دین و اندیشه
نظامیان و جناح بندی های سیاسی
امام(رحمت الله علیه) چرا نیروهای مسلّح را از ورود به عرصه جناح بندی های سیاسی منع نمودند؟
امام خمینی(رحمت الله علیه) به عنوان بزرگ منادی اسلام سیاسی در دنیای کنونی، از اسلامی سخن گفتند که می تواند تمام سعادات دنیوی و اخروی بشر را تأمین و او را به نیک روزی رهنمون گردد درحالی که تا قبل از ایشان بیشتر به بُعد فردی دین توجه می شد و برای امور اجتماعی شرق و غرب اعتماد می شد. امام در جایی با صراحت قسم یاد کرده و می فرمایند:
«و اللَّه اسلام تمامش سیاست است »[ صحیفه امام، ج 1، ص 270.].
ایشان شعار جدایی دین از سیاست را شعاری استعماری دانسته و ابراز می دارند:
«شعار سیاست از دین جداست، از تبلیغات استعماری است، که می خواهند ملت های مسلمان را از دخالت در سرنوشت خویش باز دارند. در احکام مقدس اسلام، بیش از امور عبادی در امور سیاسی و اجتماعی بحث شده است»[ همان، ج 5، ص 188.].
و بر این ادعای خود به سیره نبوی اشاره و تأکید می دارند:
«روش پیامبر اسلام نسبت به امور داخلی مسلمین و امور خارجی آنها، نشان می دهد، که یکی از مسئولیت های بزرگ شخص رسول اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) مبارزات سیاسی آن حضرت است»[ همان، ج 5، ص 188.].
حضرت امام(صلی الله علیه و آله و سلم)، موضوع دخالت در امر سیاست را از آموزه های تمام انبیاء الهی دانسته و فرموده اند:
«مسئله دخالت در سیاست در رأس تعلیمات انبیاست.»[ صحیفه امام، ج 15، ص 214.]
البته امام نوع ورود و دخالت در سیاست را به تناسب گروه های اجتماعی، متفاوت می دانند. به طور مثال گروه های مختلف مردم و دانشگاهیان و حوزه های علمیه به عنوان افراد تأثیرگذار در فرهنگ جامعه فعالیت های سیاسی آنان نشانه پویایی و نشاط جامعه است. اما برخی از گروه ها که دارای حساسیت ویژه ای می باشد. مانند نیروهای مسلّح؛ از ورود به جناح بندهای سیاسی و هرگونه تحزّب منع شده اند، درعین حالی که بر آگاهی سیاسی نسبت به ایشان نیز تأکید شده است.
امام خمینی(رحمت الله علیه) خطاب به نیروهای مسلّح می فرمایند:
«قوای مسلح از هر قشری که هستند، درحالی که باید دارای دید سیاسی باشند و هرگز کورکورانه عمل نکنند، نباید در اموری که سیاست بازان در آن دخالت دارند داخل شوند»[ همان، ج 14، ص 74.].
ایشان در ذیل همان سخن، به دلایل این امر اشاره و فرموده اند:
«زیرا اگر در امور سیاسی وارد شوند ناچار:
1. کسانی که در فن سیاست ورزیده شده اند بین آنان اختلاف ایجاد کرده.
2. و هر گروه از آنان را به یک طرف کشیده و شیرازه ارتش را از بنیان به هم می زنند.
3. و نتیجه نهایی خود را که اسارت کشور است به دست می آورند.
4. … از خدمت به میهن عزیز خود بازمانده.
5. و به سوی شرق یا غرب کشیده خواهید شد.
6. بازی های سیاسی است که شما را به یک گروه نزدیک و از یک گروه دور می سازد و شما را نسبت به یک قشر ملت بدبین می کند»[ همان، ج 14، ص 74.].
چنان که تصریح می نمایند:
«ورود سیاست در ارتش شکست ارتش است، این را باید بدانید و شرعاً جایز نیست. و من امر می کنم به شما که یا در ارتش یا در حزب، دوم ندارد که بخواهید هم ارتشی باشید، هم حزبی، نمی شود.»[ صحیفه امام، ج 16، ص 111.]
امام با دید الهی و فرانگری که نسبت به مسایل مختلف داشتند حتی در پایان عمر شریف خود نیز از این موضوع غافل نگشته و در وصیت نامه الهی- سیاسی خود بر عدم ورود و دخالت قوای مسلّح در جناح بندی های سیاسی و پرهیز از هرگونه تحزّب تأکید نموده و بیان می دارند که:
«وصیت اکید من به قوای مسلّح آن است که همان طور که از مقررات نظام، عدم دخول نظامی در احزاب و گروه ها و جبهه ها است به آن عمل نمایند؛ و قوای مسلّح مطلقاً، چه نظامی و انتظامی و پاسدار و بسیج و غیر این ها، در هیچ حزب و گروهی وارد نشده و خود را از بازی های سیاسی دور نگه دارند. در این صورت می توانند قدرت نظامی خود را حفظ و از اختلافات درون گروهی مصون باشند.»[ همان، ج 21، ص 432.]
