دین و اندیشه

قرآن و مهدویت

پرسش و پاسخ

در قران چه اشاره هایی به منجی عالم بشریت شده است؟

پاسخ کوتاه:
قرآن به صورت کلی سخن می گوید و برای تشریح و تفسیر آن باید به سراغ آگاهان از حقایق قرآنی یعنی برای فهم آن به محضر معصومین علیهم السلام رفت چون آنان «الراسخون فی العلم» (آل عمران۷) هستند. به عبارت دیگر، وظیفه و مسئولیت روشنگری و بیان مقصود آیات قرآن به حجت های الهی واگذار شده است. (حدیث ثقلین، مستدرک حاکم، ج ۳ ، ص ۱۴۸، طبع داردالمعرفه، بیروت)از دو دسته آیات قرآن، می توان برای وجود حضرت ولی عصر عجل الله تعالی فرجه و ظهور آن حضرت استفاده نمود.


قرآن به صورت کلی سخن می گوید و برای تشریح و تفسیر آن باید به سراغ آگاهان از حقایق قرآنی یعنی برای فهم آن به محضر معصومین علیهم السلام رفت چون آنان «الراسخون فی العلم» (آل عمران7) هستند. به عبارت دیگر، وظیفه و مسئولیت روشنگری و بیان مقصود آیات قرآن به حجت های الهی واگذار شده است. (حدیث ثقلین، مستدرک حاکم، ج 3 ، ص 148، طبع داردالمعرفه، بیروت)از دو دسته آیات قرآن، می توان برای وجود حضرت ولی عصر عجل الله تعالی فرجه و ظهور آن حضرت استفاده نمود :
1ـ آیاتی که ضرورت وجود حجت الهی را در زمین بیان می کنند:
از نظر قرآن کریم، در طول تاریخ زندگی بشر، هیچ گاه زمین از حجت خدا خالی نبوده و خداوند برای هر امتی فردی مناسب را برگزیده تا انسان ها را در راه رسیدن به کمال مطلوب رهنمون باشند؛ چنان که خداوند سبحان فرمود: «إِنَّمَا أَنتَ مُنذِرٌ ۖ وَلِکُلِّ قَوْمٍ هَادٍ» (به درستی که تو بیم دهنده ای و برای هر جامعه راهنمایی هست. رعد/7)پس همواره یک بیم دهنده و هدایتگر در جوامع انسانی حضور دارد که از جانب خدا برگزیده شده است. امام صادق(ع) در تفسیر آیه یاد شده فرمود: «در هر زمانی امامی از خاندان ما وجود دارد که مردم را به آنچه رسول الله آورده (دین اسلام) هدایت می کند». («و فی کل زمان امام منا یهدیهم الی ما جاء به رسول الله صلی الله علیه و آله » (مجلسی، بحارالانوار، ج 23 ، ص 5)از مجموع این آیه و روایت، ضرورت وجود حجت الهی به عنوان هدایت گر در هر عصر، به خوبی فهمیده می شود.
دلیل دیگر بر ضرورت وجود امام معصوم در جامعه این است که قرآن مبین و مفسر لازم دارد و به جز امام معصوم کسی به تمام معانی و خصوصیات آیات قرآن از محکمات و متشابهات آگاه نیست. پس به حکم عقل قطعی پس از رسول، امام معصوم لازم است. (بانوی اصفهانی، سیده نصرت امین ، مخزن العرفان در تفسیرقران، ج 3، ص 39، توضیح آیه ی 44 ،نحل)
امامان معصوم علیهم السلام مایه آرامش و امنیت هستی و واسطه فیض الهی اند و نعمات و برکات خداوند متعال به واسطه آنها و به یمن حضورشان به انسان ها داده می شود، که اگر لحظه ای برکت وجودشان نباشد، زمین اهلش را فرو می برد. ( در بحارالانوار، به مقوله ای لزوم وجود همیشگی رهبر آسمانی بر می خوریم. (مجلسی بحارالانوار، ج 23 ، ص 56))
اما این که مصداق این امام معصوم کیست و چه هویتی دارد،‌روایات فراوانی وارد شده که بیان می دارند این فرد امام مهدی فرزند امام حسن عسکری علیه السلام است و … . ( ر.ک: صافی، لطف الله، منتخب الاثر؛ طبرسی نوری، میرزا حسین، النجم الثاقب؛ مجلسی بحارالانوار)
2 ـ آیاتی که بشارت به حکومت صالحان و مومنان بر روی زمین می دهد:
