رفیق بازی در اسلام
سلام.ایا از دیدگاه اسلام رفیق بازی اشکال دارد؟
پاسخ کوتاه:
اساساً خدای تعالی به دوستی میان بندگان و انتخاب دوستان خوب و شایسته، بسیار اهتمام دارد و برای این دوستی قاعدهها و سنتهای بسیاری، وضع کرده است وقتی روابط انسانها با یکدیگر بر اساس الفت و محبت باشد بسیاری از گرفتاریها زایل میشود و هر چه این دوستی و محبت زیاد باشند باعث اتحاد و رفع دوگانگی و اختلاف میشود بنابراین اصل مسئله دوستی و رفاقت با افراد سالم و شایسته مورد تأیید و سفارش هست، اما رفیق بازی و افراط در دوستی و پیداش وابستگی عاطفی و روانی پسندیده نیست انسان فطرتاً به دنبال انیس، همدم و رفیق می گردد و وقتی رفیقی می یابد و این رفاقت ادامه پیدا می کند، کم کم تعلق و وابستگی بین این دو شدت یافته، مشترکات شان فزونی گرفته و جدایی از یکدیگر سخت تر خواهد شد (۱) بکوشید که اوقات شبانه روزى شما چهار قسمت باشد: ۱ ـ قسمتى براى مناجات با خدا، ۲ ـ قسمتى براى براى کسب و کار و تهیّه معاش زندگی، ۳ ـ قسمتى براى معاشرت با برادان و افراد مورد اعتمادی که عیبهاىتان را به شما گوشزد مى کنند و در دل خیر خواه شما هستند
اساساً خدای تعالی به دوستی میان بندگان و انتخاب دوستان خوب و شایسته، بسیار اهتمام دارد و برای این دوستی قاعدهها و سنتهای بسیاری، وضع کرده است. وقتی روابط انسانها با یکدیگر بر اساس الفت و محبت باشد بسیاری از گرفتاریها زایل میشود و هر چه این دوستی و محبت زیاد باشند باعث اتحاد و رفع دوگانگی و اختلاف میشود؛ بنابراین اصل مسئله دوستی و رفاقت با افراد سالم و شایسته مورد تأیید و سفارش هست، اما رفیق بازی و افراط در دوستی و پیداش وابستگی عاطفی و روانی پسندیده نیست.
انسان فطرتاً به دنبال انیس، همدم و رفیق می گردد و وقتی رفیقی می یابد و این رفاقت ادامه پیدا می کند، کم کم تعلق و وابستگی بین این دو شدت یافته، مشترکات شان فزونی گرفته و جدایی از یکدیگر سخت تر خواهد شد. لذا سعی می کنند کمتر همدیگر را ناراحت کنند و در شرایط مختلف برای رضایت دوست خود از عقاید و ارزش های خود کوتاه می آیند. خصوصاً اگر این دوستی یکطرفه باشد که در این صورت کاملاً به آن شخص دیگر متمایل خواهد شد.
علاوه بر این در منطق اسلام توصیه شده که انسان بخشی از وقت خویش را معاشرت با دوستان و اخوان اختصاص دهد؛ امام کاظم (علیهالسلام) در روایتی میفرماید: «إِجْتَهِدُوا فى أَنْ یَکُونَ زَمانُکُمْ أَرْبَعَ ساعات: ساعَةً لِمُناجاةِ اللهِ وَ ساعَةً لاَِمْرِالْمَعاشِ وَساعَةً لِمُعاشَرَةِ الاِْخْوانِ والثِّقاةِ الَّذینَ یُعَرِّفُونَکُمْ عُیُوبَکُمْ وَ یُخَلِّصُونَ لَکُمْ فِى الْباطِنِ وَ ساعَةً تَخْلُونَ فیها لِلَذّاتِکُمْ فى غَیْرِ مُحَرَّم وَ بِهذِهِ السّاعَةِ تَقْدِروُنَ عَلَى الثَّلاثِ ساعات». (1)
بکوشید که اوقات شبانه روزى شما چهار قسمت باشد:
1 ـ قسمتى براى مناجات با خدا،
2 ـ قسمتى براى براى کسب و کار و تهیّه معاش زندگی،
3 ـ قسمتى براى معاشرت با برادان و افراد مورد اعتمادی که عیبهاىتان را به شما گوشزد مى کنند و در دل خیر خواه شما هستند.
4 ـ قسمتى را هم در آن براى بهرهمندی از لذّتهاى حلال [و تفریحات سالم] در نظر بگیرید. به وسیله انجام این قسمت است که بر انجامِ وظایف آن سه قسمت دیگر توانا میشوید».
حال اگر رفیق بازی باعث شود که انسان بخش عمده ای از وقت خود را به دوستان اختصاص دهد و از پرداختن به امور مهم دیگر زندگی خویش باز بماند و یا خدای ناکرده به گناه آلوده گردد قطعاً پسندیده نیست؛ بلکه باید اندازه نگه داشت تا دچار افراط و تفریط نشویم.
ﺍﻧﺪﺍﺯﻩ ﻧﮕﻪ ﺩﺍﺭ کﻪ ﺍﻧﺪﺍﺯﻩ ﻧکﻮﺳﺖ *** ﻫﻢ ﻻیﻖ ﺩﺷﻤﻦ ﻭ ﻫﻢ ﻻیﻖ ﺩﻭﺳﺖ
به گفته سعدی شیرازی:
رهرو آن نیست که گه تند و گهی خسته رود *** رهرو آن است که آهسته و پیوسته رود
پینوشت:
1. مجلسى، محمد باقر بن محمد تقى، بحارالأنوار، بیروت : دار إحیاء التراث العربی، 1403ق، ج75، ص321.
رفیق بازی در اسلام