کار کردن زن در منزل

پاسخ کوتاه:
احساسات ناخوشایند شما را از این جریان درک می کنیم. ولی توجه داشته باشید که اگرچه از لحاظ فقهی و شرعی بر زن واجب نیست که در خانه شوهر کار کند و به قول معروف در خانة شوهر دست به سیاه و سفید بزند؛ حتی برای شیر دادن به فرزندش هم می تواند از شوهرش تقاضای اجرت کند، اما این را بدانید که احکام و حقوق فقهی و شرعی، به عنوان کف و حداقل مناسبات میان زوجین مطرح شده و بیش از آن را با توصیه ها و راهبردهای اخلاقی و تربیتی بالا برده و کامل کرده است؛ از این رو برای به دست آوردن نگرش اسلام به مسئلة مناسبات و روابط همسران باید، مجموعة احکام فقهی و آموزه های اخلاقی و تربیتی را باهم و یک جا ملاحظه کرد تا در دام برداشت های ناکامل و تفسیر به رأی نیفتیم. اسلام تنها در صدد بیان جنبة فقهی و شرعی قضیه نیست؛ بلکه به جنبة اخلاقی قضیه نیز توجه وافر دارد. جنبة فقهی و شرعی قضیه که تنها کف و حداقل مسئله را بیان می کند ناظر به پرداخت نفقه واجب همسر از قبیل تهیه خوراک و پوشاک و مسکن و هزینه های متعارف پزشکی برای درمان بیماری های جزئی است و نیز ارتباط جنسی هر چهارماه یکبار و پرهیز از آزار و اذیت و ظلم و ستم به همسر برای شوهر است و برای زن تمکین جنسی و پاسخ به نیاز جنسی شوهر در مواقع مشروع است، اما جنبة اخلاقی قضیه بسیار فراتر از این است. باید توجه داشت که زن همچون مرد وظیفة مهمتر دیگری را نیز بر عهده دارد که آن فراتر از دستورات شرعی و فقهی است که در حوزه علم اخلاق قرار می گیرد که شایسته است زنان برای پی ریزی زندگی ایده آل و داشتن زندگی موفق و پایدار به آن نیز عمل نمایند.

احساسات ناخوشایند شما را از این جریان درک می کنیم. ولی توجه داشته باشید که اگرچه از لحاظ فقهی و شرعی بر زن واجب نیست که در خانه شوهر کار کند و به قول معروف در خانة شوهر دست به سیاه و سفید بزند؛ حتی برای شیر دادن به فرزندش هم می تواند از شوهرش تقاضای اجرت کند، اما این را بدانید که احکام و حقوق فقهی و شرعی، به عنوان کف و حداقل مناسبات میان زوجین مطرح شده و بیش از آن را با توصیه ها و راهبرهای اخلاقی و تربیتی بالا برده و کامل کرده است؛ از این رو برای به دست آوردن نگرش اسلام به مسئلة مناسبات و روابط همسران باید، مجموعة احکام فقهی و آموزه های اخلاقی و تربیتی را باهم و یک جا ملاحظه کرد تا در دام برداشت های ناکامل و تفسیر به رأی نیفتیم. اسلام تنها در صدد بیان جنبة فقهی و شرعی قضیه نیست؛ بلکه به جنبة اخلاقی قضیه نیز توجه وافر دارد. جنبة فقهی و شرعی قضیه که تنها کف و حداقل مسئله را بیان می کند ناظر به پرداخت نفقه واجب همسر از قبیل تهیه خوراک و پوشاک و مسکن و هزینه های متعارف پزشکی برای درمان بیماری های جزئی است و نیز ارتباط جنسی هر چهارماه یکبار و پرهیز از آزار و اذیت و ظلم و ستم به همسر برای شوهر است و برای زن تمکین جنسی و پاسخ به نیاز جنسی شوهر در مواقع مشروع است، اما جنبة اخلاقی قضیه بسیار فراتر از این است. باید توجه داشت که زن همچون مرد وظیفة مهمتر دیگری را نیز بر عهده دارد که آن فراتر از دستورات شرعی و فقهی است که در حوزه علم اخلاق قرار می گیرد که شایسته است زنان برای پی ریزی زندگی ایده آل و داشتن زندگی موفق و پایدار به آن نیز عمل نمایند.