رفع نگرانی درباره رزق و روزی
سلام و عرض ادب ، چه کنیم تا اصلا غصه ی روزی را در هیچ شرایطی نخوریم و ان را از جانب خداوند بدانیم؟
پاسخ کوتاه:
اعتقاد و باورمندی عمیق نسبت به صفات الهی، مهمترین و کاربردیترین بخش ایمان به خداست و مؤمن بیشتر با این جنبه از ایمان سروکار دارد و هویت و شخصیت و زندگی خود را به وسیله درک عمیق و ایمان قلبی به صفات خداوند سامان میدهد.ایمان به هر یک از صفات خدا، نقش مثبت و ارزنده اى در گفتار، روش و منش انسان و بالطبع در زندگى فردى و اجتماعى او ایفا میکند و اثرگذار است.ایمان به اینکه خداوند عزیز و نفوذناپذیر است، «انّ العزّة للّه جمیعاً» و همه قدرت ها و توانایى ها از اوست، «انّ القوّة للّه جمیعاً» و پدید آورنده و برگشت دهنده همه اوست، «انّا لِلّه و انّا الیه راجعون»؛ به انسان اعتماد، وقار و امید مى دهد و او را از خودبرتربینی، خودکمبینی و ترس و وحشت از آینده نجات مى دهد.
دوست گرامی. اعتقاد و باورمندی عمیق نسبت به صفات الهی، مهمترین و کاربردیترین بخش ایمان به خداست و مؤمن بیشتر با این جنبه از ایمان سروکار دارد و هویت و شخصیت و زندگی خود را به وسیله درک عمیق و ایمان قلبی به صفات خداوند سامان میدهد.ایمان به هر یک از صفات خدا، نقش مثبت و ارزنده اى در گفتار، روش و منش انسان و بالطبع در زندگى فردى و اجتماعى او ایفا میکند و اثرگذار است.ایمان به اینکه خداوند عزیز و نفوذناپذیر است، «انّ العزّة للّه جمیعاً» و همه قدرت ها و توانایى ها از اوست، «انّ القوّة للّه جمیعاً» و پدید آورنده و برگشت دهنده همه اوست، «انّا لِلّه و انّا الیه راجعون»؛ به انسان اعتماد، وقار و امید مى دهد و او را از خودبرتربینی، خودکمبینی و ترس و وحشت از آینده نجات مى دهد.
در این راستا از مؤلفههای مهم تقویت ایمان و نخوردن غم روزی و رفع نگرانی های انسان در این زمینه، باور داشت عمیق و صحیح نسبت به رازقیت الهی است. قرآن میفرماید: وَمَا مِن دَآبَّةٍ فِی الْأَرْضِ إِلَّا عَلَى اللهِ رِزْقُهَا وَیعْلَمُ مُسْتَقَرَّهَا وَمُسْتَوْدَعَهَا کُلٌّ فِی کِتَابٍ مُّبِینٍ؛ و هیچ جنبدهای در زمین نیست مگر اینکه رزق او برخداست و – او – قرارگاه واقعی و جایگاه موقت آنان را میداند؛ همه – این امور – در کتابی روشن ثبت است.
همه آنچه در زمین و آسمان است، برای خداست، پس تنها رازق اوست و این خدای یکتاست که رزق و روزی مخلوقات را از خزانه بیانتهای رحمتش تقسیم مینماید. احدی توان جلب رزق بیشتر، بدون ارادهی او را ندارد و عطا و منعش همه از روی حکمت است.
در روایت پیامبر خدا (ص) فرمودند: إِنَّ اَلرِّزْقَ لَینْزِلُ مِنَ السَّمَاءِ إِلَى الْأَرْضِ؛ رزق برای هر موجودی به همان میزآنکه خداوند برایش مقدر فرموده، از آسمان به زمین نازل میشود. این آیه در حقیقت بیانگر این موضوع است که اگر این ضمانت در نظام و عالم نبود، هیچ موجودی وجود نداشت؛ زیرا رزق و روزی به معنی اعم، چیزی جز مددگیری موجودات از موجودات دیگر و درنهایت مددگیری همه از خداوند نیست.