بنابراین می توان گفت امام به خاطر حفظ منافع و امنیت کشور، دخالت نیروهای نظامی و انتظامی و به تعبیری کلیه قوای مسلّح کشور در جناح بندی های سیاسی را به صلاح ندانسته و آنان را از این امر، شدیداً برحذر داشته اند هر چند آگاهی سیاسی، بصیرت، هوشیاری سیاسی، شمّ سیاسی و قدرت تحلیل سیاسی – البته به دور از ورود در دسته بندی های سیاسی- برای این نیروها، امری اجتناب ناپذیر می باشد.
«و اللَّه اسلام تمامش سیاست است »[ صحیفه امام، ج 1، ص 270.].
ایشان شعار جدایی دین از سیاست را شعاری استعماری دانسته و ابراز می دارند:
«شعار سیاست از دین جداست، از تبلیغات استعماری است، که می خواهند ملت های مسلمان را از دخالت در سرنوشت خویش باز دارند. در احکام مقدس اسلام، بیش از امور عبادی در امور سیاسی و اجتماعی بحث شده است»[ همان، ج 5، ص 188.].
و بر این ادعای خود به سیره نبوی اشاره و تأکید می دارند:
«روش پیامبر اسلام نسبت به امور داخلی مسلمین و امور خارجی آنها، نشان می دهد، که یکی از مسئولیت های بزرگ شخص رسول اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) مبارزات سیاسی آن حضرت است»[ همان، ج 5، ص 188.].
حضرت امام(صلی الله علیه و آله و سلم)، موضوع دخالت در امر سیاست را از آموزه های تمام انبیاء الهی دانسته و فرموده اند:
«مسئله دخالت در سیاست در رأس تعلیمات انبیاست.»[ صحیفه امام، ج 15، ص 214.]
البته امام نوع ورود و دخالت در سیاست را به تناسب گروه های اجتماعی، متفاوت می دانند. به طور مثال گروه های مختلف مردم و دانشگاهیان و حوزه های علمیه به عنوان افراد تأثیرگذار در فرهنگ جامعه فعالیت های سیاسی آنان نشانه پویایی و نشاط جامعه است. اما برخی از گروه ها که دارای حساسیت ویژه ای می باشد. مانند نیروهای مسلّح؛ از ورود به جناح بندهای سیاسی و هرگونه تحزّب منع شده اند، درعین حالی که بر آگاهی سیاسی نسبت به ایشان نیز تأکید شده است.
امام خمینی(رحمت الله علیه) خطاب به نیروهای مسلّح می فرمایند:
«قوای مسلح از هر قشری که هستند، درحالی که باید دارای دید سیاسی باشند و هرگز کورکورانه عمل نکنند، نباید در اموری که سیاست بازان در آن دخالت دارند داخل شوند»[ همان، ج 14، ص 74.].
ایشان در ذیل همان سخن، به دلایل این امر اشاره و فرموده اند:
«زیرا اگر در امور سیاسی وارد شوند ناچار:
1. کسانی که در فن سیاست ورزیده شده اند بین آنان اختلاف ایجاد کرده.
2. و هر گروه از آنان را به یک طرف کشیده و شیرازه ارتش را از بنیان به هم می زنند.
3. و نتیجه نهایی خود را که اسارت کشور است به دست می آورند.
4. … از خدمت به میهن عزیز خود بازمانده.
5. و به سوی شرق یا غرب کشیده خواهید شد.
6. بازی های سیاسی است که شما را به یک گروه نزدیک و از یک گروه دور می سازد و شما را نسبت به یک قشر ملت بدبین می کند»[ همان، ج 14، ص 74.].
چنان که تصریح می نمایند:
«ورود سیاست در ارتش شکست ارتش است، این را باید بدانید و شرعاً جایز نیست. و من امر می کنم به شما که یا در ارتش یا در حزب، دوم ندارد که بخواهید هم ارتشی باشید، هم حزبی، نمی شود.»[ صحیفه امام، ج 16، ص 111.]
امام با دید الهی و فرانگری که نسبت به مسایل مختلف داشتند حتی در پایان عمر شریف خود نیز از این موضوع غافل نگشته و در وصیت نامه الهی- سیاسی خود بر عدم ورود و دخالت قوای مسلّح در جناح بندی های سیاسی و پرهیز از هرگونه تحزّب تأکید نموده و بیان می دارند که:
«وصیت اکید من به قوای مسلّح آن است که همان طور که از مقررات نظام، عدم دخول نظامی در احزاب و گروه ها و جبهه ها است به آن عمل نمایند؛ و قوای مسلّح مطلقاً، چه نظامی و انتظامی و پاسدار و بسیج و غیر این ها، در هیچ حزب و گروهی وارد نشده و خود را از بازی های سیاسی دور نگه دارند. در این صورت می توانند قدرت نظامی خود را حفظ و از اختلافات درون گروهی مصون باشند.»[ همان، ج 21، ص 432.]
بنابراین می توان گفت امام به خاطر حفظ منافع و امنیت کشور، دخالت نیروهای نظامی و انتظامی و به تعبیری کلیه قوای مسلّح کشور در جناح بندی های سیاسی را به صلاح ندانسته و آنان را از این امر، شدیداً برحذر داشته اند هر چند آگاهی سیاسی، بصیرت، هوشیاری سیاسی، شمّ سیاسی و قدرت تحلیل سیاسی – البته به دور از ورود در دسته بندی های سیاسی- برای این نیروها، امری اجتناب ناپذیر می باشد.
فصل یازدهم. امام و دفاع مقدس
نظامیان و جناح بندی های سیاسی
