توبه از گناهان فراموش شده

پرسشگر گرامی ، انسان پر است از فراموشی؛ فراموشی گذشته، حال و آینده. ما آدم‌ها آکنده‌ایم از اشتباهاتی که از سر فراموشی کرده‌ایم؛ اشتباهاتی که موقع انجامشان حواسمان نبوده. حواسمان نبوده که داریم خطا می‌کنیم و حواسمان نبوده که داریم چه بلایی سر خودمان می‌آوریم و حواسمان نبوده که داریم چه بلایی سر کسی که می‌شناسیم یا نمی‌شناسیم می‌آوریم. گاهی ما بنده خطاهایی هستیم که نه‌تنها به‌خودمان آسیب می‌زند بلکه آبروی دیگرانی را هم می‌برد.اما در توبه و بازگشت به سوی خداوند فرقی بین گناهان فراموش شده و نشده نیست ، انسان می تواند با توبه واقعی از همه گناهان پاک شود ، چنانچه در دعای شریف کمیل داریم : « اَللَّهُمَّ اغْفِرْ لِی کلَّ ذَنْبٍ أَذْنَبْتُهُ وَ کلَّ خَطِیئَةٍ أَخْطَأْتُهَا » خدایا! بیامرز برایم همه گناهانی را که مرتکب شدم، و تمام خطاهایی که به آنها آلوده گشتم،خدای مهربان دری به نام توبه برای همه بندگانش گشوده و با آغوشی باز بندگان گنهکارش را که رو به سوی توبه آورده اند، می پذیرد. لذا باید آستین همت را بالا زده و با عزمی راسخ توبه ای کنیم متناسب به گناه خویش.
خداوند هر گناهی را می بخشد چنانچه خود فرموده است : «قُلْ یَا عِبَادِیَ الَّذِینَ أَسْرَفُوا عَلَى أَنْفُسِهِمْ لَا تَقْنَطُوا مِنْ رَحْمَةِ اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ یَغْفِرُ الذُّنُوبَ جَمِیعًا إِنَّهُ هُوَ الْغَفُورُ الرَّحِیمُ » [زمر / 53] بگو اى بندگانم که زیاده بر خویشتن ستم روا داشته اید، از رحمت الهى نومید مباشید، چرا که خداوند همه گناهان را مى بخشد، که او آمرزگار مهربان است ، پس در هیچ حالتی نباید از توبه و بخشش گناهان و رحمت الهی ناامید شد، چرا که گناه ناامیدی از خداوند حتی از قتل انسان نیز بزرگتر است. اگر انسان هر روز گناه کند و توبه خود را بشکند و باز واقعا پشیمان شود و توبه نماید، توبه او پذیرفتنی است و نباید از رحمت خداوند ناامید گردد.
امام رضا (ع) مى فرمایند:«التائب من الذنب کمن لاذنب له» توبه کننده از گناه مانند کسى است که هیچ گناهى ندارد، [میزان الحکمه ج، 1 باب التوبه ، 2116]توبه از درهای برزگ لطف و رحمت الهی و موهبتی آسمانی است . انسان مومنی که مرتکب گناه شده واجب است که فورا توبه کند و روح تیره شده خود را با آب توبه واستغفار صیقلی دهد . توبه بعد از هر گناه واجب شرعی است و اگر گناه، هزاران بار هم تکرار شود باز نه تنها توبه امر مطلوبی است بلکه واجبی شرعی و عقلی است .
ممکن است انسان گنهکار از توبه کردن مکرر خسته و ملول گردد اما خداوند هر گز ازقبول توبه بنده و آمرزش او خسته نمی گردد. پس بنا براین هیچ موقع از درگاه خداوند نا امید نشوید.
بازآ بازآ هر آن که هستی باز آ
گر بدکار و گبر و بت پرستی باز آ
این درگه ما درگه نومیدی نیست
صد بار اگر توبه شکستی باز آ
توبه در حقیقت پشیمان شدن از گناه و بازگشتن از راهی است که انسان در گذشته بر خلاف رضای پروردگار رفته است . توبه حقیقی نیز همان توبه نصوح است؛ یعنی توبه و پشیمانی بدون بازگشت. اگر کسی احساس کند که واقعا از گذشته خود نادم و پشیمان گشته و راه خود را به سوی خداوند عوض کرده، باید بداند که اهل توبه واقعی است و اینچنین توبه ای هرگز رد نمی شود. به عبارت دیگر مشکل و نگرانی ای که در زمینه قبول توبه وجود دارد، از طرف خداوند- یعنی پذیرنده توبه- نیست؛ بلکه مشکل از جانب خود توبه کننده است که آیا موفق می شود راه خود را به سوی خداوند تغیر دهد یا نه.
ارکان (واجبات) توبه واقعی را می توان در چهار چیز خلاصه کرد:
1. ندامت، 2. تصمیم بر ترک در آینده، 3. جبران گذشته (حق النفس ، حق الله و حق الناس) 4. استغفار و طلب بخشش و مغفرت از خداوند.