اینکه هرکدام از ما در عالم خلقت وظیفهای داشته و در مقابل حقوقی بر گردن دیگران داریم، یا اینکه خداوند هر جاندارى را بهوسیله یک سلسله میلها و رغبتهایی که در او ایجاد کرده تا در پى مایحتاج خود برود، همین اندیشه و تلاش و کوشش و روابطی که میان موجودات وجود دارد همه به موجب رزاقیت خداوند است و رزاقیت اوست که روزى و روزیخوار، رزق و مرزوق را عاشق یکدیگر قرار داده است.
این رزاقیت بهقدری ظریف و زیبا نهادینهشده تا جایی که طفل تا زمانی که طفل است و قادر به تهیه روزیاش نیست، غذای او در سینه مادر آماده و مهیا در اختیار او قرار میگیرد و تدریجاً که او قدرت بیشترى پیدا میکند، دیگر روزى او به آسودگى در اختیارش نیست و نیاز به تلاش خود او نیز هست تا به روزی خود دست یابد.
اعتقاد به رازقیت خداوند برای آرامش و امنیت فرد و جامعه بسیار مبنایی و اساسی است؛ زیرا ریشه قسمتی از ناهنجاریهای جامعه، بیاعتمادی به رازقیت خداوند است. با کمی تأمل میتوان اینگونه ادعا کرد که عامل بسیاری از دزدیها، اختلاسها، ضرب و شتمها و قتلها، ناراحتیهای عصبی و فشارهای روحی و بسیاری از نابسامانیهای فردی و اجتماعی امروز که شاهد آن هستیم، از آنجا ناشی شده که بسیاری از افراد، بدون توجه به تدبیرات و مقدرات حکیمانه خداوند و غفلت از آنها و تنها با اتکا به قدرت تدبیر و زور بازوی خود، به اینسو و آنسو میدوند تا لقمهای نان به دست آورند.
بهراستی اگر انسان بهجای خود، به خدا متکی شود و او را رازق بداند و در فکر و عمل در برابر تقدیرات حکیمانه او سر تعظیم فرود آورد، بسیاری از التهابها و ناراحتیهای فردی و اجتماعی از بین نرفته و جای آن را راحت و آرامش نمیگیرد؟
البته روشن است که اعتقاد به رازقیت خداوند با تلاش برای جلب آن منافاتی ندارد؛ زیرا خود او دستور داده است تا بندگان برای کسب رزق حلال تلاش کنند، ولی انسان موحد و مؤمن میداند که رزق اصلی از سوی خدای متعال است و زمین کشاورزی، کارخانه، اداره و … تنها وسیلههای فراهم آوردن روزی انسان از جانب خداوند هستند.
این نگاه توحیدی به رازقیت خدا، انسان را از حرامخواری و بخل و ترک وظایف مالی مانند خمس و زکات و انفاق دور میکند و ریشه و مبنای بسیاری از رفتارهای خداپسندانه و انفاقات و دستگیریها و خیرات اجتماعی خواهد بود.
در اثر ایمان راسخ به رازقیت خداوند، انسان اموالی که در اختیار اوست را از خدا میداند و بهراحتی از آن قطع علاقه کرده و توان بخشش خواهد داشت. خداوند متعال فرمودند: أَنْفِقُوا مِمَّا رَزَقْناکُمْ مِنْ قَبْلِ أَنْ یَأْتِیَ یَوْمٌ لا بَیْعٌ فیه؛ از آنچه ما به شما روزی دادهایم انفاق کنید، پیش از آنکه روزی فرا رسد که در آن نه دادوستدی است (و نه دوستی و شفاعتی).
امام علی (ع) گروهی را که از انفاق سر باز زدند، توبیخ نموده و فرمودند: فَلَا أَمْوَالَ بَذَلْتُمُوهَا لِلَّذِی رَزَقَهَا؛ حاضر نشدید اموالتان را در راه همان کسی که آنها را روزیتان نموده، بذل و بخشش نمایید.
با اندکی دقت میتوان اذعان نمود که باور داشت عمیق به رازقیت الهی از مؤلفههای اصلی تقویت ایمان و ریشه و مایه آرامش انسان و برطرفکننده بسیاری از آسیبهای اجتماعی خواهد بود و اثرات مثبت فراوان در زندگی و سعادت انسان خواهد داشت.
رفع نگرانی درباره رزق و روزی