بر اساس ده ها آیه از قرآن کریم موضوع ظهور حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه قابل استناد است. تمرکز غالب این آیات بر بشارت به بندگان صالح و مستضعف برای بازستادن حق خود و رسیدن به قدرت و ایجاد یک حکومت واحد جهانی مبتنی بر حق و عدل و غلبه اسلام بر تمامی مکاتب و ادیان است. قرآن کریم از یک سو بیان می کند این بشارت در بعضی کتب آسمانی دیگر هم آمده است: «و همانا در زبور بعد از ذکر (تورات) نوشتیم که زمین را بندگان شایسته من به ارث خواهند برد». («وَلَقَدْ کَتَبْنَا فِی الزَّبُورِ مِن بَعْدِ الذِّکْرِ أَنَّ الْأَرْضَ یَرِثُهَا عِبَادِیَ الصَّالِحُونَ» ، انبیاء /150)
از سوی دیگر این بشارت را به اراده خداوند استناد می دهد: «و خواستیم بر مستضعفان روی زمین منت نهیم و آنان را پیشوایان و وارثان گردانیم»(قصص/5) این آیات بشارت به ظهور می دهند که در تفسیر آنها روایات زیادی وجود دارد.
در آیه ای دیگر خداوند حکومت و جانشینی مومنان و صالحان را به عنوان «وعده ی الهی» بر بندگان با ایمان خود بیان می کند و امنیت و آرامش را مژده می دهد: «خداوند به کسانی از شما که ایمان آورده و کارهای شایسته کرده اند، وعده داده است که حتماً آنان را در این زمین جانشین (خود) قرار دهد و آن دینی را که بر ایشان پسندیده است، به سودشان مستقر کند و بیمشان را به امنیت مبدل گرداند تا مرا عبادت کنند و … ». (نور 55)
روایات معصومان علیهم السلام این آیه را بر حضرت حجت ولی عصر‌ عجل الله تعالی فرجه و اصحاب او منطبق نموده اند. (رک: فرزی، محمدعلی، امید سبز، ص 34)
انتظار فرج نیز که خود بحثی مسبوط و مفصل است و دلالت بر «وجود» و «ظهور» حضرت ولی عصر‌ عجل الله تعالی فرجه می کند، در قرآن و روایات ائمه اطهار علیهم السلام مورد اشاره قرار گرفته است؛ «وَارْتَقِبُوا إِنِّی مَعَکُمْ رَقِیبٌ» (هود/93)
در حدیثی، امام رضا علیه السلام در تفسیر آیه ی یاد شده، انتظار فرج را موجب گشایش و آرامش دانسته اند. (طباطبائی، محمد حسین، المیزان، ص393-394)
حاصل سخن اینکه از نظر جامعه اسلامی کلیه مفاهیم و اعتقادات اصیل اسلامی ریشه در کلام الهی دارد و اساس عقیده به ظهور امام زمان عجل الله تعالی فرجه در کتاب خدا وجود دارد و این کتاب بزرگ آسمانی فرا رسیدن آن روز مبارک و فرخنده را به تمام پیروان بشارت داده است.
آیات متعددی در شان امام مهدی عجل الله تعالی فرجه هست که امامان معصوم علیهم السلام تفسیر، تاویل و تطبیق این آیات را بر وجود مقدس امام زمان عجل الله تعالی فرجه و حکومت جهانی ان عدالت گستر بیان نموده اند . در زمینه ظهور و قیام آن حضرت و جامعه آرمانى مهدوى، مى توان توصیفات و اشارات زیر را از قرآن به دست آورد :
1. غلبه نهایى حقّ بر باطل و شکست جبهه کفر و فساد و نفاق ؛
2. جانشینى و خلافت مستضعفان بر روى زمین و حاکمیت صالحان و نیکان ؛
3. گسترش و فراگیرى دین حقّ در برهه اى خاص از زمان ؛
4. از آن روز موعود، تحت عناوین ایام اللّه، وقت معلوم، روز نصرت و پیروزى و طلوع فجر و سلامتى و… یاد شده است ؛
5. در آیاتى از آن حضرت با نام هاى نعمت باطنى، بقیة اللّه، کلمه باقیه، اولى الامر ؛ مهتدون (مهدى) ؛ اقامه کننده نماز، مضطرّ، جنب اللَّه، حزب اللَّه، فجر، «نهار اذا تجلى» و… نام برده است.
6. خداوند، ، نور خود را کامل مى کند ؛
7. در آن عصر، زمین بعد از مرگش، زنده مى شود ؛
