استخاره برای فرزندآوری

پاسخ کوتاه:
استخاره برای فرزندآوری به تنهایی جایگاهی ندارد و فاقد اعتبار است؛ چون اگر شما شرایط آن را داشته باشید، طبیعتاً باید برای این امر اقدام کنید. ضمن اینکه این حق همسر شماست که فرزند و یا فرزندان متعددی داشته باشد و همچنین اگر فرزندی دارید حق وی است که برادر و خواهر دیگری هم داشته باشد و با آنها بازی کند، بنابراین نمی توانید بدون در نظر گرفتن همه جوانب صرفاً با استخاره بخواهید تکلیف خود را مشخص کنید.

استخاره برای فرزندآوری به تنهایی جایگاهی ندارد و فاقد اعتبار است؛ چون اگر شما شرایط آن را داشته باشید، طبیعتاً باید برای این امر اقدام کنید. ضمن اینکه این حق همسر شماست که فرزند و یا فرزندان متعددی داشته باشد و همچنین اگر فرزندی دارید حق وی است که برادر و خواهر دیگری هم داشته باشد و با آنها بازی کند، بنابراین نمی توانید بدون در نظر گرفتن همه جوانب صرفاً با استخاره بخواهید تکلیف خود را مشخص کنید.
به طور کلی در اسلام، فرزندآوری و فزونی جمعیت مسلمانان فی نفسه ارزشمند و امری مطلوب است. در روایات فرزندان در دنیا مایه زینت، (1) استعانت، قدرت و امداد (2) و در آخرت نیز مایة مباهات پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله)، (3) نعمتی از نعمت های الهی و گلی از گل های بهشت (4)، یار و مددکار انسان (5)، سبب آمرزش و شفیع والدین در حیات اخروی (6)، معرفی شده است. این توصیه ها، به روشنی گویای ارزشمندی فرزندآوری و تکثیر نسل و فزونی جمعیت مسلمانان خصوصاً شیعیان است.
علاوه بر این، در اسلام سقط جنین، فرزندکشی و جلوگیری از بارداری نکوهش شده است. در قرآن کریم فرزندکشی و امتناع از فرزنددار شدن، به دلیل ترس از فقر مورد نکوهش قرار گرفته است. (7) این امر دلیل روشنی بر تقبیح و نکوهش کنترل موالید و سقط جنین و یا جلوگیری از بارداری است. همچنین روایاتی به صراحت بیان می کنند که ترس از رسیدن رزق و روزی، نباید مانع از ازدواج و فرزندآوری شود؛ (8) زیرا خداوند روزی همگان را ضمانت کرده است.
در فرهنگ دینی و قرآنی، فرزندآوری و بچه دار شدن آن قدر اهمیت دارد که انبیاء و اولیای الهی برای بچه دار شدن دست به دعا می داشتند و از خداوند رحمان بارها طلب فرزند می کردند.
«فَهَبْ لی مِنْ لَدُنْکَ وَلِیًّا یَرِثُنی وَ یَرِثُ مِنْ آلِ یَعْقُوب». (9) دعای حضرت زکریا (علیه السلام): «هُنالِکَ دَعا زَکَرِیَّا رَبَّهُ قالَ رَبِّ هَبْ لی مِنْ لَدُنْکَ ذُرِّیَّةً طَیِّبَةً إِنَّکَ سَمیعُ الدُّعاءِ». (10)
بچه را باید از خدا خواست و برخی پیامبران که بچه نداشتند از خدا می خواستند و دعا می کردند. اولاد و نسل چیزی است که پیامبران و اولیای خدا هم به خاطر آن به زانو در می آمدند.
بعد قرآن می گوید: «وَ اجْعَلْهُ رَبِّ رَضِیًّا» (11)؛ یعنی نه هر بچه ای، بلکه بچه ای می خواهم که مورد رضایت تو باشد یا داریم که می گوید: «وَ أَصْلِحْ لی فی ذُرِّیَّتی» (12)؛ یعنی بچه و ذریة اصلاح شده، می خواهم.
