت نورى، کثرتى ندارند تا یکى اول و دیگرى دوم باشد. این که در زیارت جامعه مى خوانیم: «و ان ارواحکم و طینتکم واحدة»؛ اشاره به همین حقیقت دارد که چهارده معصوم علیهم السلام «یک نور»اند و در این جهت با هم اتحاد دارند. بر اساس روایات، این اتحاد نه تنها در اول خلقت بوده؛ بلکه در نظام مادى و زندگى دنیوى، حقیقت روحانی- نوری آنان یکى بوده است و در عین تعدد صورى، ظاهرى و جسمانى، آنان با همدیگر وحدت و اتحاد دارند(2).
حقیقت توسل
علامه امینی در مورد حقیقت و معنی توسل نقل فرموده اند : توسـل بیش از این نیست که شخصی با واسطه قراردادن ذوات مقدسه به خدا نزدیک شود و آنان را وسیـله برآورده شدن حاجات خود قـراردهد؛ زیرا آنان نزد خدا آبرومندند، نه این که ذات مقدس آنان را به طور مستقـل در برآورده شدن حاجت هایـش دخیـل بداند! بلکه آنان را مجـاری فیض، حلقههای وصل و واسطه های بین مولی و بندگان میداند … با این عقیده که تنها مؤثر حقیقی در عالم وجود، خداوند سبحان است… (الغدیر ج 3، ص 403). در توسل باید توجه داشته باشیم که اگر کسى اسباب و واسطه هاى فیض را، فاعل مستقل از اراده و قدرت خدا بداند و یا معتقد به مبدأ مؤثرى در عالم هستى باشد که خدا آن را سبب و واسطه فیض قرار نداده، دچار شرک گشته است. بنابراین توسّل و حاجت خواستن از اولیاى الهى، تمسّک به رابطه هاى فیض الهى و اسبابى است که فاعل بودن آنان وابسته به قدرت و اراده خداوند است. در نتیجه این حاجت خواستن، شرک در ربوبیت نخواهد بود؛ همچنان که تمسّک به سایر اسباب (مثل پزشک و دارو)، شرک در ربوبیت نیست. از سوى دیگر، چون کسى آنان را «خدا» و «اللَّه» نمى داند؛ بلکه تمام افتخار اولیاى الهى این است که بنده و مخلوق او هستند، شرک در الوهیت (شرک در ذات) هم نیست . خداوند، با این کار، اولیاى خود را در کانون توجه و اقبال مردم قرار داد تا در عمل، مردم با مراجعه به آنان و الگوگیرى از آنان، به طریق هدایت و سعادت دست یابند.
روش توسل به معصومین علیهم السلام و دیگر اولیاى الهى نیز این است که هنگام دعا و درخواست از خداوند، خدا را به حق آنان و پاکى آنان بخوانیم. در حقیقت به خداوند عرض کنیم که هر چند ما به سبب گناه و عصیان و نافرمانى، استحقاق نداریم که حاجت و خواسته ما برآورده شود؛ لکن به واسطه علقه و ارتباط معنوى و محبّت و پیروى از اولیاى تو، تو را به حق این آبرومندان درگاهت مى خوانیم که حاجت ما را برآورده سازى.
خواندن خدا و دعا ، علقه معنوى با اولیاى الهى ، پیروى و پیمودن راه و روش و مکتب آنان ، انجام اعمال صالح بخصوص به نیابت از آنان ، تمامی زیارات، به خصوص زیارت جامعه کبیره ، خواندن دعای توسل با توجه و حضور قلب … روایاتی وجود دارد، همه بیانگر این مطلب است که امام در هر عصری که باشد به احوال تمام موجودات و بندگان آگاه است و برای عرض احوال و خواستن حاجات و برقراری ارتباط با وی نیازی به انجام کارهای شاقّ نیست. ما اگر به وظایف بندگیمان به خوبی عمل کنیم و اهل رعایت احکام الهی باشیم، چون مقدس اردبیلیها و سایر کسانی که به خدمت ایشان مشرف شدند، امام خود به دیدنمان خواهد آمد و خود دعوت نامه برایمان خواهد فرستاد . بهترین و رساترین صدا برای توسل ، اخلاص و تقوای بنده است. توسل به اولیای دین، نیازمند لفظ و کلمات خاصی نیست بلکه با هر زبان و کلمه ای می توان به این انوار تابناک متوسل شد و حتی می توان در خلوت دل و با دهان بسته به آنها متوسل شد و حاجت و نیاز خود را بر آنها عرضه داشت و برآورده شدن آنها را از خداوند به واسطه آبرو و مقام آنها درخواست نمود. اولویت با دعاهای مستند و مأثور از لسان مبارک معصومین علیهم السلام است.
ــــــ
(1). بحارالانوار، ج 25، ص 1 و ج 36، ص 280.
(2). در این باب نگا: انسان و خلافت الهى، صص 139 – 142. بر مثال موج ها اعدادشان در عدد آورده باشد بادشان مثنوى، دفتر 2، بیت 185.
توسل به کدام امام علیه السلام