فعالیت سیاسی دانشجو
فعالیت سیاسی دانشجویان باید چگونه باشد؟
به نظر مى رسد در هر شرایطى هر دانشجوى متعهد و با ایمان با سه وظیفه مهم روبه رو است :1 – جهاد علمى و تلاش پیوسته جهت شناخت هر چه بیشتر اسلام و معارف آن و محتویات دین در عرصه هاى مختلف و شناخت و درک درست مسائل سیاسى و اجتماعى .2 – جهاد عملى در راستاى تقویت بنیان معنوى و ایمانى خویش از طریق ارتباط پیوسته با خدا , قرآن و پیشوایان دین .
3 – جهاد اجتماعى یعنى , تلاش در جهت گستراندن نور معنویت در محیط دانشگاه و تقویت بخشیدن به آگاهى , شعور و احساس دینى در دانشگاهیان .
و به فرموده مقام معظم رهبرى : « به نظر من ، جوانان انقلابى دانشگاه – چون بحث دانشجو را داریم – سعى کنند خوب درس بخوانند خوب فکر و معرفتشان را بالا ببرند سعى کنند در محیط خودشان اثر بگذارنند فعال باشند ، نه منفعل روى محیط خودشان ، اثر فکرى و روانى بگذارند این شدنى است . یک جوان گاهى اوقات مىتواند مجموعهى پیرامونى خودش را – کلاس را ، استاد را ، حتّى دانشگاه را – زیر تأثیر شخصیت معنوى خودش قرار بدهد . البته این کار با سیاسیکارى بهدست نمىآید با معنویت بهدست مىآید با صفا بهدست مىآید با استحکام رابطه با خدا بهدست مىآید . عزیزان من ! رابطهى با خدا را جدى بگیرید . شماها جوانید به آن اهمیت بدهید ، با خدا حرف بزنید ، از خدا بخواهید . مناجات ، نماز ، نماز با حال و با توجه ، براى شما خیلى لازم است مبادا اینها را به حاشیه برانید . » همچنین مقام معظم رهبرى در دیدار اخیر خویش با دانشجویان و نخبگان علمى تأکید مى نمایند : « دانشگاه باید بهوش باشد . دانشجوى مؤمن و مسلمان و دانشجوئى که به کشورش علاقهمند است و دانشجوئى که به آیندهى کشور و آیندهى نسل خودش دلبسته است ، باید هوشیار باشد . بدانید اینها دارند طراحى میکنند البته شکست میخورند . من الان به شما عرض میکنم ، اینها در نهایت شکست میخورند اما درجهى بیدارى و هوشیارى من و شما میتواند در میزان خسارت و ضررى که وارد میکنند ، تأثیر بگذارد . اگر هوشیار باشیم ، نمیتوانند صدمه و ضررى بزنند . اگر غفلت کنیم ، احساساتى بشویم ، بىتدبیر عمل کنیم ، یا خواب بمانیم و اینجور عوارض به سراغمان بیاید ، ضرر و زیان و هزینه بالا خواهد بود ولو در نهایت موفق نخواهند شد . . . . امروز جمهورى اسلامى و نظام اسلامى با یک جنگ عظیمى مواجه است ، لیکن جنگ نرم – که دیدم همین تعبیر « جنگ نرم » توى صحبتهاى شما جوانها هست و الحمدللَّه به این نکات توجه دارید این خیلى براى ما مایهى خوشحالى است – خوب ، حالا در جنگ نرم ، چه کسانى باید میدان بیایند ؟ قدر مسلّم نخبگان فکرىاند . یعنى شما افسران جوانِ جبههى مقابلهى با جنگ نرمید . . . . مواظب باشید توى این قضایاى سیاسى کوچک و حقیر نبادا دانشگاه تحت تأثیر قرار بگیرد نبادا کار علمى دانشگاه متزلزل شود نبادا آزمایشگاههاى ما ، کلاسهاى ما ، مراکز تحقیقاتى ما دچار آسیب بشوند حواستان باشد . یعنى یکى از مسائل مهم در پیش روى شما ، حفظ حرکت علمى در دانشگاههاست . دشمنها خیلى دوست میدارند که دانشگاه ما یک مدتى لااقل دچار تعطیلى و تشنج و اختلالهاى گوناگونى باشد این برایشان یک نقطهى مطلوب است هم از لحاظ سیاسى برایشان مطلوب است ، هم از لحاظ بلندمدت چون علم شما از لحاظ بلندمدت به ضرر آنهاست لذا مطلوب این است که دنبال علم نباشید .
