دلتنگی و شنوندگی مردگان

پاسخ کوتاه:
ممکن است دلتنگ شوند اما برای خوبان به گونه ای نیست تا اذیت شوند. بطور کلی میت اگر اهل نجات و نیکوکار باشد، در عالم برزخ دیگر رنج و دردی را احساس نمی کند، و اگر متعلقین او هم گرفتار دلتنگی و درد و رنج گردند، میت را از این درد و رنج و دلتنگی باخبر نمی کنند تا متالم گردد و یا دلتنگیش با تفضل الهی مانند دیدار اولیای خدا تسکین می یابد؛ البته برای انسانهای گنهکار ممکن است برعکس باشد، یعنی خوشی های متعلقین را به او نمایش نمی دهند و برای عذاب او درد و رنجها، بویژه درد و رنجی که ناشی از کردار میت باشد و یا میت در آن نقش داشته باشد را به او نشان می دهند تا مقداری از عذاب را بچشد و به طهارت نزدیک گردد. علت این امر آن است که اصل وجود انسان همان روح است و احساسات انسانی از جمله عشق، دلتنگی و غیره همه حالات روحی است که توسط بعد مادی انسان به منصه ظهور می‌رسد و بعد از مرگ، جسم انسان از بین می‌رود و روح باقی می‌اند، پس بدیهی است که احساساتی از جمله «دلتنگی» نیز باقی خواهند ماند.

ممکن است دلتنگ شوند اما برای خوبان به گونه ای نیست تا اذیت شوند. بطور کلی میت اگر اهل نجات و نیکوکار باشد، در عالم برزخ دیگر رنج و دردی را احساس نمی کند، و اگر متعلقین او هم گرفتار دلتنگی و درد و رنج گردند، میت را از این درد و رنج و دلتنگی باخبر نمی کنند تا متالم گردد و یا دلتنگیش با تفضل الهی مانند دیدار اولیای خدا تسکین می یابد؛ البته برای انسانهای گنهکار ممکن است برعکس باشد، یعنی خوشی های متعلقین را به او نمایش نمی دهند و برای عذاب او، درد و رنجها، بویژه درد و رنجی که ناشی از کردار میت باشد و یا میت در آن نقش داشته باشد را به او نشان می دهند تا مقداری از عذاب را بچشد و به طهارت نزدیک گردد. علت این امر آن است که اصل وجود انسان همان روح است و احساسات انسانی از جمله عشق، دلتنگی و غیره همه حالات روحی است که توسط بعد مادی انسان به منصه ظهور می‌رسد و بعد از مرگ، جسم انسان از بین می‌رود و روح باقی می‌اند، پس بدیهی است که احساساتی از جمله «دلتنگی» نیز باقی خواهند ماند.اصولا تعلقات و صفاتی که جزو ملکات روح انسان و وجود حقیقی او گردیده است با ورود به برزخ باقی خواهد ماند، مانند صفات رزایل. پس از مرگ و جدایی روح از شدیدترین متعلقش که همان بدن است، شناخت‌ها و علایق و ارتباطات هم چنان باقی می‌ماند، البته با این تفاوت که پس از مرگ، اراده و اختیار از آدمی سلب می‌گردد؛ مردگان، صدای ما را (باذن الله) می‌شنوند، حتی حرف نیز می‌زنند، منتهی چون آنها دیگر ابزار مادی زبان را ندارند و ما نیز تا در دنیا هستیم، از راه اعضای بدن صداها را می‌شنویم و درک می‌کنیم، حرف یا پاسخ آنها را نمی‌شنویم. چنان چه در اخبار وارده و احادیث تصریح شده که شخص رسول الله (ص)، با مردگان حرف می‌زدند. در روایات نیز به تداوم این ارتباطات، به ویژه با خانواده که علایق بیشتری با آنها ایجاد شده، بیانات صریحی وجود دارد: امام صادق(ع) می‌فرماید: «اذا کانَ یومَ الجُمعةِ و یوما العِیدَینِ امَرَ اللهُ رضوان خازن الجنان ان ینادی فی ارواح المؤمنین و هم عرصات الجنان: انّ اللهَ قَد اذنَ لَکم الجُمعةَ بالزیارةِ الی اهالیکُم و احبائکم مِن اهلِ الدُنیا»؛ روز جمعه و عید فطر و قربان که می‌شود، خداوند به رضوان نگهبان و مأمور بهشت دستور می‌دهد که در میدان بهشت برزخی به ارواح مؤمنان اعلام نماید که خداوند به شما اجازه داد که جمعه را به زیارت خانواده و دوستان که در دنیا هستند برود. بعد خداوند به رضوان دستور می‌دهد برای هر فردی شتری از شترهای بهشتی آماده کنند در حالی که این شتر از زبرجد سبز پوشیده شده و نیز به پارچه‌های بهشتی تزئین شده، بعد خداوند دستور می‌دهد اهل آسمان‌ها از آنها استقبال کنند. در چنین فضایی فرشتگان هر آسمانی از آنها استقبال می‌کنند، بعد از آن ارواح از آسمان با استقبال پایین می‌آیند در وادی السلام پشت کوفه فرود می‌آیند.از دلایل دیدن و یا مخفی ماندن برخی از احوال این است که برای مؤمن پس از مرگ عذابی وجود ندارد و حزن و اندوه خودش نوعی عذاب است، لذا اخباری که موجب اندوه وی گردد، بر او پوشیده می‌ماند. مضافاً بر این که این روایت دلالت دارد که اراده و اختیار دنیوی از او سلب شده است که نمی‌تواند همه‌ی واقعیات را دیده و درک نماید.هم چنین از امام صادق (ع) نقل شده که: «هیچ مؤمن و کافری نیست که در هنگام ظهر نزد خانواده‌ی خویش حاضر نگردد. وقتی مؤمن خانواده‌اش را در حال انجام اعمال صالح می‌بیند، خداوند را حمد گوید و وقتی کافر خانواده‌ی خویش را در حال انجام اعمال صالح ببیند، بر آنان غبطه می‌خورد.»
در روایت دیگری بیان شده که: «اسحاق بن عمّار سؤال کرد: آیا شخصی که از دنیا رفته با خانواده‌ی خویش دیدار می‌نماید یا خیر؟ امام فرمودند: آری. پرسید: هر چند گاه؟ فرمود: بنا به منزلتی که نزد خدا دارد. هر هفته، هر ماه یا هر سال…»
در برخی روایات وارد شده که ارواح به دیدن بازماندگان می‌آیند (به ویژه والدین به دیدار فرزندان و بالعکس) و به آنان التماس می‌کنند که چیزی برای ما بفرستید، ولو به کمی یک جرعه آب یا یک پاره استخوان. پس، ارتباط ارواح با متعلقین تا وقتی در دنیا باقی هستند، برقرار خواهد ماند. منتهی چنان چه بیان شد، به کمیّت، کیفیت و چگونگی معین شده از سوی خداوند متعال.
با استفاده از: https://www.yjc.news/fa/news/6301652/%D8%A2%DB%8C%D8%A7-%D8%A7%D9%85%D9%88%D8%A7%D8%AA-%D9%87%D9%85-%D8%AF%D9%84%D8%AA%D9%86%DA%AF-%D9%85%DB%8C-%D8%B4%D9%88%D9%86%D8%AF