کاهش یا افزایش صادرات نفت ایران به چین

پاسخ کوتاه:
درست در شرایطی که ایران بر اساس آمارهای داخلی و البته بین‌المللی توانسته صادرات نفت خود را تا ۴۰ درصد افزایش دهد، شایعاتی مبنی بر کاهش صادرات نفت ایران به چین مطرح شده است.شایعاتی که با تکیه بر خبرهای جنگ روسیه و اوکراین و احتمال تحریم نفت روسیه توسط اروپا بیشتر به گوش می‌رسد.
نگاهی به آمارها اما رد این مدعا را به دنبال دارد. پس از آن‌که رسانه‌های غربی مدعی شدند چین ممکن است در حال جایگزین کردن بشکه‌های ارزان نفت روسیه به جای نفت ایران باشد، خبرگزاری رویترز اعلام کرد که شرکت ملی نفتکش ایران قرار است این هفته ۲ میلیون بشکه نفت را در پایانه نفتی چین تخلیه کند.

1. درست در شرایطی که ایران بر اساس آمارهای داخلی و البته بین‌المللی توانسته صادرات نفت خود را تا 40 درصد افزایش دهد، شایعاتی مبنی بر کاهش صادرات نفت ایران به چین مطرح شده است.شایعاتی که با تکیه بر خبرهای جنگ روسیه و اوکراین و احتمال تحریم نفت روسیه توسط اروپا بیشتر به گوش می‌رسد.
نگاهی به آمارها اما رد این مدعا را به دنبال دارد.
بر اساس آخرین گزارش اوپک که در خصوص تولید نفت اعضای این سازمان در ماه گذشته میلادی(آوریل) منتشر شده، تولید نفت ایران در ماه آوریل در مقایسه با 3 ماهه اول سال 2022 میلادی رشدی 36 هزار بشکه‌ای را به همراه داشته است.
ایران در ماه آوریل روزانه 2 میلیون و 564 هزار بشکه نفت تولید کرده که این رقم در 3 ماهه ابتدایی سال جاری میلادی 2 میلیون و 528 هزار بشکه و در سال 2021 حدود 2 میلیون و 392 هزار بشکه بوده است.
با توجه به آنکه ایران در این مدت تغییری در ظرفیت پالایشی خود نداشته و میزان مصرف نفت خام در کشور تغییری نکرده ، بنابراین این افزایش تولید صرف صادرات شده است و با توجه به اینکه چین استراتژیک‌ترین بازار نفت صادراتی ایران به شمار می‌رود، احتمالا این افزایش تولید نیز راهی بازار چین شده است.
با این حال برخی در فضای مجازی از کاهش 265 هزار بشکه‌ای صادرات ایران به چین در همین مدت صحبت می‌کنند.
با فرض درستی این ادعا، ایران یا توانسته یک بازار 300 هزار بشکه‌ای جدید برای نفت خام خود پیدا کند که این موضوع با توجه به ادامه تحریم‌ها، دستاورد بزرگی برای کشور به شمار خواهد رفت زیرا توانسته یک یا چند رقیب خود را از بازار 300 هزار بشکه‌ای خارج کند و نفت خام خود را به آن بازار بفرستد و یا به طور کامل ادعای کاهش صادرات نفت ایران به چین تحت تاثیر افزایش صادرات روسیه به این کشور کذب است.
در هر دو صورت ایران همچنان نفت خود را به فروش می‌رساند و با توجه به روند افزایش تدریجی تولید نفت خود، به دنبال بازپس‌گیری بازارهای سنتی نفت خود از رقبا و همچنین بازاریابی‌های جدید برای نفت خام خود است.(https://www.irna.ir/news/84756275)
همچنین پس از آن‌که رسانه‌های غربی مدعی شدند چین ممکن است در حال جایگزین کردن بشکه‌های ارزان نفت روسیه به جای نفت ایران باشد، خبرگزاری رویترز اعلام کرد که شرکت ملی نفتکش ایران قرار است این هفته 2 میلیون بشکه نفت را در پایانه نفتی چین تخلیه کند.
این خبرگزاری به نقل از شرکت‌های ردیاب نفتکش‌ها گزارش می‌‌دهد که ناو بسیار بزرگ نفت خام ایران به نام دیونا، این هفته وارد ژان جیانگ استان گوانگ دونگ خواهد شد.
شرکت ردیاب نفتکش ورتکسا آنالیتیکس گزارش می‌‌دهد که کشتی دیونا متعلق به شرکت ملی نفتکش ایران (NITC) به ژان جیانگ در استان گوانگ دونگ خواهد رسید، این محموله قرار است به مخازن ذخایر استراتژیک چین در بندر جنوبی آن پمپاژ شود.
به گفته رویترز «این سومین محموله نفتی ایران خواهد بود که پس از دو محموله با اندازه مشابه در ماه‌های دسامبر و ژانویه به مقصد ذخایر دولتی چین ارسال می‌شود.» گمرک چین که اطلاعات دقیق واردات کالاها در ماه می ‌‌را در 20 ژوئن انتشار می‌دهد، احتمالاً این محموله را گزارش خواهد کرد و به نوعی این محموله دومین محموله نفت ایران است که از زمان اوج‌گیری تحریم‌های امریکا به‌صورت رسمی وارد چین می‌‌شود. چین اولین اعلام رسمی واردات نفت خام ایران را در در ژانویه انجام داد. با این حال، این کشور در دو سال گذشته با وجود تحریم‌های شدید ایالات متحده، حجم زیادی نفت ایران را خریداری کرده است که در بازار خاکستری به این کشور ارسال شده است. گزارش‌های متعددی وجود دارد که نشان می‌‌دهد، محموله‌های ارسالی ایران در حال افزایش است. ایران بخشی جدایی‌ناپذیر از ابتکار کمربند و جاده چین است و چین برای اجرای این برنامه تریلیون دلاری خود نیازمند همراهی ایران است.