. . . شرط اصلى فعالیت درست شما در این جبههى جنگ نرم ، یکىاش نگاه خوشبینانه و امیدوارانه است . نگاهتان خوشبینانه باشد . ببینید ، من در مورد بعضىتان به جاى پدربزرگ شما هستم . من نگاهم به آینده ، خوشبینانه است نه از روى توهم ، بلکه از روى بصیرت . شما جوانید – مرکز خوشبینى – مواظب باشید نگاهتان به آینده ، نگاه بدبینانه نباشد نگاه امیدوارانه باشد ، نه نگاه نومیدانه . اگر نگاه نومیدانه شد ، نگاه بدبینانه شد ، نگاه « چه فایدهاى دارد » شد ، به دنبالش بىعملى ، به دنبالش بىتحرکى ، به دنبالش انزواء است مطلقاً دیگر حرکتى وجود نخواهد داشت همانى است که دشمن میخواهد .
شرط دیگر این است که در قضایا افراط وجود نداشته باشد . طبیعت جوان ، طبیعت تحرک و تندى است . . . . بنابراین توقع اینکه شماها مدبرانه و فکورانه فکر کنید و بدون تندروى ، بدون افراط و تفریط توى قضایا ، رفتار کنید ، توقع زیادى نیست . » (1)
مقام معظم رهبرى از دانشجویان در جریان جنگ نرم به افسران جنگ عنوان کرده و فرمودند : در این جنگ نرم ، شما جوانهاى دانشجو ، افسران جوان این جبههاید . نگفتیم سربازان ، چون سرباز . . . هیچگونه از خودش تصمیمگیرى و اراده ندارد و باید هر چه فرمانده مىگوید ، عمل کند . نگفتیم هم فرماندهانِ طراح قرارگاهها و یگانهاى بزرگ چون آنها طراحىهاى کلان را مىکنند . افسر جوان در صحنه است هم به دستور عمل مىکند ، هم صحنه را درست مىبینید با جسم و جان خود صحنه را مىآزماید . لذا اینها افسران جوانند دانشجو نقشش این است . حقیقتاً افسران جوان ، فکر هم دارند ، عمل هم دارند ، در صحنه هم حضور دارند ، اوضاع را هم مىبینند ، در چارچوب هم کار مىکنند .
الزامات و بایسته های جهاد تبیین: گر چه به لحاظ منابع و امکانات رسانهای جریان انقلابی به هیچ وجه قابل مقایسه با جریان دشمن نیست؛ اما از نظر ظرفیت منطقی و قوت استدلال و حقانیت، قادر است هجمه ها و تلاشهای خبیثانه دشمنان در تحریف و وارونه سازی واقعیات را خنثی نموده و ابتکار عمل را در دست بگیرد و بدین منظور نیاز به الزاماتی است که می توان به اختصار به این موارد اشاره کرد:
1.کسب و ارتقا معرفت و شناخت اصول و مبانی دینی و انقلابی
اولین گام در تبیین صحیح مبانی دینی و انقلابی، داشتن شناخت و معرفت لازم نسبت به آن است. در حوزه معرفتی باید با اصول و مبانی دینی و انقلاب اسلامی به خوبی آشنا شد تا در میدان مبارزه بر اساس منطق و استدلال وارد شد. خداوند متعال دعوت به راه دین را بر پایه سه اصل حکمت، اندرز نیکو و جدال احسن معرفی فرموده است«ادْعُ إِلَىٰ سَبِیلِ رَبِّکَ بِالْحِکْمَةِ وَالْمَوْعِظَةِ الْحَسَنَةِوَجَادِلْهُمْ بِالَّتِی هِیَ أَحْسَنُ؛با حکمت و اندرز نیکو، به راه پروردگارت دعوت نما! و با آنها به روشی که نیکوتر است، استدلال و مناظره کن»(2)
2. بینش و بصیرت لازم
معرفتی و سیاسی و شناخت و آگاهی مناسب از تحولات و مسائل روز و جبهه دشمن.