این را بدانید که مسائل اخلاقی در دین اسلام کاری به حداقل ها ندارد و نمی گوید که حد مُجاز عمل تا کجاست؛ بلکه می گوید رضایت خالق در چیست، کدام عمل بهترین عمل و مرضی رضای الهی است و زودتر انسان را به مقصد می رساند تا آن را انجام دهیم. احکام شرعی و فقهی چون با عموم مردم سر و کار دارد به مسلمانان دستور می دهد تا نفقه همسر را در حد متعارف پرداخت کنند، یا مردان بیش از چهارماه از نزدیکی با همسرانشان خودداری نکنند و یا اگر مردی چند همسر دارد در بین آنها عدالت و قسمت شبها را رعایت کند، اما توصیه های اخلاقی بیشتر برای کسانی است که در مسیر سیر و سلوک هستند و نه عموم مردم؛ به همین دلیل سفارش و توصیه اکید می شود که مردان نهایت احترام و احسان و نیکی را در حق همسرشان داشته باشند و نیازهای مختلف وی را برآورده سازند و بدین وسیله به تکریم و گرامی داشت خاطر وی بپردازند تا زندگی آنها از صفا و صمیمیت بیشتری برخوردار گردد. به زنان نیز توصیه شده است امورات داخل منزل را عهده دار شوند و از هر کاری که به اصلاح و سامان زندگی مشترک می شود، فروگذار نکنند تا چرخ زندگی به خوبی بچرخد.باید توجه داشت که این دسته روایات معمولاً دو طرفه است؛ یعنی اینکه همان طور که در آموزه های دینی و تعالیم اسلامی سفارش شده است که مرد به همسرش در امور خانه کمک کند و یا برای تأمین هزینه های زندگی تلاش کند اجر و ثواب زیادی برای آن در نظر گرفته است، برای زن هم روایات متعدد و فراوانی وجود دارد که برای خدماتی که در منزل شوهر انجام می دهد، اجر و ثواب وافری در نظر گرفته شده است.این گونه توصیه ها و سفارشات اخلاقی برای این است که محیط و فضای زندگی مشترک باید بر اساس اخلاق، محبت و عشق بنا شود و همسران بیش و پیش از آنکه حقوق خود را از یکدیگر مطالبه کنند و یکدیگر را مورد بازخواست قرار دهند، با میل و رغبت و از سرعشق و محبت و گذشت به هم نگریسته و نیازهای یکدیگر را کامل و احترام آمیز پاسخ دهند و هر دو امورات زندگی خویش را بر دوش کشند. زندگی مشترک مانند ساختمانی است که توسط زن و شوهر بنا می شود، در صورتی از استحکام لازم برخوردار می شود که زن و شوهر به نحو احسن وظایف شرعی و اخلاقی خود را انجام دهند. حفظ چنین بنایی که بر اساس محبت قلبی بنا شده است به راحتی امکان پذیر است. به شرط آنکه زمینه های آن را فراهم کنیم. یکی از این زمینه ها، انجام تکالیف و وظایف شرعی و اخلاقی توسط زن و شوهر است. اگر زن و شوهر به صورت دقیق به وظایف خود عمل کنند، خانواده ای اسلامی، سالم، خوشبخت و پرنشاط در انتظار آنها خواهد بود.پیامبر اعظم (صلی الله علیه و آله) می فرمایند: «أَیُّمَا امْرَأَةٍ رَفَعَتْ مِنْ بَیْتِ زَوْجِهَا شَیْئاً مِنْ مَوْضِعٍ إِلَى مَوْضِعٍ تُرِیدُ بِهِ صَلَاحاً نَظَرَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ إِلَیْهَا وَ مَنْ نَظَرَ اللَّهُ إِلَیْهِ لَمْ یُعَذِّبْه » (1)؛ «هر زنی که در خانه شوهرش چیزی را برای سامان دادن وضع خانه جا به جا کند، خداوند نظر [رحمت] به او می کند و هر کس مورد نظر [رحمت] خدا قرار گیرد، خدا عذابش نمی کند».
