برتری پاکدامنی بر شهادت
روایتی از امام علی(ع) نقل شده است که پاکدامنی را بر شهادت ترجیح داده است در کدام کتاب است؟ ممنون.
به نظر می رسد اشاره سوال به حکمت شماره 474 نهج البلاغه (بنا بر نسخه صبحی صالح) باشد.
در این حکمت چنین حضرت (علیه السلام) می فرماید:
«مَا الْمُجَاهِدُ الشَّهِیدُ فِی سَبِیلِ اللَّهِ بِأَعْظَمَ أَجْراً مِمَّنْ قَدَرَ فَعَفَّ لَکَادَ الْعَفِیفُ أَنْ یَکُونَ مَلَکاً مِنَ الْمَلاَئِکَهِ.»
«کسى که در راه خدا جهاد کند و شهید شود، پاداشش بیشتر از کسى نیست که بتواند گناه کند اما عفّت ورزد [و گناه نکند]! انسان پاکدامن نزدیک است که فرشتهاى از فرشتگان خدا شود».
بسیاری از افراد باایمان را میتوان یافت که هم توفیق پاکدامنی را داشته و هم مقام شهادت نصیب شان شده و سزاوار دریافت هر دو پاداش شدند و به عبارت دیگر بیشتر شهیدان، عفیف و پاکدامن نیز بودهاند و هرچند ناممکن نیست اما به ندرت این اتفاق رخ میدهد که فردی ناپاک در مسیری گام بردارد که سرانجامش شهادت باشد.
شاید سوالی ساده ذهن ها را به این مطلب درگیر کند که چه تعداد از افراد بی عفت که توبه واقعی هم نمودند، توفیق شهادت فی سبیل الله نصیب شان می شوند. در نتیجه شاید بهتر بتوان به این سخن حضرت پی برد که عفت و پاکدامنی (مردن و زنان) مقامی بالاتر در حد و حکم شهادت دارد.
توضیح بیشتر این که میدانیم که مقام شهیدان در اسلام بسیار والاست؛ و در قرآن مجید و روایات، درباره شهیدان راه خدا و مقام والاى مطالب بسیار فراوانی بیان شده است.
با این حال، امام علی(علیه السلام) مسئله عفّت و پاکدامنى و چشمپوشى از گناه را به هنگامى که انگیزههاى شدید آن در وجود انسان زنده میشود کمتر از شهادت در راه خدا ندانسته و این نشان میدهد که اسلام براى مسائل اخلاقى مخصوصاً عفت نفس به ویژه در مقابل انگیزههاى شدید جنسى چه اندازه اهمیت قائل است.[1] چرا چنین نباشد، با آنکه انسان عفیف و پاکدامن در جهاد اکبر به پیروزى رسیده، و مجاهد با دشمنان خدا چه شهید شود، و چه پیروزمندانه از جبهه جهاد بازگردد، پیروزى را در جهاد اصغر به دست آورده است.
امام(ع) در تأیید این مطلب و تأکید بر آن؛ در پایان این سخن، عفیف و پاکدامن را همچون فرشتهاى از فرشتگان خدا میشمرد و میفرماید: «چنین کسى نزدیک است به مقام فرشتگان مقرّب الهى برسد».
بخشى از مقاماتى که بسیارى از اولیا و انبیا پیدا کردهاند مرهون عفّت نفس آنها و پرهیز از گناهان بوده است. حضرت یوسف(ع) گرچه بهدلیل عفّت و پاکدامنى سالها در زندان به سر برد و رنجهاى فراوانى تحمل کرد اما علاوه بر مقامات معنوى و اخروى، در دنیا سربلند و سرافراز شد و عزیز مصر، آن کشور پهناور و بزرگ گشت.
در حدیثى از پیامبر گرامى اسلام(ص) میخوانیم: «کسى که از چهار چیز خود را حفظ کند وارد بهشت میشود: دنیاپرستى، هواپرستى، شهوت شکم و شهوت جنسى».[2]همچنین امام باقر(ع) میفرماید: «هیچ عبادت الهیاى برتر از این نیست که انسان در مقابل شکمپرستى و شهوتپرستى عفیف و پاک بماند».
پی نوشت:
(1) . مکارم شیرازى ، ناصر، پیام امام امیر المؤمنین(ع)، ج 15، ص702 – 703، تهران، دار الکتب الاسلامیه ، چاپ اول ، 1386ش.
(2) صدوق، محمد بن علی، الخصال، ج 1، ص 223، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ اول، 1362ش.
برتری پاکدامنی بر شهادت