در حوزه بصیرتی باید از بینش سیاسی صحیحی برخوردار بود و نسبت به تحولات و مسائل روز و جبهه دشمن و اهداف و برنامه های آن، آگاهی لازم داشت، تا گرفتار فتنه های دشمن نشده و بتوان سره را از ناسره جدا کرد. بیان و انتشار حقایق در فضای مجازی با منطق قوی، استدلال محکم و عقلانیت کامل برای پاسخ به شایعات و ابهامات نیازمند بینش و بصیرت عمیق می باشد.
3. رعایت اخلاق و آداب اسلامی
جریان مؤمن و متعهد و انقلابی نمی تواند از شیوه های ناپسندی که جریان ضد انقلابی و ضد ارزشی از آن بهره می گیرد، استفاده نماید و پایبندی به اخلاق و آداب اسلامی از بایسته های جهاد تبیین است. در مقابله با افکار و اندیشه های نادرست، نمی توان به شیوه ها و روشهای ناصواب مانند تهمت، دروغ، دشنام و فریب متوسل شد و انتظار گرایش افراد را به حق داشت. همانگونه که مقام معظم رهبری فرمودند:«اصل قطعی در قضیه جهاد تبیین و بازگویی حقایق، استفاده از شیوههای اخلاقی و بیان مسائل همراه با منطق، متانت، عقلانیت کامل و استفاده از عواطف انسانی، و پرهیز از دشنام، تهمت، دروغ و فریبکاری در مواجهه با افکار عمومی است.(3)
4. تولید محتوای اصیل با منطق قوی
جهاد در میدان تبیین و افشاگری، با انتشار افکار درست و پاسخ به ابهام آفرینی ها، نیازمند تولید محتوای غنی و دقیق در مواجهه با هجمه ها و تحریفهای دشمن می باشد. تولید و بیان حقایق اصیل با منطق قوی، سخن متین و عقلانیت کامل بر عهده روحانیت و حوزه های علمیه است. از این رو حوزه های علمیه و روحانیت به دلیل هویت تخصصی و آشنایی با مبانی دینی، نقش و جایگاه محوری در هدایت و تولید محتوای مناسب و مبتنی بر مبانی دینی و انقلابی دارا هستند.
5. ارتقای سواد رسانه ای
بالا بردن سواد رسانه ای و آشنایی با ترفندها و شگردهای دشمنان در این فضا و راهکارهای خنثی سازی آن از دیگر الزامات جهاد تبیین است. در حوزه مهارتی باید در استفاده و بکارگیری از سامانه ها و نرم افزارهای مختلف تسلط و تبحر لازم را به دست آورد تا حقایق را با شیوه های متنوع به مخاطبان ارایه نمود. با توجه به انعطاف و پویایی لازم در فضای مجازی، محتواها و پیامهای مختلف می توانند در قالبها و ویژگیهای گوناگون و جذاب تولید شده و مورد استفاده قرار گیرند.
6. سازماندهی، هماهنگی و انسجام
هر حرکتی برای تأثیر گذاری و موفقیت نیازمند برنامه، سازماندهی و راهبرد منسجم و استفاده از ابزارها و شیوه های مناسب است و تبیین حقایق و روشنگری و مقابله با تلاش گسترده دشمنان در این فضا نیز از این مسأله مستثنی نیست.
با توجه به این بایسته ها مقام معظم رهبری در ضرورت و اهمیت جهاد تبیین فرمودند:« در قبال این حرکت گمراهکنندهای که از صد طرف به سمت ملّت ایران سرازیر است و تأثیرگذاری بر افکار عمومی که یکی از هدفهای بزرگ دشمنان ایران و اسلام و انقلاب اسلامی است و دچار ابهام نگه داشتنِ افکار و رها کردن اذهان مردم و بخصوص جوانها، «حرکت تبیین» خنثیکننده این توطئه دشمن و این حرکت دشمن است … و امروز همه ما بایستی در این میدان حرکت بکنیم؛ هر کدام به نحوی و با سهمی که در این راه داریم.»(4)
نباید تصور کرد که جهاد تبیین تنها اختصاص به فضای مجازی دارد، هر چند یکی از عرصه های اصلی جهاد تبیین با توجه به فضا سازی رسانه ای دشمنان، فضای مجازی است، در عین حال در هر محیطی؛ جلسات عمومی، هیأ ت ها و یا جلسات خانوادگی و… جهاد تبیین لازم است و باید حقایق اسلامی و انقلابی در برابر تلاش خبیثانه دشمنان برای تخریب باورهای دینی و تحریف واقعیات، تبیین و در این زمینه روشنگری شود.