در این رابطه فرخند یوسفزی، روزنامه‌نگار مقیم اسلام‌آباد پاکستان می‌‌نویسد: «جغرافیای ایران آن را تنها پل ارتباطی مطلوب و همیشگی از دریاها به کشورهای محصور در خشکی آسیای مرکزی (بازاری با جمعیت حدود 65 میلیون نفر) و سه ایالت قفقاز جنوبی (ارمنستان، آذربایجان و گرجستان) می‌‌سازد. این برای چین و برنامه اقتصادی جدید آن مورد توجه است و به نوعی ایران را در قلب برنامه چین برای تبدیل به قدرت اقتصادی و سیاسی غالب در اوراسیا قرار می‌‌دهد. چراکه چین برای تضمین تسلط خود بر اوراسیا، به ایران نیاز دارد که ابتکار «کمربند و جاده» یعنی همان استراتژی «جاده ابریشم» جدید BRI را عملی کند. در همین حال، ایران به دنبال فروش نفت است. در این شرایط، چین نه تنها برای تقویت رشد اقتصادی خود نیاز به خرید نفت و گاز دارد؛ بلکه می‌‌خواهد با تداوم خرید نفت ایران، یک اتحاد کامل با این کشور را شکل دهد.»
بر این اساس تحلیلگران بازار نفت می‌‌گویند که نفت ارزان روسیه برای صادرات نفت ایران تهدید نیست و چین به واردات نفت ایران هم برای تأمین انرژی و هم شکل‌دهی یک اتحاد نیاز دارد. وزیر نفت نیز در روزهای اخیر عنوان کرد که «روسیه هیچ تهدیدی برای فروش نفت ایران نیست.»
کارشناسان می‌‌گویند که در پی جنگ روسیه با اوکراین و نیاز به عرضه بیشتر نفت در بعد جهانی، اشتها برای نفت ایران افزایش یافته است. حتی طبق گزارش‌ها، چین در حال حاضر نفت بیشتری نسبت به قبل از تحریم‌های اعمال شده علیه ایران در سال 2018 خریداری می‌‌کند. پیش‌بینی می‌‌شود که بین 700 هزار تا 900 هزار بشکه در روز نفت ایران به مقصد چین صادر شود. هند، دومین مشتری بزرگ نفت خام ایران قبل از تحریم‌ها، همچنین در حال آماده‌سازی پالایشگاه‌های خود برای واردات است. گفته می‌‌شود که دولت هند یک الگوی قراردادی برای ورود سریع به مذاکرات ایجاد کرده است.
چین، بزرگترین مصرف‌کننده انرژی جهان است که سالانه بخش قابل توجه آن را وارد می‌کند. یکی از انواع انرژی وارداتی این کشور نیز نفت است که حدود 7 درصد آن از ایران وارد می‌شود. حالا با افزایش قیمت نفت خام به نرخ‌هایی فراتر از 100 دلار کارشناسان می‌گویند که چین ممکن است در سال 2022 در بحبوحه افزایش قیمت جهانی نفت 100 میلیارد دلار بیشتر برای واردات نفت خام هزینه کند.
وانگ ننگ گوان، اقتصاددان ارشد شرکت سینوکم انرژی، در مجمعی که توسط این شرکت برگزار شد، گفت: چین ممکن است 100 میلیارد دلار بیشتر برای واردات نفت خام در سال 2022 در مقایسه با سال 2021 هزینه کند، زیرا افزایش شدید قیمت جهانی نفت و گاز بر هزینه تأمین انرژی از خارج از کشور تأثیر می‌گذارد. داده‌های اداره گمرک چین نشان می‌دهد که در سال 2021، چین در مجموع 513 میلیون تن نفت خام وارد کرد که نسبت به سال 2020 کاهش 5,4 درصدی را نشان می‌دهد و ارزش کل به 257.3 میلیارد دلار رسیده است که 44 درصد نسبت به سال قبل افزایش یافته است. بنابراین میانگین قیمت واردات حدود 502 دلار در هر تن یا تقریباً 68.5 دلار در هر بشکه بود. به همین خاطر، چین برای کاهش هزینه‌های انرژی به‌دنبال نفت ارزان‌تر است و روسیه با تکیه بر این مسأله نفت را با حدود 7 دلار تخفیف به چین می‌فروشد تا بازار بیشتری را در اختیار بگیرد. با این حال، داده‌ها نشان می‌دهد که این افزایش تخفیف‌های نفت اورال روسیه، تأثیر چندانی بر بازار ایران نخواهد داشت. چین همچنان خریدار نفت ایران است و به نوشته روزنامه وال استریت ژورنال، در حال افزایش واردات این نفت است.(https://www.ion.ir/news/777508)
2. گرچه انتظار این بود که مجلس با سرعت بیشتری طرح شفافیت را تصویب نماید، اما به هر حال این طرح پس از کش و قوس های فراوان تصویب شد و گامی مؤثر در مسیر کشور خواهد بود. انتظار مردم از چنین مجلسی کاملاً بجاست و این مجلس نشان داد علی رغم برخی کاستیها، نسبت به دوره قبل که اساساً چنین فضا و شرایطی را ایجاد نکرد، به مراتب جلوتر و قابل اعتمادتر است.