در روایتی آمده است: یک روز حسن بصری که در دوران امام سجاد (علیه السلام) می زیست، می گفت: بچه چیز نحسی است برای اینکه زنده اش بار و زحمت است و مرگش غصه و ناراحتی است. امام زین العابدین (علیه السلام) این مطلب را شنیدند و فرمودند: خوب این نظر، نظر حسن بصری است. «کَذَبَ وَ اللَّهِ نِعْمَ الشَّیْ ءُ الْوَلَدُ إِنْ عَاشَ فَدَعَّاءٌ حَاضِرٌ وَ إِنْ مَاتَ فَشَفِیعٌ سَابِقٌ» (13)؛ «به خدا قسم دروغ می گوید، فرزند چیز خوبی است؛ زنده باشد یک دعایی است و اگر بمیرد و از دنیا برود روز قیامت پدر و مادرش را شفاعت می کند».
از نظر قرآن و اسلام، ازدواج نوعی عبادت محسوب می گردد و بچه که ثمره ازدواج است ذخیرة قیامت برای پدر و مادر معرفی شده است. بچه نشانة سعادت انسان و تحفه و هدیة الهی است. امام صادق (علیه السلام) می فرماید: «مِیرَاثُ اللَّهِ مِنْ عَبْدِهِ الْمُؤْمِنِ الْوَلَدُ الصَّالِحُ یَسْتَغْفِرُ لَهُ» (14)؛ «ارث خداوند به بنده مؤمن اش، فرزند صالحی است که برای وی استغفار کند». ارثی که خدا به انسان مؤمن می دهد بچه خوب است. بچة خوب ارث خداست. همان طور که پدر برای بچه اش ارث می گذارد و مادر برای دخترش، خدا می گوید: من برای شما ارث گذاشته ام، ارث خدا اولاد صالح است.
رسول گرامی اسلام (صلی الله علیه و آله) می فرمایند: «مِنْ سَعَادَةِ الْمَرْءِ الْخُلَطَاءُ الصَّالِحُونَ وَ الْوَلَدُ الْبَارُّ» (15)؛ «از سعادت انسان این است که بچة نیکو داشته باشد. آن حضرت باز می فرماید: «الْوَلَدُ الصَّالِحُ رَیْحَانَةٌ مِنَ اللَّهِ قَسَمَهَا بَیْنَ عِبَادِه» (16)؛ «بچة خوب لطفی است، گلی است که خدا به بندة خوبش می دهد». امام حسن عسکری (علیه السلام) می خواست برای کسی دعا کند، فرمود: «اللَّهُمَّ ارْزُقْهُ وَلَداً یَکُونُ لَهُ عَضُداً» (17)؛ «خدایا به او بچه ای روزی کن که بازوی زندگی اش باشد».
فرزند سبب ازدیاد روزی و موجب خیر و برکت برای پدر و مادر است؛ روزی حضرت عیسی(علیه السلام) از کنار قبری می گذشت، دید که صاحب قبر عذاب می شود. از جانب خدا پیام آمد که ما عذاب را از او برداشتیم. پرسید: چرا عذاب را برداشتید؟ پیام آمد: این فردی که در قبر است به خاطر عمل زشتش در عالم برزخ عذاب می شد ولی او بچه ای داشت که او به یتیمی کمک کرد و جاده ای را صاف کرد جایی را روشن کرد و محلی را تمیز کرد و ما به همین خاطر عذاب را از پدرش برداشتیم. پس معلوم می شود که صدقات و کارهای خیری که بچه انسان انجام می دهد، باعث برداشته شدن عذاب از پدر و مادر او می شود.
امام صادق (علیه السلام) می فرماید: «إِنِّی کُنْتُ زَاهِداً فِی الْوَلَدِ حَتَّى وَقَفْتُ بِعَرَفَةَ فَإِذَا إِلَى جَنْبِی غُلَامٌ شَابٌّ یَدْعُو وَ یَبْکِی وَ یَقُولُ یَا رَبِّ وَالِدَیَّ وَالِدَیَّ فَرَغَّبَنِی فِی الْوَلَدِ حِینَ سَمِعْتُ ذَلِکَ» (18)؛ «من علاقه اى به داشتن فرزند نداشتم تا اینکه روزى در عرفه جوانى را در کنار خود دیدم که دعا مى کرد و مى گریست و مى گفت: خدایا! پدر و مادرم، پدر و مادرم. از آن موقع که این را شنیدم به داشتن فرزند علاقه مند شدم».
