امامت و اختلاف شیعه و سنی

پاسخ کوتاه:
شهرستانی صاحب کتاب ملل و نحل معتقد است «بین اهل تسنن هیچ امری اختلاف انگیزتر از امامت نبوده و خونهای بسیاری در این موضوع ریخته شده است.» صاحب نظران خاستگاه امامت در بین اهل تسنن را موجب آن برشمرده اند. اختلاف موجود بین شیعه و سنت در تعیین مصداق امام جنگ و درگیری نداشته وامری ناشی از فرایند تاریخی است. شیعه لزوم امر امامت را واجب علی الله یا واجب عن الله معرفی نموده و اعتقاد دارد نصب امام بر خدا لازم است. اقتضای خدایی و لطف او بر بندگان تعیین جانشین پیامبرش برای هدایت مردم است. مانند اصل ارسال پیامبران و کتب آسمانی است. اهل تسنن امامت را واجب علی الناس دانسته و متعقدند خداوند تعیین امام را بر مردم (مکلفین) واجب کرده است. امامت نزد اهل تسنن از فروع دین و انتخاب امام بر مردم واجب است.

شهرستانی صاحب کتاب ملل و نحل معتقد است «بین اهل تسنن هیچ امری اختلاف انگیزتر از امامت نبوده و خونهای بسیاری در این موضوع ریخته شده است.» صاحب نظران خاستگاه امامت در بین اهل تسنن را موجب آن برشمرده اند. اختلاف موجود بین شیعه و سنت در تعیین مصداق امام جنگ و درگیری نداشته وامری ناشی از فرایند تاریخی است. تعریف امامت: علمای نامدار شیعه و اهل تسنن در تعریف امام اختلاف نظری ندارند. مضمون تعاریف ارائه شده آنها امام را کسی دانسته که دارای رهبری عمومی در امور دین و دنیا به صورت نیابت از پیامبر صلی الله علیه و آله است.همه مسلمین امامت را امری واجب دانسته و وجوب امر امامت را اعتقاد دارند. به این معنی که هر دو طایفه وجود امام با تعریف فوق الذکر را واجب و لازم و ضروری می دانند.
تفاوت خاستگاه وجوب امامت:
شیعه لزوم امر امامت را واجب علی الله یا واجب عن الله معرفی نموده و اعتقاد دارد نصب امام بر خدا لازم است. اقتضای خدایی و لطف او بر بندگان تعیین جانشین پیامبرش برای هدایت مردم است. مانند اصل ارسال پیامبران و کتب آسمانی است.
اهل تسنن امامت را واجب علی الناس دانسته و متعقدند خداوند تعیین امام را بر مردم (مکلفین) واجب کرده است. امامت نزد اهل تسنن از فروع دین و انتخاب امام بر مردم واجب است.
امامت نزد شیعه از اصول دین، امتداد نبوت و مُتَمِمِ خاتمیت نبوت است. لزوم وجود امام، همان دلیل لزوم وجود پیامبر است. لازمه صفت هدایتگری خدای متعال است.
به عقیده شیعه امام در تمام شرایط بجز دریافت وحی تشریعی مانند و جانشین پیامبر است. این جانشین باید صفات عصمت، علم و فضیلت بر همه را داشته باشد. پیامبرصلی الله علیه و آله در موارد مختلفی، به عنوان سخنگوی خدا این انتصاب را به مردم اعلام نموده است.
مصداق امام نزد فریقین:
شیعه تعیین امام با این مشخصات را حق خدا و در توان خدای متعال دانسته است. اعتقاد دارد خدای متعال حضرت امیر المومنین علی بن ابی طالب را به این سمت برگزیده و از طریق پیامبرش صلی الله علیه و آله این مطلب را بارها اعلام و از مردم تعهد بر قبول این امامت گرفته است. اهل تسنن این مطالب را فضیلتی برای امام علیه السلام بر شمرده و او را جانشین یا امام بلافصل پیامبرصلی الله علیه و آله نمیدانند.
اهل سنت براساس نظریه انتخاب معتقدند خلیفه بلافصل پیامبر خدا صلی الله علیه و آله از طرف اهل حل و عقد یعنی برخی بزرگان جناب ابوبکر امام است. شیعه گفته است ادعای اجماع اهل حل و عقد در مورد امامت ابوبکر دروغ و ادعایی بدون دلیل است. بسیاری از بزرگان صحابه نیز مخالف با سپردن امرخلافت به او بوده ا ند.
لذا اختلاف بین شیعه و اهل تسنن بحثی تاریخی وخارج از مطالب یقینی در علم کلام شمرده میشود.
نتیجهک
روش شیعیان برای تعیین امام همان دلائل عقلی و نقلی امامت و تعیین امام بعد از تایید و اثبات دلائل وجوب امامت و کشف مصداق آنست. بر خلاف اهل تسنن که بعد از تعیین خلیفه و امام از جانب مردم عناوین استدلالی را طرح و تدبیر مینمایند. برای تعیین هریک از سه خلیفه مورد ادعا یک روش خاص استدلال دارند. نحوه تعیین سه خلیفه اول کاملا با هم متفاوت بوده اند. ابوبکر با انتخاب تعداد معدودی از اصحاب به خلافت رسید؛ عمربن خطاب را ابوبکر به خلافت نصب نمود و عثمان در شورای شش نفره با رأی سه نفره به خلافت برگزیده شد لذا اهل سنت؛ براساس قضایای تاریخی واقع شده، از نظریه انتخاب دفاع نموده اند.