چگونگی جبران اشتباهات گذشته، خودسرزنشی

پاسخ کوتاه:
» پس ناامیدی و افکار دلسردکننده را کنار بگذارید و از لحظه لحظه زندگی تان برای موفقیت تلاش کنید در هر صورت، مَثَل شما مثال فردی است که یکصد میلیون تومان پول داشته است و به خاطر حادثه ای بیست میلیون تومان از این پول را از دست داده است و حال به خاطر ناراحتی از دست دادن بیست میلیون می خواهد هشتاد میلیون تومان بقیه را نیز بسوزاند اساساً خطا و اشتباه همزاد آدمی است، هر انسانی ممکن است در زندگی اشتباه یا اشتباهاتی بکند و بعداً پشیمان گردد بنابراین هرگز نباید از خودتان توقع داشته باشید که در زندگی دچار خطا و اشتباه نشوید » با این اوصاف، باتوجه به تأکیدی که در روایات وجود دارد، باید گذشته را فراموش کنید و تنها از آن درس بگیرید و آن را چراغ راه آینده تان نمایید و سعی نید با برنامه ریزی، مدیریت زمان، استفاده بهینه از اوقات فراغت از لحظه لحظه زندگی تان برای موفقیت و پیشرفت استفاده کنید

خوشبختانه شما در ابتدای دوران جوانی هستید، بنابراین اگر قصد موفقیت در امر تحصیل، علم آموزی، کسب معارف الهی، کار و زندگی تان را دارید یادتان باشد که هیچگاه برای شروعی دوباره دیر نیست. به قول معروف: «ماهی را هر وقت از آب بگیری تازه است» و یا «جلوی ضرر را هر وقت بگیری منفعته!» پس ناامیدی و افکار دلسردکننده را کنار بگذارید و از لحظه لحظه زندگی تان برای موفقیت تلاش کنید.
البته نباید در این خصوص دچار کمالگرایی منفی گردید و توقع زیادی از خودتان داشته باشید و انتظار داشته باشید در فرصت کم حجم انبوهی از مطالب را یاد بگیرید؛ بلکه همین که مسائل مهم و مورد نیاز را در اوقات فراغت به تدریج یاد بگیرید برای شما در این سن کافی است.
در هر صورت، مَثَل شما مثال فردی است که یکصد میلیون تومان پول داشته است و به خاطر حادثه ای بیست میلیون تومان از این پول را از دست داده است و حال به خاطر ناراحتی از دست دادن بیست میلیون می خواهد هشتاد میلیون تومان بقیه را نیز بسوزاند. به نظر شما آیا این کار عقلایی است؟ اگر شما کسی را ببینید که می خواهد چنین کاری کند چه به او می گویید؟!
خوشبختانه شما هنوز فرصت های زیادی دارید و اول شکوفایی شماست، اما شما به خاطر این دید سیاه و منفی می خواهید باقی عمرتان را هم بسوزانید و این منطقی و عقلایی نیست.
اساساً خطا و اشتباه همزاد آدمی است، هر انسانی ممکن است در زندگی اشتباه یا اشتباهاتی بکند و بعداً پشیمان گردد؛ بنابراین هرگز نباید از خودتان توقع داشته باشید که در زندگی دچار خطا و اشتباه نشوید. اساساً یکی از منابع علم و شناخت، آزمون و خطاست و سبب اکتشافات بزرگ، ترقی و پیشرفت جوامع می گردد؛ مهم این است که شما به جای اینکه در اشتباهات خود بمانید و حسرت گذشته را بخورید، در آن سیر کنید و دچار خودسرزنشی و عذاب وجدان گردید از اشتباهات گذشته خویش درس بگیرید و تجربه ای کسب کنید و آن را چراغ راه آینده تان قرار دهید تا به موفقیت های شگرفی در زندگی برسید. هرگز نباید در گذشته متوقف شوید و حسرت بخورید.
اگر فردی در گذشته اشتباهی کرده بهتر است با تجربه ای که از گذشته اندوخته به موقعیت کنونی زندگی اش توجه کند و به این فکر کند که چگونه تهدید امروز را به فرصت تبدیل کند و زندگی موفق و آبرومندانه ای برای خود فراهم آورد.
وقتی شما در گذشته دچار خطا و اشتباهاتی بوده اید، طبیعتاً نباید به نشخوار ذهنی گذشته بپردازید و لذت حال و فرصت الآن را از بین ببرید.
امام علی (علیه‌السلام) می‌فرماید: «فَلَا تَحْمِلْ هَمَّ سَنَتِکَ عَلَى هَمِّ یوْمِکَ، کَفَاکَ کُلُّ یوْمٍ مَا فِیه » (1)؛ «نگرانى هاى سال را بر نگرانى امروزت اضافه مکن براى امروز مشکلات خودش کافى است».
به قول معروف: «گذشته ها گذشته» نباید امروزت را برای آن خراب کنید.
امام علی (علیه‌السلام) در روایت دیگری می‌فرماید:
«إِنَّ عُمُرَکَ وَقَتُکَ الَّذِی أَنْتَ فِیه ما فات مضى و ما سیأتیک فأین قم فاغتنم الفرصة بین العدمین » (2)؛ «آنچه که گذشته، سپرى شده است و آنچه که مى آید آمدنش قطعى نیست و معلوم نیست که چگونه خواهد آمد، پس برخیز و میان دو عدم را غنیمت بشمار».
آن حضرت باز می‌فرماید: «إِنَّمَا الدُّنْیَا ثَلَاثَةُ أَیَّامٍ یَوْمٌ مَضَى بِمَا فِیهِ فَلَیْسَ بِعَائِدٍ وَ یَوْمٌ أَنْتَ فِیهِ فَحَقٌّ عَلَیْکَ اغْتِنَامُهُ وَ یَوْمٌ لَا تَدْرِی أَنْتَ مِنْ أَهْلِهِ وَ لَعَلَّکَ رَاحِلٌ فِیه» (3)؛ «دنیا سه روز است: روزى که با هر چه در آن بود گذشت و دیگر باز نخواهد گشت؛ و روزى که در آنى و سزاوار است که آن را غنیمت دانى؛ و روزى که نمى دانى از آن که خواهد بود؟ و چه بسا تو در آن به دیار باقی خواهی شتافت. »
با این اوصاف، باتوجه به تأکیدی که در روایات وجود دارد، باید گذشته را فراموش کنید و تنها از آن درس بگیرید و آن را چراغ راه آینده تان نمایید و سعی نید با برنامه ریزی، مدیریت زمان، استفاده بهینه از اوقات فراغت از لحظه لحظه زندگی تان برای موفقیت و پیشرفت استفاده کنید.
پی‌نوشت‌ها:
1. حر عاملى، محمد بن حسن ، وسائل الشیعة، قم : مؤسسة آل البیت علیهم السلام، 1409ق، ج17، ص50.
2. تمیمى آمدى، عبد الواحد بن محمد، تصنیف غرر الحکم و درر الکلم ، قم : دفتر تبلیغات اسلامی ، 1366، ص222.
3. مجلسى، محمد باقر بن محمد تقى، بحارالأنوار، بیروت : دار إحیاء التراث العربی، 1403ق، ج70، ص111.