امام صادق (علیه السلام) نیز می فرماید: «مَا مِنِ امْرَأَةٍ تَسْقِی زَوْجَهَا شَرْبَةً مِنْ مَاءٍ إِلَّا کَانَ خَیْراً لَهَا مِنْ عِبَادَةِ سَنَةٍ صِیَامٍ نَهَارُهَا وَ قِیَامٍ لَیْلُهَا وَ یَبْنِی اللَّهُ لَهَا بِکُلِّ شَرْبَةٍ تَسْقِی زَوْجَهَا مَدِینَةً فِی الْجَنَّةِ- وَ غَفَرَ لَهَا سِتِّینَ خَطِیئَة» (2)؛ «زنی که به شوهرش مقداری آب بنوشاند، برای او بهتر از عبادت یک سال است که روزهایش روزه بدارد و شب هایش عبادت کند و خداوند به جای هر مقدار آبی که به شوهرش بنوشاند، شهری در بهشت برایش می سازد و شصت گناهش را می آمرزد».
آن حضرت باز می فرماید: «خَیْرُ نِسَائِکُمُ الطَّیِّبَةُ الرِّیحِ الطَّیِّبَةُ الطَّبِیخِ الَّتِی إِذَا أَنْفَقَتْ أَنْفَقَتْ بِمَعْرُوفٍ وَ إِذَا أَمْسَکَتْ أَمْسَکَتْ بِمَعْرُوفٍ فَتِلْکَ عَامِلٌ مِنْ عُمَّالِ اللَّهِ وَ عَامِلُ اللَّهِ لَا یَخِیبُ وَ لَا یَنْدَمُ» (3)؛ «بهترین زنان شما زنی است که دارای بویی خوش و دست پختی خوب باشد. هنگامی که خرج می کند، به جا خرج کند و هنگامی که خرج نمی کند به جا از خرج کردن خودداری ورزد. چنین زنی کارگزاری از کارگزاران خداست و کارگزار خدا نه ناامید می شود و نه پشیمان».
امام علی(علیه السلام) در توصیف همسرش حضرت فاطمه زهرا(سلام الله علیها) می فرماید:
«زمانی که فاطمه در خانه من بود به تنهایى آب از چاه مى کشید و در مشک کرده به دوش می گرفت و به خانه مى آورد چندان که تسمه مشک سینه او را مجروح کرده بود، و با آسیاب گندم را آرد می کرد به حدّى که دستهایش آماس کرده و تاول زده بود، و آن قدر خانه را جارو کرده بود که جامه اش خاک آلود و کثیف شده بود، و چندان آتش در زیر دیگ روشن کرده بود که لباسهایش چرکین گشته بود و از این همه کار و زحمت آسیب و فرسودگى فراوان به او رسیده بود». (4) عمل به این گونه توصیه های اخلاقی یقیناً در صفا و صمیمت همسران نقش دارد.
همواره موفق و کامروا باشید.
پی نوشت ها:
1. حر عاملى، محمد بن حسن ، وسائل الشیعة، قم : مؤسسة آل البیت علیهم السلام، 1409ق، ج21، ص451.
2. همان، ج20، ص172.
3. همان، ج20، ص30.
4. حرانی، ابن شعبه، حسین بن روح، تحف العقول، قم: جامعه ی مدرسین حوزه علمیه قم، 1404ق، ص280.