اقلیت های دینی و مذهبی

حضرت امام(رحمت الله علیه) جایگاه و ارزش و احترام خاصی را برای اقلیت های دینی و مذهبی قائل بودند و این را به طور آشکار در بیاناتشان می توان مشاهده کرد. در قانون اساسی نیز این امر پیش بینی شده است. در اصل 12 قانون اساسی می خوانیم:

«دین رسمی ایران، اسلام و مذهب جعفری اثنی عشری است و این اصل الی الابد غیرقابل تغییراست و مذاهب دیگر اسلامی اعم از حنفی، شافعی، مالکی، حنبلی و زیدی دارای احترام کامل می باشند و پیروان این مذاهب در انجام مراسم مذهبی، طبق فقه خودشان آزادند و در تعلیم و تربیت دینی و احوال شخصیه (ازدواج، طلاق، ارث و وصیت) و دعاوی مربوط به آن در دادگاه ها رسمیت دارند و در هر منطقه ای که پیروان هر یک از این مذاهب اکثریت داشته باشند، مقررات محلی در حدود اختیارات شوراها برطبق آن مذهب خواهد بود، با حفظ حقوق پیروان سایر مذاهب.»

در اینجا سایر اقلیت های اسلامی دارای احترام کامل معرفی شده که در احوال شخصیه مطابق مذهب و قواعد خودشان آزادند.

در اصل 13 نیز نسبت به سایر ادیان صحبت شده است. در این اصل می خوانیم:

«ایرانیان زرتشتی، کلیمی و مسیحی تنها اقلیت های دینی شناخته می شوند که در حدود قانون در انجام مراسم دینی خود آزادند و در احوال شخصیه و تعلیمات دینی برطبق آیین خود عمل می کنند.»

در اصل 14 نیز محترم بودن تمامی غیرمسلمینی که در ایران هستند به شرطی که قصد توطئه و اقدام علیه نظام نداشته باشند؛ مورد تأکید قرار گرفته است. این اصل به قرار زیر است:

«به حکم آیه شریفه «لا ینهاکم الله عن الذین لم یقاتلوکم فی الدین و لم یخرجوکم من دیارکم ان تبروهم و تقسطوا الیهم ان الله یحب المقسطینَ» دولت جمهوری اسلامی ایران و مسلمانان موظفند نسبت به افراد غیرمسلمان با اخلاق حسنه و قسط و عدل اسلامی عمل نمایند و حقوق انسانی آنان را رعایت کنند، این اصل در حق کسانی اعتبار دارد که برضد اسلام و جمهوری اسلامی ایران توطئه و اقدام نکنند.»

اما در بیانات حضرت امام(رحمت الله علیه) نیز موارد متعددی در مورد اقلیت های دینی و مذهبی یافت می شود. برای نمونه ایشان در مصاحبه با روزنامه «فیگارو» در 22مهر 1357 وقتی سؤال کننده از وضع اقلیت های دینی می پرسد ایشان پاسخ می دهند:

«رژیم شاه، با اقلیت های مذهبی رفتاری بهتر از رفتار با مسلمانان ندارد. ما طبیعتاً نسبت به عقاید مذهبی دیگران، بیشترین احترام را پس از سرنگونی دیکتاتوری و استقرار یک رژیم آزاد می گذاریم، شرایط حیات برای اکثریت مسلمان و اقلیت های مذهبی بسیار خوب خواهد شد.»[ صحیفه امام، ج4، ص3.]

در مصاحبه با روزنامه هلندی «دی ولت کرانت» در 16 آبان 1357 که از ایشان در مورد حقوق اقلیت های مذهبی و آزادی آنها با تأکید بر کمونیسم می پرسد حضرت امام(رحمت الله علیه) می فرمایند:

«اسلام بیش از هر دینی و بیش از هر مسلکی به اقلیت های مذهبی آزادی داده است. آنان نیز باید از حقوق طبیعی خودشان که خداوند برای همه انسان ها قرار داده است، بهره مند شوند. ما به بهترین وجه از آنان نگهداری می کنیم. در جمهوری اسلامی کمونیست ها نیز در بیان عقاید خود آزادند…»[ همان، ج4، صص364-363.]

ایشان همچنین در مصاحبه با مجله «القومی العربی» در 20 آبان 1357 نیز می فرماید:

«تمام اقلیت های مذهبی در ایران برای اجرای آداب دینی و اجتماعی خود آزادند و حکومت اسلامی، خود را موظف می داند تا از حقوق و امنیت آنان دفاع کند و آنان هم مثل سایر مردم مسلمان ایران، ایرانی و محترم هستند.»[ صحیفه امام، ج4، ص441.]

همچنین ایشان در پاسخ به سؤال خبرنگاران خارجی در مورد وضع اقلیت ها در 26آذر 1358 می فرمایند:

«اقلیت ها یک وقت گفته می شود به اقلیت های مذهبی که در ایران این اقلیت ها هست. آنها با سایر افراد ایران در همه چیز مشترک و حقوقشان به حسب قوانین داده می شود. و در حکومت اسلامی آنها در رفاه و آسایش و آزادی هستند. و یک وقت گفته می شود و مراد این است که طوایفی که در ایران هستند؛ مثل: کُرد، لُر، تُرک، فارس، بلوچ و امثال اینها…»[ صحیفه امام، ج11، ص290.].

حتی حضرت امام(رحمت الله علیه) میزانی از فعالیت های سیاسی را نیز برای اقلیت ها قائل هستند. ایشان در پاسخ به سؤالی از جانب روزنامه نگاران در 8 آذر 1357 که پرسیده بودند:

«آیا دولت جدید مورد نظر شما صد درصد اسلامی است؟ به این معنی که در حکومت آینده محلی برای یهودیان، مسیحیان و سایر اقلیت های مذهبی خواهد بود یا نه؟» می فرمایند: «البته که در حکومت اسلامی محلی برای اقلیت های مذهبی وجود دارد. و آنها الآن هم وکیل دارند و در مجلس واردند. ما در حکومت اسلامی هم برای آنها این حق را قائلیم.»[ همان، ج5، ص141.]

این مطلب در قانون اساسی نیز آمده است. در بخشی از اصل 64 قانون اساسی آمده است:

«زرتشتیان و کلیمیان هر کدام یک نماینده و مسیحیان آشوری و کلدانی مجموعاً یک نماینده و مسیحیان ارمنی جنوب و شمال هر کدام یک نماینده انتخاب می کنند.»