علم‌آموزی در برزخ

پاسخ کوتاه:
در برزخ گرچه عمل نیست ولی مانعی ندارد که محل معرفت و آگاهی بیشتر باشد بر این اساس امام کاظم علیه السلام فرمود: هر کس از دوستان و پیروان ما بمیرد و هنوز قرآن را به طور کامل فرا نگرفته باشد در قبرش به او تعلیم می دهند تا خداوند به این وسیله درجات او را بالا برد و…پس در عالم برزخ انسان از آگاهی بالاتری نسبت به آگاهی دنیا برخوردار است، معلومات انسان در عالم دنیا با عالم برزخی متفاوت است در عالم طبیعت از راه حس و تجربه و… آگاهی پیدا می کنیم ولی در عالم برزخ که بدن مادی و ابزار علم و آگاهی وجود ندارد از طریق شهود خواهد بود.

روح بعد از پایان زندگی دنیا در جسم لطیفی قرار می گیرد که از بسیاری عوارض جسم مادی بر کنار است.ماده غیر ممکن است، آگاهی از جهان برزخ به طور کامل نیز ممکن نیست چون جهانی است محیط بر دنیا و بالاتر از آن.ولی با استناد به برخی از روایات و کلمات دانشمندان می توان آن را به حالت خواب تشبیه کرد. در خوابهای راستین روح انسان به نقاط مختلف پرواز می کند و مناظری را می بیند و لذت می برد و گاه متألم می شود.(1)
پس انسان دارای روح مجرد است و بعد از مرگ وارد عالم برزخ شده و تا قیامت در آنجا می ماند و در این مدت یا متنعّم به نعمتهای برزخی است و یا معذّب به عذاب برزخی.
انسان در عالم برزخ زنده در سیر و سلوک به سمت خداوند است با بدنی مناسب با عالم برزخ که خدا به او عطا کرده که او همین شخص دنیائی است و از علم و شعور مناسب با آن عالم و بدن برخوردار است. بنابراین علم و آگاهی گاهی از راه درس خواندن و… فراهم می شود و گاهی از راه تهذیب نفس و این علم و حیات در برزخ وجود دارد.(2)
قرآن فرموده: برزخی هست که گروهی در نعمت اند مثل شهداء(3) و گروهی در عذابند مثل فرعون…(4)
ولی وارد جزئیات آن نشده است، جزئیات را روایات مشخص کرده است.(5)
روایات دلالت بر نوعی حیات برزخی می کنند که ارتباط با این جهان مادی هم دارد و بعضی از سخنان را می شنوند چنانچه امام علی علیه السلام در برگشت از صفین در کنار قبرستان ایستاد و با مردگان سخن گفت و فرمود: اجازه سخن گفتن ندارند و اگر اجازه داشتند به شما خبر می دادند که بهترین زاد و توشه در سفر آخرت پرهیزگاری است.(6)
اضافه بر روایات، ارتباط دانشمندان با عالم برزخ هم نشان می دهد که در آنجا انسان ها از ادراکات گسترده تری برخوردارند و گاه بخشی از علوم خود را از طریق ارتباط با مردم این جهان به آنها منتقل می کنند.(7)
برزخ، حیاتی است که واقعیت را به انسان می فهماند چون در حیات دنیا خیلی از واقعیتها را انسان نفهمیده و در آنجا واقعیتها برای او روشن می شود.(8)
در برزخ گرچه عمل نیست ولی مانعی ندارد که محل معرفت و آگاهی بیشتر باشد بر این اساس امام کاظم علیه السلام فرمود: هر کس از دوستان و پیروان ما بمیرد و هنوز قرآن را به طور کامل فرا نگرفته باشد در قبرش به او تعلیم می دهند تا خداوند به این وسیله درجات او را بالا برد و…(9)
پس در عالم برزخ انسان از آگاهی بالاتری نسبت به آگاهی دنیا برخوردار است، معلومات انسان در عالم دنیا با عالم برزخی متفاوت است در عالم طبیعت از راه حس و تجربه و… آگاهی پیدا می کنیم ولی در عالم برزخ که بدن مادی و ابزار علم و آگاهی وجود ندارد از طریق شهود خواهد بود.
پی نوشت ها:
1) آیة اللّه مکارم شیرازی، پیام قرآن (چاپ چهارم، سال 1374) ج 5، ص 464.
2) آیة اللّه جوادی، تفسیر موضوعی (چاپ دوم، سال 1366) ج 2، ص 504-524 و ص 388.
3) بقره: 153.
4) مۆمن: 40.
5) ر.ک: بحارالانوار، ج 6، ص 223 و 224.
6) نهج البلاغه، کلمات قصار، شماره 130.
7) پیام قرآن، ج 5، ص 461.
8) تفسیر موضوعی، ج 3، ص 391.
9) اصول کافی، ج 4، ص 606، باب فضل حامل قرآن، حدیث 10.
https://article.tebyan.net/276393/%D8%A2%D9%85%D9%88%D8%B2%D8%B4-%D8%AF%D8%B1-%D8%B9%D8%A7%D9%84%D9%85-%D8%A8%D8%B1%D8%B2%D8%AE