در فضای مجازی در مورد شبکه هایی که فیلتر هستند، نصب فیلتر شکن با توجه به غیر قانونی بودن آن توصیه نمی شود. در شبکه های اجتماعی ای که فیلتر نیستند هم جریان فکری دشمنان و خط تحریف دنبال می شود و الزاماً نباید به دنبال استفاده از شبکه هایی بود که فیلتر هستند.
جمع بندى :
سیاسى بودن دانشجو و مشارکت سیاسى دانشجویان با توجه به مولفه هایى نظیر جایگاه ، نقش و کارکردهاى مهم دانشجو در سطح نظام سیاسى و جامعه از یک سو و توجه به آموزه هاى اسلامى پیرامون ضرورت و ضوابط مشارکت سیاسى و بالآخره حدود و مقررات قانونى ، تبیین و لزوم آن اثبات مى گردد . حد لازم سیاسى بودن به معناى حساسیت در برابر سرنوشت خود و جامعه خویش ، داشتن بینش و تحلیل سیاسى پیرامون مسائل داخلى و خارجى و جریان هاى موجود و در مرحله بعد تلاش فکرى و عملى براى بهبود و پیشرفت کشور از طریق فرایندهاى مختلف علمى و پژوهشى ، سیاسى ، فرهنگى و . . . مى باشد . از این رو « افراط کارى سیاسى » و یا « انفعال و بى تفاوتى سیاسى » مغایر حقوق ، وظایف و جایگاه دانشجو بوده و کاملاً با آموزه هاى اسلامى ، اصول نظام ، منافع و امنیت ملى ، استقلال ، توسعه و پیشرفت مادى و معنوى کشور در تضاد و ناسازگارى است. (5)
این موضوع را با سخن مقام معظم رهبرى در دیدار دانشجویان نمونه و نمایندگان تشکلهاى مختلف دانشجویى ، به پایان مى رسانیم :
« مسئولیت شما سنگین است هم باید درس را بخوانید ، هم محیط سیاسى تان را بشناسید ، هم روى محیط سیاسى اثر بگذارید و هم خودتان را از لحاظ فکرى و روحى آماده کنید براى فردایى که بلاشک وزن این نظام متکى به معنویت – یعنى نظام جمهورى اسلامى – در معادلات جهانى بین المللى ، ده برابر امروز خواهد شد . مطمئن باشید که ما چنین روزى را در پیش داریم و شما جوانهاى امروز ، آن روز را خواهید دید . على القاعده آن روز ماها نیستیم اما شماها هستید و خواهید دید آن روزى را که وزن و ثقل و اهمیت جمهورى اسلامى در معادلات جهانى – چه از لحاظ سیاسى ، چه از لحاظ علمى و چه از لحاظ بیان افکار سازنده – ده برابر امروز است . باید خودتان را ان شاءاللَّه براى آن روز آماده کنید . » (6)
پی نوشت ها:
1. بیانات مقام معظم رهبری، 4 شهریور 1388.
2. سوره نحل، آیه 125.
3. بیانات مقام معظم رهبری در مراسم عزاداری اربعین حسینی هیأت های دانشجویی؛ 1400/7/5.
4. همان.
5. جهت کسب اطلاعات بیشتر ر.ک: دانشجوى سیاسى , علیرضا محمدى، سایت پرسمان https://www.porseman.com/?cat=572&type=2
6. بیانات مقام معظم رهبری در دیدار دانشجویان نمونه و نمایندگان تشکلهاى مختلف دانشجویى ، 1385/7/25.
فعالیت سیاسی دانشجو