باتوجه به آنچه گذشت، فرزندآوری یکی از نعمات الهی است که زنده و مرده اش برکات و ارزش زیادی در زندگی انسان دارد؛ بنابراین شما هرگز نباید به خاطر دلایل موهوم و غیر منطقی خویشتن را از این نعمت الهی محروم کنید؛ بلکه باید مسیر زندگی خویش را طوری هموار سازد تا خداوند فرزندان نیکویی به شما و همسرتان عطا کند و شما در سایه آن فرزندان موجبات جلب بیشتر روزی الهی را برای خویش فراهم آورید. مطمئن باشید تمام درد و رنج، سختی و مشقتی که در خصوص تربیت فرزند و مراقبت و نگهداری از آنها و تأمین هزینه ها متحمل می شوید، بی اجر و پاداش نیست.
اگر شما تابع شریعت و دین مقدس اسلام باشید و نگرش توحیدی داشته باشید، طبیعتاً تحمل بسیاری از سختی ها از جمله مشکلات فرزندآوری و تربیت فرزند و تأمین هزینه ها برای شما بسیار سهل و آسان خواهد بود.
اگر شما مثل خیلی ها از تربیت بچه و تأمین هزینه های آن نگران هستید، باید بداند که اینگونه بهانه ها پذیرفتنی نیست.
همواره موفق و کامروا باشید.
پی نوشت ها:
1. «الْمَالُ وَالْبَنُونَ زِینَةُ الْحَیاةِ الدُّنْیا وَالْبَاقِیاتُ الصَّالِحَاتُ خَیرٌ عِندَ رَبِّکَ ثَوَابًا وَخَیرٌ أَمَلًا» (کهف، آیه 46).
2. «وَیمْدِدْکُمْ بِأَمْوَالٍ وَبَنِینَ وَیجْعَل لَّکُمْ جَنَّاتٍ وَیجْعَل لَّکُمْ أَنْهَارًا» (نوح، آیه 12).
3. «أَ مَا عَلِمْتُمْ أَنِّی أُبَاهِی بِکُمُ الْأُمَمَ- یوْمَ الْقِیامَةِ حَتَّى بِالسِّقْطِ..» (کلینی، محمدبن یعقوب، اصول کافی، ج5، تهران، دارالکتب الاسلامیه، 1375، ص334).
4. «الْوَلَدُ الصَّالِحُ رَیحَانَةٌ مِنَ اللَّهِ قَسَمَهَا بَینَ عِبَادِه » (کلینی، محمدبن یعقوب، اصول کافی، ج6، ص2).
5. «وَیمْدِدْکُمْ بِأَمْوَالٍ وَبَنِینَ وَیجْعَل لَّکُمْ جَنَّاتٍ وَیجْعَل لَّکُمْ أَنْهَارًا» (نوح، آیه 12).
6. «أَوْلَادَ الْمُسْلِمِینَ مَوْسُومُونَ عِنْدَ اللَّهِ شَافِعٌ وَ مُشَفَّعٌ …» (حر عاملی، محمدبن حسن، وسائل الشیعة، قم : مؤسسة آل البیت علیهم السلام، 1409ق، ج21 ص355).
7. «وَ لا تَقْتُلُوا أَوْلادَکُمْ خَشْیةَ إِمْلاقٍ نَحْنُ نَرْزُقُهُمْ وَ إِیاکُمْ، إِنَّ قَتْلَهُمْ کانَ خِطْأً کَبِیراً» (اسراء، آیه31).
8. «کتبت إلى أبی الحسن (ع): إنّی اجتنبت طلب الولد منذ خمس سنین، و ذلک أنّ أهلی کرهت ذلک، و قالت: إنّه یشتدّ علَی تربیتهم لقلّة الشی ء، فما ترى؟ فکتب (ع) إلَی: «اطلب الولد، فإنّ اللّه یرزقهم» (حر عاملی، محمدبن حسن، وسائل الشیعة، قم : مؤسسة آل البیت علیهم السلام، 1409ق، ج21، ص355).
9. مریم(19)، آیه 5 و 6.
10. آل عمران(3)، آیه 38.
11. مریم(19)، آیه 6.
12. احقاف(46)، آیه 15.
13. مجلسى، محمد باقر بن محمد تقى، بحارالأنوار، بیروت : دار إحیاء التراث العربی، 1403ق، ج79، ص132.
14. شیخ صدوق، ابن بابویه، محمد بن على، من لا یحضره الفقیه، قم : دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، 1413ق ، ج3، ص481.
15. بحارالأنوار، ج100، ص86.
16. حر عاملى، محمد بن حسن ، وسائل الشیعة، قم : مؤسسة آل البیت علیهم السلام، 1409ق، ج21، ص358.
17. بحارالأنوار، ج51، ص162.
18. وسائل الشیعة، ج21، ص355.