8. او منصور از جانب خدا و انتقام گیرنده از دشمنان است ؛
9. زمین، به نور پروردگار، روشن خواهد شد ؛
10. در روز پیروزى، ایمان آوردن کافران، سودى نخواهد داشت ؛
11. هر چه در روى زمین است، تسلیم و مطاع او خواهند شد ؛
12. حضرت مهدى «یَهْدِی اللَّهُ لِنُورِهِ مَنْ یَشاءُ» است ؛
13. او تأمین کننده امنیت و آرامش در روى زمین است. در مجموع می توان آیات زیر را درباره امام مهدی دانست :
ـ سوره بقره:
1 ـ آیه 1 – 3
2 ـ آیه 148
3 ـ آیه 155
ـ سوره آل عمران:
1 ـ آیه 83
2 ـ آیه 200
ـ سوره نساء:
1 ـ آیه 47
2 ـ آیه 59
3 ـ آیه 69
4 ـ آیه 77
5 ـ آیه 159
ـ سوره مائده:
1 ـ آیه 14
2 ـ آیه 89
ـ سوره انعام
1 ـ آیه 44
2 ـ آیه 89
3 ـ آیه 158
ـ سوره اعراف:
1 ـ آیه 1
2 ـ آیه 53
3 ـ آیه 128
4 ـ آیه 157
5 ـ آیه 159
ـ سوره انفال:
1 ـ آیه 39
ـ سوره توبه:
1 ـ آیه 33
2 ـ آیه 34
3 ـ آیه 36
4 ـ آیه 36
ـ سوره یونس:
1 ـ آیه 20
2 ـ آیه 24
3 ـ آیه 35
ـ سوره هود:
1 ـ آیه 8
2 ـ آیه 80
ـ سوره یوسف:
1 ـ آیه 110
ـ سوره ابراهیم:
1 ـ آیه 5
2 ـ آیه 44
3 ـ آیه 45
4 ـ آیه 46
ـ سوره حجر:
1 ـ آیه 36
2 ـ آیه 87
ـ سوره نحل:
1 ـ آیه 1
2 ـ آیه 38
3 ـ آیه 45
ـ سوره اسراء
1 ـ آیه 4-6
2 ـ آیه 8
3 ـ آیه 33
4 ـ آیه 44
ـ سوره سوره مریم:
1 ـ آیه 37
2 ـ آیه 75
ـ سوره طه
1 ـ آیه 110
2 ـ آیه 115
3 ـ آیه 135
ـ سوره انبیاء:
1 ـ آیه 11-15
2 ـ آیه 105
ـ سوره حج:
1 ـ آیه 39
2 ـ آیه 41
3 ـ آیه 60
ـ سوره مومنون:
1 ـ آیه 101
ـ سوره نور
1 ـ آیه 35
2 ـ آیه 55
ـ سوره فرقان:
1 ـ آیه 11
2 ـ آیه 26
ـ سوره شعراء:
1 ـ آیه 4
2 ـ آیه 205و206
3 ـ آیه 227
ـ سوره نمل
1 ـ آیه 62
ـ سوره قصص:
1 ـ آیه 5
ـ سوره روم:
1 ـ آیه 1-5
ـ سوره سجده:
1 ـ آیه 21
2 ـ آیه 29
ـ سوره سباء:
1 ـ آیه 18
2 ـ آیه 51-54
ـ سوره صافات:
1 ـ آیه 83
ـ سوره ص:
1 ـ آیه 88
ـ سوره زمر:
1 ـ آیه 69
ـ سوره حم سجده:
1 ـ آیه 17
2 ـ آیه 16
3 ـ آیه 53
ـ سوره شوری:
1 ـ آیه 1-2
2 ـ آیه 18
3 ـ آیه 19و20
4 ـ آیه 21
5 ـ آیه 24
6 ـ آیه 41
7 ـ آیه 45
ـ سوره زخرف:
1 ـ آیه 28
2 ـ آیه 66
ـ سوره دخان:
1 ـ آیه 1-4
ـ سوره جاثیه:
1 ـ آیه 14
ـ سوره محمد:
1 ـ آیه 18
ـ سوره فتح:
1 ـ آیه 25
2 ـ آیه 28
ـ سوره ق:
1 ـ آیه 41و42
ـ سوره ذاریات:
1 ـ آیه 23
ـ سوره طور:
1 ـ آیه 1-3
ـ سوره قمر:
1 ـ آیه 1
2 ـ آیه 2
ـ سوره رحمن:
1 ـ آیه 41
ـ سوره حدید
1 ـ آیه 16
2 ـ آیه 17
ـ سوره ممتحنه:
1 ـ آیه 13
ـ سوره صف:
1 ـ آیه 8
2 ـ آیه 9
ـ سوره ملک:
1 ـ آیه 30
ـ سوره معارج:
1 ـ آیه 1-3
2 ـ آیه 26
3 ـ آیه 44
ـ سوره جن:
1 ـ آیه 24
ـ سوره مذثر
1 ـ آیه 8-10
2 ـ آیه 11
3 ـ آیه 19و20
4 ـ آیه 31
ـ سوره تکویر:
1 ـ آیه 15و16
ـ سوره انشقاق:
1 ـ آیه 19
ـ سوره بروج:
1 ـ آیه 1
ـ سوره طارق:
1 ـ آیه 15-16
ـ سوره غاشیه:
1 ـ آیه 1-4
ـ سوره فجر:
1 ـ آیه 1-4
ـ سوره شمس:
1 ـ آیه 1-4
ـ سوره لیل:
1 ـ آیه 1-2
ـ سوره قدر:
1 ـ آیه 5
ـ سوره بینه:
1 ـ آیه 5
ـ سوره عصر:
1 ـ آیه 1-3 برای مطالعه بیشتر ر.ک:
1. مهدویت(پیش از ظهور)، رحیم کارگر (نشر معارف)
2 ـ با گام های سبز انتظار، جمعی از نویسندگان، موسسه خانه خرد

قرآن و مهدویت

دیدگاه شما برای ما ارزشمند است

نظر شما چیه؟ منتظر نظرات ارزشمند شما هستیم *

دکمه بازگشت به بالا