پیشگیری از وسواس

پاسخ کوتاه:
باید توجه داشت که شیطان ابتدا از سوی اعمال انسان وارد می شود، اما اگر راه نفوذی برای گمراه ساختن انسان پیدا نکند، از راه افکار و نفوذ در ذهن وارد می شود و با القاء شک و تردید و افکار تردیدآمیز، انواع و اقسام وسوسه ها در صدد اغفال و گمراه ساختن افراد بر می آید تا آنها را از مسیر بندگی الهی و عبادت باز دارد اصولاً از منظر آموزه های دینی و تعالیم اسلامی، پدیده وسواس از وسوسه های شیطان ناشی می شود گاهی شیطان و عناصر وی برای به چالش کشیدن باورها و اعتقادات انسان ها از راه های گوناگون وارد می شوند و با القائات مسموم خود، باعث بروز شک و تردید در انسان ها می شوند (۲) همچنین با نادیده گرفتن شک و تردید ها، بر خلاف خواست شیطان عمل کند همه علما و مَراجع معظّم تقلید نیز بر اساس آموزه های دینی و تعالیم اسلامی، بهترین و مؤثرترین دارو برای مقابله با حربه های شیطان «بی اعتنایی و بی تفاوتی» ذکر می کنند

پرسشگر عزیز و ارجمند!
باید توجه داشت که شیطان ابتدا از سوی اعمال انسان وارد می شود، اما اگر راه نفوذی برای گمراه ساختن انسان پیدا نکند، از راه افکار و نفوذ در ذهن وارد می شود و با القاء شک و تردید و افکار تردیدآمیز، انواع و اقسام وسوسه ها در صدد اغفال و گمراه ساختن افراد بر می آید تا آنها را از مسیر بندگی الهی و عبادت باز دارد.
اصولاً از منظر آموزه های دینی و تعالیم اسلامی، پدیده وسواس از وسوسه های شیطان ناشی می شود؛ شیطان رجیم برای فریب بندگان خدا از همه راه ها وارد می شود تا بندگان خدا را از مسیر راست و بندگی الهی منحرف گرداند و آزار دهد.
پیامبر اعظم (صلی الله علیه و آله) در روایتی بر این مطلب صحه گذاشته و می فرمایند: «إِنَّ الشَّیْطَانَ أَتَاکُمْ مِنْ قِبَلِ الْأَعْمَالِ فَلَمْ یَقْوَ عَلَیْکُمْ فَأَتَاکُمْ مِنْ هَذَا الْوَجْهِ لِکَیْ یَسْتَزِلَّکُم» (1) ؛ «شیطان از طریق اعمال و کردارهای تان نزد شما آمد و نتوانست بر شما چیره شود. حالا از این راه [یعنى وسوسه و القاء شبهه] به سراغ تان آمده است تا شما را بلغزاند».
گاهی شیطان و عناصر وی برای به چالش کشیدن باورها و اعتقادات انسان ها از راه های گوناگون وارد می شوند و با القائات مسموم خود، باعث بروز شک و تردید در انسان ها می شوند. البته هوای نفس و نفس اماره در تشدید آن نیز نقش دارد. به هر حال این شما هستید که به اتخاذ راهکارهای مناسب با هوای نفس و حربه های شیطان مقابله می کنید و هوشمندانه اجازه جولان به شیطان نمی دهید.
در روایات، به این نکته اشاره شده که وسواس، منقاری چون منقار پرنده دارد و هرگاه آدمی دچار غفلت شود، آن منقار را در گوش دل او می گذارد و وسوسه می کند. در این هنگام اگر آدمی خداوند را یاد کند، وسواس منصرف می شود و کنار می رود. به همین دلیل شیطان را وسواس گفته اند.
برای مقابله با وسوسه های شیطان توصیه می شود که فرد وسواس هم ذکر زبانی داشته باشد و با گفتن ذکر «لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّه »؛ «لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ الْعَلِیِّ الْعَظِیم »؛ «آمَنَّا بِاللَّهِ وَ رَسُولِهِ وَ لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّه»؛ «آمَنْتُ بِاللَّهِ وَ رَسُولِهِ»؛ «تَوَکَّلْتُ عَلَى الْحَیِّ الَّذِی لا یَمُوتُ وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی لَمْ یَتَّخِذْ وَلَداً وَ لَمْ یَکُنْ لَهُ شَرِیکٌ فِی الْمُلْکِ وَ لَمْ یَکُنْ لَهُ وَلِیٌّ مِنَ الذُّلِّ وَ کَبِّرْهُ تَکْبِیراً»؛ «لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللَّهِ وَ عَلِیٌّ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِین» و «أَعُوذُ بِاللَّهِ السَّمِیعِ الْعَلِیمِ مِنَ الشَّیْطَانِ الرَّجِیم» به خصوص در زمانى که فکر فرد وسواس متوجه اعمال و افکار وسواسى مى شود، شیطان را از خود دور کند. (2) همچنین با نادیده گرفتن شک و تردید ها، بر خلاف خواست شیطان عمل کند؛ از این روی توصیه می شود که فرد وسواس در تمام مراحل آن نسبت به همه پیام های وسواسی کاملاً بی توجه و بی اعتنا باشند و به آنها ترتیب اثر ندهند و عملاً نیز هیچ گونه پاسخ دهی نداشته باشند تا وسوسه های شیطان ناکام بماند.
امام صادق (علیه السلام) در این خصوص می فرماید: «إِنَّمَا یُرِیدُ الْخَبِیثُ أَنْ یُطَاعَ فَإِذَا عُصِیَ لَمْ یَعُدْ إِلَى أَحَدِکُم» (3) ؛ «شیطان پلید مى خواهد مُطاع باشد، لذا اگر نافرمانى شود دیگر به سراغ کسى از شما نمى آید».
همه علما و مَراجع معظّم تقلید نیز بر اساس آموزه های دینی و تعالیم اسلامی، بهترین و مؤثرترین دارو برای مقابله با حربه های شیطان «بی اعتنایی و بی تفاوتی» ذکر می کنند.
همواره موفق و کامروا باشید.
پی نوشت ها:
1. حر عاملى، محمد بن حسن ، وسائل الشیعة، قم : مؤسسة آل البیت علیهم السلام، 1409ق، ج7، ص168.
2. نورى، حسین بن محمد تقى، مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل ، قم : مؤسسة آل البیت علیهم السلام ، 1408ق ، ج5، ص303.
3. وسائل الشیعة، ج8، ص228.